OPINIE
Staat de rijpe appel voor de zondeval dan staat de rotte appel voor de zondenbok.
Als remedie tegen een falend systeem wordt de rotte appel aangewezen. "De rotte appel in de mand maakt de fruitmand ten schand".
Maar is dit wel zo en getuigt het niet van een wereldvreemde gemakzucht om de oorzaak van foutief geheten gedrag te leggen bij enkele uitgekozen, afgezonderde “verdorven”individuen om aldus het blazoen van het eigen zelfbeeld te redden. Zo gerationaliseerd met de theorie van enkele verdorven vruchten, zou er niets mis zijn met de kerk, de banken, de politiek, het kapitalisme, het communisme, de loge, de service-clubs, de politieke partijen, de Islam, de rechters, de advocaten en de notarissen.
De rotte appel-believers geven grif toe dat er daar heel wat misloopt, maar het zou enkel een kwestie zijn van de rotte appels eruit te verwijderen om alles weer gezond te maken. Vijf minuten (waar hebben we dat ook nog gehoord?) gezond verstand, moed en doorzettingsvermogen, even door de zure appel bijten en het water zou weer helder zijn.
In de bijbel werd nog (door “Mozes”) voorgeschreven dat de priester op de Grote Verzoendag zijn handen op een geitenbok diende te leggen en deze aldus te beladen met alle zonden om het beest dan ter zuivering uit de kudde te rukken en in de woestijn te sturen om daar te creperen samen met alle zonden.
Vandaag zijn de zondenbokken mensen. Vaak hebben ze zelfs meer dan iets op hun kerfstok, maar in de regel wordt de boter op het hoofd gedeeld door de luidste schreeuwers. De zondenbok kan niet vlug genoeg zo hard mogelijk gestraft en het zwijgen worden opgelegd en zo niet gevierendeeld, dan geradbraakt aan de schandpaal gehangen, niet alleen ter exempel en afschrikking maar ook ter verheerlijking van het eigen gelijk en de eigen doortastende moed om de onreine gevlekte fruitsoort te onderscheiden van de eigen status.
Kleine aardappels moet je niet schillen en daarom worden liefst grote zondenbokken met een zeker gewicht gekozen, die liefst aan de kleine patatjes hebben gezeten.
Eens de appels geschild worden is de verleiding groot om verder te schillen , want iedereen blijkt plots wel met iemand een appeltje te schillen en de aanstekelijkheid van de rotte appel lijkt hiertoe het gedroomde excuus.
"Wie appelen vaart, die appelen eet".
Toch zijn het niet enkele individuen die een systeem corrumperen. Het is het systeem zelf dat corrumpeert. Wie gelooft dat door het wegnemen van de rotte appels de appelmand weer gezond is, zal enkel vast stellen dat hij elke dag opnieuw rotte appels en zelfs elke dag meer rotte appels in zijn mand aantreft. Wie enkel rotte appels wegneemt en zich niet afvraagt van waar die rotte appels blijven komen is een excuus- zoekende activist zonder visie of proactieve visie.
En nee de wereld is niet rot, nee de mensen zijn niet rot, nee zelfs de organisaties, instellingen, staten, overtuigingen zijn niet rot. Alle (zo niet de meeste) zijn ze begonnen met de beste bedoelingen, vaak met de bedoeling van de wereld een betere plek te maken, zo vele bedoelen (of bedoelden aanvankelijk) het echt goed, zo velen deden hun best.
Het systeem brengt echter zelf haar sirenes voort, haar kwelduivels, haar chicanes, haar zijsporen (gesteld dat er rechte wegen bestaan). Wie gelooft in het bestaan van perfect geordende systemen begrijpt de wetten van de chaos niet. Om het met een beeld van de Grieken uit te leggen. Uit ongeordende chaos, Gaia en Ouranos, komen ruw geordende natuurkrachten, Titanen, waarna harmonie, schoonheid, gevoel en een beetje menselijkheid betracht maar nooit bereikt wordt op de Olympische berg van de Olympische goden met hun eigen kwelduivels, een Toverberg als het sanatorium van Thomas Mann, die finaal ook illusie zou blijken.
Het eigen ongelijk wordt weg gerationaliseerd met stereotype niets zeggende argumenten zoals:
• Ik kon niet anders
• Ik was hiertoe verplicht
• Dat is niet waar
• Dat wist ik niet
• Dat moet je anders zien
• Ik bedoelde het goed
• Ik heb dit (niet) verdiend
• Ik heb toch mijn best gedaan
• Niemand heeft zo hard gewerkt
• Ik heb er ook voor gewerkt hé
• De anderen doet dat ook
• De anderen dien dat nog veel meer
• Dat is toch het ergste niet
…
Deze rationalisering, tot zelfs het eigen liegen lijkt gebrand in de menselijke genen en vooral in zijn noodzakelijke vaardigheid om te overleven met zichzelf en zijn zelfbeeld.
De essentie van foutief en gedrag ligt in een gebrek aan ethische regels als onderdeel van het systeem. Zolang ethische regels als een vage vrijblijvende optie worden aanzien en niet als brandstof, smeerolie en ontsmettingsmiddel zullen de zeven plagen van Egypte over het westen blijven hangen.
Het zijn niet de rotte appels in Kerk,
maar de ethiek-arme Kerk,
niet de fundamentalisten,
maar aan het geloof ondergeschikte ethiek,
niet graaiende bankiers,
maar bankensysteem zonder ethiek,
niet gewetenloze kapitalisten,
maar kapitalisme zonder ethiek,
geen moordende communisten,
maar stalinisme zonder humanisme.
Willen we de carrousel van het amoreel spel van waar de rotte appels uitspringen stoppen dan zullen we
• Moeten stoppen onze kinderen op te voeden dat wie zijn best doet er wel geraakt (en dat wie er dan toch niet geraakt dan maar mag nemen waar hij “recht” op heeft);
• Moeten stoppen te geloven dat we inkomen en vermogen naar verdienste krijgen;
• Moeten stoppen te geloven in de (Amerikaanse) droom;
• Moeten leren stoppen met te bepalen wat we zelf waard zijn en verdienen;
• Moeten inzien dat we met zijn allen niet zelfde kansen hebben;
• Moeten leren stoppen met de overtuiging dat we gebruik kunnen maken van systemen omdat die bestaan;
• Moeten stoppen ons gedrag af te stemmen op pakkans en kennis van anderen over ons;
• Bescheidener leren zijn over ons oordeelvermogen;
• Vettigheid en ranzigheid leren afschuimen en beseffen dat ranzigheid met een klein beetje, een heel klein beetje, smaakverwarring begint, normvervaging geheten;
• Moeten leren dat macht gedeeld en afgewisseld wordt, een tijdelijk mandaat en dus een last is;
• Dat seks en drank leuk kan zijn en er ook niets mis mee is, maar gecombineerd kattig en katerig is en een ramp wordt wanneer het met macht en verantwoordelijkheid wordt vermengd zoals bier met wijn.