Ius cogens is de volkenrechtelijke term die verwijst naar internationale deels ongeschreven rechtsregels die door alle staten aanvaard worden dan wel geacht worden nageleefd te worden.
Zij worden aanzien als hoeksteen van de internationale gemeenschap en gelden zelfs zonder uitdrukkelijke instemming van een staat.
Het ius cogens is voor een groot deel niet vervat in teksten of verdragen, het kan aanzien worden als een natuurrecht, weze opgemerkt dat bepaalde verdragsregels als ius cogens kunnen worden aanzien.
Bij wijze van voorbeelden kan gesteld worden dat ingevolge het ius cogens onaanvaardbaar worden geacht:
• foltering
• slavernij
• genocide
• misdaden tegen de menselijkheid
• misdaden tegen de vrede
• pirarij
• onrechtmatig geweld
• mensenhandel
• straffeloosheid misdaden
• geweld
• raciale discriminatie
...
Anderzijds is de verplichting het respecteren van verdragen tussen staten (pacta sunt servanda) ius cogens bij uitstek. Zie ook: Verdrag van Wenen van 23 mei 1969 inzake het verdragrecht (B.S. 25 december 1993) en artikelen 53 en 64 Verdrag van Wenen.
Ius cogens primeert op nationale wetgeving en zelfs op internationale verdragen.
De beoordeling over schending van ius cogens is in de regel een post factum beoordeling met vele discussies.
Het ius cogens staat aldus voor de "internationale openbare orde.
"Cogens" (Latijn voor (het) verzamelen, samenbrengen, aamoedigen.
Duits: zwingendes Völkerrecht