Principes
De wetgeving inzake nachtarbeid kadert in de regelgeving over arbeidsduur en rusttijden. In principe is nachtarbeid (tussen 20u 's avonds en 6u 's morgens) verboden. In bepaalde gevallen wordt nachtarbeid evenwel toegelaten. Deze afwijkingen zijn zonder onderscheid van toepassing op mannelijke en vrouwelijke werknemers, op voorwaarde dat zij de leeftijd van 18 jaar hebben bereikt.
Naast de bepalingen uit de arbeidsreglementering werden ook in het kader van het welzijn van de werknemers op het werk maatregelen getroffen om de veiligheid en de gezondheid van nachtarbeiders te beschermen. Deze komen aan bod in het koninklijk besluit van 16 juli 2004 betreffende bepaalde aspecten van nacht- en ploegenarbeid.
Uitzonderingen
Hoewel nachtarbeid in principe verboden is, zijn er een aantal uitzonderingen. Deze uitzonderingen bestaan op verschillende niveaus:
-
Een bepaalde sector: hotels, restaurants, ziekenhuizen, …
-
Bepaalde vormen van arbeid: werkzaamheden die niet kunnen worden onderbroken, het opmaken van een inventaris, …
-
Bepaalde werknemers: bijvoorbeeld de werknemers in tankstations.
De aldus toegelaten nachtarbeid kan in de ondernemingen worden ingevoerd volgens de specifieke procedures (van raadpleging en onderhandeling) die daarvoor bepaald zijn:
Begeleidende maatregelen en premie
Er werden een aantal begeleidende maatregelen ingevoerd voor werknemers die op regelmatige basis nachtwerk uitvoeren:
-
Nieuwe werknemers mogen enkel op vrijwillige basis nachtwerk uitvoeren.
-
Wanneer er zich gezondheidsproblemen voordoen die te maken hebben met nachtwerk, kan de arbeidsgeneesheer beslissen de werknemer niet langer 's nachts te laten werken.
-
Oudere werknemers (55 jaar en ouder), die 20 jaar nachtarbeid verrichten, hebben het recht een arbeidsregeling zonder nachtarbeid aan te vragen, zonder dat hiervoor medische redenen moeten worden ingeroepen.
-
Werknemers die 's nachts werken hebben recht op een premie. Het bedrag van deze premie is vastgelegd in een collectieve arbeidsovereenkomst.
Veiligheid en gezondheid
Alle nachtarbeiders worden beschouwd als werknemers die een activiteit met welbepaald risico uitoefenen, zoals bepaald in artikel 2, 3° van het koninklijk besluit van 28 mei 2003 betreffende het gezondheidstoezicht op de werknemers, en zijn als zodanig onderworpen aan een specifiek gezondheidstoezicht. De voorafgaande gezondheidsbeoordeling moet vaststellen of de individuele eigenschappen van de werknemer verenigbaar zijn met alle risico's die zijn toekomstige activiteit met zich mee gaat brengen. De risico's worden aan het licht gebracht door middel van een specifieke risicoanalyse die de werkgever voor alle nachtarbeid moet uitvoeren.
Meer informatie op de site FOD
Bij nachtarbeid onder het thema Arbeidsreglementering vindt u meer informatie over arbeidsduur en rusttijden, en bij nachtarbeid en ploegenarbeid onder het thema Welzijn op het werk vindt u meer informatie over veiligheid en gezondheid.
Publicaties
De brochure "Wegwijs in de nachtarbeidsreglementering en de vermindering van de ongemakken" kan besteld of gedownload worden.
Bijkomende inlichtingen
Bij de regionale directies van het Toezicht op de Sociale Wetten.
Over welzijn op het werk: