"Om deze redenen behage het de rechtbank" is de stereotiepe onderdanig lijkende vraag waarmee de aanhef van een dispositief van een dagvaarding of een conclusie .
In het Frans: "pour ces motifs, plaise au tribunal"
In het Engels lijkt het niet beter: "for these reasons, may it please the court"
Ten onrechte lijkt het erop dat de persoonlijke instemming ja zelfs plezier en behagen van de rechter bij deze instemming wordt beoogd.
Om dit dit te weerleggen dioeen we even terug te grijpen naar de oorsprang van dit begrip
Vous ne manquerez donc d’obéir à ce qui est sur cela de notre intention, car tel est notre plaisir. Donné à Château-Thierry, le 29e jour de novembre 1631. — (Louis-Mathieu Molé, Champollion-Figeac, Mémoires de Mathieu Molé, 1860)
Sinds Karel VII, werden de patentbrieven van de Capetingen met de woorden: "Car tel est notre plaisir" (omdat dit "ons pleziert/behaagt/genoegen doet"
Het woord genoegen "plaisir" is afgeleid van het werkwoord "placere", en weerspiegelt geen bevlieging, maar een bewuste wil, een bewuste keuze, na een overweging.
In het ancien regime werden vele koninklijke besluiten genomen door arresten van de Raad (Er was toen nog geen scheiding der machten) in de vorm van octrooibrieven. Zij werden voorbereid door specialisten en gaven aanleiding tot een echt debat
Ook in het ancien regime konden wetten alleen worden toegepast als ze als wet zijn aangenomen.
Het parlement van Parijs voorop, naast de hoven van justitie (soevereine kamers van de rekeningen, hoven van hulp en hogere concilies) hadden het voorrecht om koninklijke besluiten te registreren (lees voor te bereiden en nadien klaar te maken voor publicatie). Vanaf de veertiende eeuw, konden deze hoven protest uiten alvorens de konnklijke besluiten werden opgenomen.
Hieraan dient toegevoegd dat de magistraten in deze parlementen, ook hoven geheten, onafhankelijke rechters waren die niet door de Koning konden worden afgezet.
De Conseil privé (ou Conseil d’État) werd voorgezeten Kanselier (chancelier), die evenmin kon worden afgezet.
Als gevolg daarvan kan de vorst niet door over de hoofden van degenen die de macht hebben om nee te zeggen. "En Jean Sévillia concludeerde:" Waar is tirannie?" Jean Sévillia, Historiquement correct, Paris, Perrin, collection « Tempus », 2003, 2006.
De Conseil du Roi, de Raad van de Koning is een algemene term voor de administratieve en bestuurlijke apparaat rond de koning van Frankrijk tijdens het Ancien Régime, met als taak de beslissingen van de koning voor te bereiden en hem advies te verleden. Het moet niet worden verward met de rol en de titel van een "Conseil du Roi", een soort openbare aanklager in het Franse rechtssysteem in dezelfde periode.
Eén van de gevestigde beginselen van de Franse monarchie was, dat de koning niet kon handelen zonder het advies van zijn raad. Onder Karel V, werd naar voren gebracht dat de koning SLECHTS beslissingen maakte na "goede en zorgvuldige afweging" (Frans: bonne et mûre délibération)en dit principe werd in stand gehouden door zijn opvolgers door de slotformule van de koninklijke besluiten "le roi et son conseil" met nadruk op het deliberatieve aspect. Zelfs tijdens de periode van de Franse absolutisme, de uitdrukking "Car tel est notre plaisir" ("want dat is ons plezier") werd dan ook toegepast op koninklijke besluiten die middels overleg zijn totstand gekomen.
De administratie van de Franse staat in de vroegmoderne tijden kende wel degelijk een lange evolutie, als een echte administratief apparaat - weze het afhankelijk van oude en nieuwe adel, kanseliersadel ("noblesse de robe") en administratieve professionals - die gegeleidelijk aan het feodale cliëntelisme vervingen.
Het is en blijft een misvatting dat de Franse revolutie een abrupte breuk was met absolutisme en feodalisme Dit proces was immer reeds lang ingezet.
Het lijkt natuurlijk leuk en simplistisch om "Car tel est notre plaisir" als uitdrukking van willekeur en absolutisme te aanzien.
Reeds hebben we aangetoond dat deze uitdrukking juist wees op een grondig beraad, net zoals de formule in de arresten van ons grondwettelijk Hof "na wijs/grondig beraad". dus: "Car tel est notre plaisir" betekent :"Omdat ik (wij pluralis majestatis) erover heb nagedacht of heb laten nadenken. Car tel est notre plaisir
Anderzijds is er een etymologisch verband tussen plaisir en placere Lat. behagen), plaider (pleiten of gefundeerd verdedigen), placet "plaid" Oud Frans voor proces, "plactum", ‘leerstelling, principe; besluit; overeenkomst, verdrag’, eerder al ‘dat wat behaagt’, afgeleid van placฤ“re ‘behagen, bevallen; van mening zijn, besluiten’, zie → plezant.
Zie tevens het verband met pleidooi (om te behagen: zie dispositief: "behage het de rechter". Pleiten betekent ook ‘aanklagen, vervolgen’, procederen’, ‘een pleidooi houden in een geding’ en bij uitbreiding ‘iets bepleiten, een pleidooi voor iemand of iets houden’ Pleiten is ontleend aan het Frans "plaider", afleiding van plaid of "plait" hetgeen betekent ‘woordenwisseling; rechtsgeding, rechtszitting’, ‘pleidooi, juridisch betoog’
"doet dicke verwinnen plait in ghedinghe sonderlinghe": ‘hij brengt vaak de overwinning in bijzondere rechtszaken’
Zie ook placet: gunstige toestemming, lees aanvaarding van een vraag tot toelating (Lettres de Louis XI, X, 33 ds Bartzsch, p.137). Latijn. placet «il plaît», het behaagt hem, 3° persoon enkelvoud van de placere (v. plaire) Gebruikt in Latijnse juridische en kerkrechtelijke teksten.