De Erinyen, ook wel Furies of Furiën genoemd waren de godinnen van wraak die uitbarstten in ongecontroleerde woede.
Aldus worden ze ook de wraakgodinnen genoemd, en achtervolgden en kwelden ze degenen die iets misdaan hadden. De Erinyen woonden in de onderwereld en kwamen pas op aarde als er een misdadiger met hun wraak gestraft moest worden. In het Latijn werden ze Dirae genoemd (de verschrikkelijken), en in het Nederlands Furiën. Ook hadden de Erinyen de taak om de Tartaros te bewaken.
De Erinyen ontstonden uit het bloed van Uranus, toen deze ontmand werd door zijn zoon Kronos en het bloed op het lichaam van Gaia viel, moeder aarde. Andere varianten vertellen dat de Erinyen dochters van Nyx, de Nacht, waren. De Erinyen waren drie vrouwen, Alecto (voortdurende onbeheersbare woede), Tisiphone (de wreker van moord) en Megaira (de jaloersheid). Deze namen duiden respectievelijk op onverzoenlijkheid, wraak en toorn. De Erinyen waren ouder dan de Olympische goden, en waren dan ook niet ondergeschikt aan de oppergod Zeus.
Let wel het bloed van Uranus spatte in ontelbare druppels, waardoor volgens sommigen het aantal furIën onbepaald is.
De Erinyen waren geen Helana's van Troje maar zagen er afschrikwekkend uit. Hun haar bestond uit slangen, uit hun ogen droop bloed. Soms werden hen vleugels toegeschreven als van een vleermuis en het lichaam van een hond. Ze hadden brandende fakkels en zwepen met metalen weerhaken in hun hand. Tisiphone werd ooit verliefd op Cithaeron. Hij vond echter de dood, omdat één van de slangen op haar hoofd hem dodelijk beet. Met sommige vrouwen moet je nu éénmaal voorzichtig zijn.
De Furiën werden de dochters van de nacht (of van de aarde en duisternis) genoemd, zij straften degenen schuldig maakt aan een misdaad op aarde
Hun zwepen werden bekend als de zwepen van geweten, die zij gebruikten op de levenden en de doden, de wakkere en de slapenden die ze ook in hun dromen achtervolgden.
De Furiën waren niet aflatend in hun vervolging van criminelen, noch in hun bestraffing van alle misdaden tegen de mens, de familie, de samenleving. Het resultaat zo niet het doel van hun actie was vaak de uiteindelijke waanzin van hun slachtoffers.
Het ergste ding dat een Griek in de oudheid kon doen was een lid van zijn familie doden. Ook zich vergrijpen aan een vriend, iemand in wie vertrouwen werd gesteld of een geheim werd toevertrouwd had, zelfs een vreemdeling tegen wie een onrechtmatig werd opgetreden was een ernstig vergrijp. Volgens de mythologie werd zo een misdadiger door de wraakgodinnen achtervolgd. De wraakgodinnen gebruikten daarbij hun slangen, fakkels en zwepen. De Erinyen verschenen niet allen in de werkelijkheid van de wakenden maar ook in de dromen van de achtervolgde en lieten deze nooit rust. Er was geen plaats ter wereld waar men zich voor hen kon verschuilen. Telkens opnieuw werd de schuldige aan zijn schuld herinnerd. Ook na de dood van de schuldige kreeg deze geen rust. Volgens de Romeinse mythologie brachten de Furiae de dader uiteindelijk tot waanzin.
De Erinyen hadden veel werk maar als zij even tijd over hadden of er gewoon zin in hadden, gingen zij misdadigers in de onderwereld folteren.
Alleen als een persoon van zijn schuld werd gereinigd stopten de Erinyen met hun wraak. De Erinyen veranderden dan in Eumeniden ("Welgezinden"). Een misdadiger kon zich van de Erinyen bevrijden door veel berouw te tonen en zich te reinigen van zijn schuld, door goede daden te verrichten.
Het schilderij in deze bijdrage als inzet geplaatst, verhaalt het lot van Orestes.
Hij had zijn moeder Klytaimnestra gedood. Dit was echter een gevolg van het feit dat zijn moeder eerder zijn vader Agamemnon in bad had gedood. Klytaimnestra was op haar beurt weer kwaad op Agamemnon, omdat hij haar dochter Iphigenia wilde offeren, in opdracht van Artemis.
Hoewel Orestes voor het plegen van de moord hiertoe was aangezet door de god Apollon werd hij toch achtervolgd door de Erinyen. De godin Athene bracht deze onrechtvaardige zaak voor een speciale goddelijke rechtbank, de Areopagus. Aanklaagsters van Orestes waren de Erinyen, die optraden namens de moeder van Orestes. Verdediger van Orestes was Apollon. Bij de stemming in de jury gaf de stem van Athene de doorslag. Orestes werd vrijgesproken, en de Erinyen verzoenden zich met deze uitspraak en werden Orestes welgezind. En hij deed nooit meer iets mis
Dit verhaal laat een visie zien van de oude Grieken op het lot van de mens. De mens kan niet ontsnappen aan de grillen van de goden, en kan het eigenlijk nooit goed doen. Eenzelfde filosofie blijkt uit de geschiedenis van Oedipus, die stamt uit een vervloekte koningsfamilie. Oedipus vermoordde ongewild zijn vader, ook door misleiding van de goden, en huwde vervolgens zijn moeder.
De Erinynen traden aldus niet alleen op tegen inbreuken op het afdwingbare rechte maar vervolgden ook inbreuken op de ethiek en in al die gevallen waar afkeurenswaardige daden niet door de wet werden bestraft, zoals misdrijven tegen bedelaars, vreemden, honden en jonge vogels. Zo verschrikkelijke waren de Furies in uiterlijk en daad dat mensen niet hun echte naam, de "Erinyen," dierven uit te spreken.
Een van de taken van de Erunyen was het bewaken van Tartaros
De Tartaros (Oudgrieks: Τฮฌρταρος) of Tartarus (gelatiniseerd) is een deel van de onderwereld in de Griekse mythologie, het grote, treurige rijk onder de aarde, 'even ver verwijderd van de aarde als de aarde verwijderd is van de hemel'. Dat zou volgens Hesiodos betekenen dat een koperen aambeeld er tien dagen over zou doen om van het oppervlakte van Gaia (de aarde) naar de onderwereld te vallen. In dat schimmenrijk zwaaide de god Hades, de broer van de oppergod Zeus, de scepter. Daarmee was Hades ook degene die de leiding had over de Tartaros, het ergste deel van de onderwereld.
In de Tartaros werden de geesten van de gestorvenen, die in het leven uitzonderlijk slechte dingen hadden gedaan of de goden hadden uitgedaagd, gestraft. Dit waren onder anderen Tantalos en Sisyphos. Ook werden er van tijd tot tijd reuzen en monsters gevangen gehouden, wanneer zij de toorn van de goden hadden opgewekt. Dat was bijvoorbeeld het geval met de Cyclopen en de Hekatoncheiren, die door Ouranos (de hemel) gevangen werden gehouden en later door Zeus bevrijd. Zeus zelf hield de Giganten daar gevangen, tot ze met behulp van hun moeder Gaea losbraken om een oorlog tegen zijn heerschappij te beginnen.
De Tartaros werd bewaakt door de Erinyen, afschuwelijke vrouwen met slangen op hun hoofd in plaats van haar, met vleugels als vleermuizen en met grote, vurige ogen. Zij droegen brandende fakkels in hun handen en zwepen met metalen weerhaken. Deze Erinyen konden ook naar de aarde komen om mensen te straffen die hun kinderen, hun ouders of oude mensen wreed behandeld hadden of een moord op een familielid op hun geweten hadden zoals Orestes.