Herstel in natura vormt het uitgangspunt van het Belgisch schadevergoedingsrecht. Wie door de fout van een ander schade lijdt, heeft in beginsel recht om te worden teruggeplaatst in de toestand waarin hij zich zou hebben bevonden indien de fout niet was begaan. Het gaat om het wegnemen van de schade zelf, niet om het louter financieel compenseren ervan.
De rechter kan dan ook bevelen dat de schadeverwekker de nodige maatregelen neemt om de schadeverwekkende toestand te doen ophouden. Dit kan uiteenlopende vormen aannemen: het uitvoeren van een contractuele verbintenis, het beëindigen van een daad van oneerlijke concurrentie, het afbreken van een wederrechtelijk opgericht gebouw of zelfs het vervangen van een weigering tot verlijden van een authentieke akte door een vonnis dat in de plaats treedt van de akte.
Het Hof van Cassatie erkent uitdrukkelijk dat herstel in natura mogelijk is, mits het niet onmogelijk is en geen misbruik van recht uitmaakt. Zo kan een kunstenaar wiens moreel recht op zijn werk werd geschonden, eisen dat een nieuw werk wordt vervaardigd en publiek opgesteld ter vervanging van het beschadigde origineel. De rechter beslist soeverein of herstel in natura in concreto haalbaar is.
Het principe kent echter duidelijke grenzen. Ten eerste kan enkel tot herstel bij equivalent worden overgegaan wanneer herstel in natura onmogelijk blijkt of disproportioneel zou zijn. Ten tweede geldt het adagium nemo potest praecise cogi ad factum: niemand kan gedwongen worden om een materiële daad te stellen. Een rechter kan dus niet bevelen dat een kunstenaar een nieuw kunstwerk creëert, maar kan wél bepalen dat zijn vonnis in de plaats treedt van een juridische handeling die iemand weigert te stellen. Ten derde mag herstel in natura geen rechtsmisbruik opleveren: het opgelegde herstel mag niet buitensporig zijn in verhouding tot het voordeel voor het slachtoffer.
Ook overheden kunnen tot herstel in natura worden veroordeeld, zonder dat dit strijdig is met de scheiding der machten. De rechter kan bijvoorbeeld bevelen dat een overheid de schade herstelt die zij door een onrechtmatige daad heeft veroorzaakt. Hij mag echter niet bevelen dat een bestuur een administratieve beslissing wijzigt; zo kan de rechter de stad niet verplichten haar ruimtelijke indeling aan te passen.
Herstel in natura is dus het zuiverste instrument om de rechtsorde te herstellen: het brengt de werkelijkheid opnieuw in overeenstemming met het recht. Maar het is geen onbeperkt recht – het wordt getemperd door de fysieke, juridische en morele grenzen van de menselijke handeling en door het evenredigheidsbeginsel.
Het nieuw boek 6 BW toepasselijk voor feiten vanaf 1 januari 2025 bevat regels die de buitencontractuele aansprakelijkheid regelen met een codificering van het begrip herstel in natura.Herstel in natura (Art. 6.33.(nieuw) BW)
Herstel in natura heeft, aldus artikel 6.33, eerste lid (nieuw) BW tot doel om de schadelijke gevolgen van het tot aansprakelijkheid leidende feit in werkelijkheid ongedaan te maken. De rechtspraak en de rechtsleer bevestigen dat de rechter naar het recht geldend onder het oud BW over zeer uiteenlopende middelen beschikt om het herstel in natura te verwezenlijken.
Welke maatregelen zich in een bepaald geval opdringen, is afhankelijk van de concrete gegevens van de zaak. Het herstel kan onder meer erin bestaan een rechtshandeling nietig te verklaren, de aansprakelijke te bevelen een bepaalde geldsom te betalen, een rechtzetting te publiceren of de afbraak van een bouwwerk te bevelen.
Hij kan de benadeelde ook machtigen zich in de plaats te stellen van de aansprakelijke om op diens kosten tot uitvoering van bepaalde werken over te gaan.
Artikel 6.33, § 1, tweede lid (nieuw) BW, bevestigt deze ruime mogelijkheden voor de rechter om herstel in natura op te leggen. Het Hof van Cassatie oordeelde recent weliswaar dat herstel in natura van de schade de toekenning van een niet-geldelijk equivalent aan de benadeelde betekent.
Het herstel in natura ook kan bestaan in de betaling van een geldsom (Cass. 22 januari 2007, AC 2007, 150; Cass. 3 april 2017, S.160.039.N). Op grond van artikel 6.35, § 2, eerste lid, moet de rechter herstel in natura opleggen wanneer de benadeelde dit vordert.
Artikel 6.33, § 2, eerste lid (nieuw) BW preciseert verder de uitzonderingen op het recht op herstel in natura. Herstel in natura is uiteraard uitgesloten wanneer dit onmogelijk is. Herstel in natura kan evenmin opgelegd worden wanneer dit kennelijk onredelijk zou zijn, de uitoefening van dwang op de persoon van de aansprakelijke vereist of in strijd is met de menselijke waardigheid. Het Hof van Cassatie sloot reeds herstel in natura uit in geval van rechtsmisbruik.
De benadeelde kan dus niet worden gedwongen om zich tevreden te stellen met schadevergoeding indien er geen sprake is van rechtsmisbruik
Voor de regels inzake rechtsmisbruik dient verwezen te worden naar artikel 1.10 Burgerlijk Wetboek.
Niet alleen kan de benadeelde het herstel in natura vorderen. De aansprakelijke kan dit ook aanbieden. In voorkomend geval kan de benadeelde dit aanbod overeenkomstig artikel 6.33, § 2, tweede lid, slechts weigeren indien hij hiervoor gegronde redenen heeft. Het Hof van Cassatie oordeelde reeds dat de benadeelde een aanbod tot herstel in natura kan weigeren wanneer deze wijze van herstel rechtsmisbruik uitmaakt.
Artikel 6.33, § 2, tweede lid (nieuw) BW, laat aan de rechter een ruime vrijheid om de door benadeelde aangevoerde redenen te beoordelen. Zijn beoordelingsmarge is ruimer dan inzake rechtsmisbruik. Zo kan de benadeelde het aanbod ook weigeren in situaties waar herstel in natura een samenwerking van de partijen vereist terwijl hun persoonlijke verhoudingen ernstig verstoord zijn en er dus een totaal gebrek aan vertrouwen tussen de partijen is.
Zie ook:
www.elfri.be - Artikel - Boek 6 Burgerlijk Wetboek buitencontractuele aansprakelijkheid
Memorie van toelichting bij de wet
Wet houdende boek 6 "Buitencontractuele aansprakelijkheid" van het Burgerlijk WetboekOpgelet: Deze tekst omvat slechts een gedeeltelijke inhoud
Word ook lid en lees onbeperkt alle bijdragen.
Rechten en verplichtingen van schuldenaar, schuldeisers en bemiddelaar binnen de minnelijke schuldbemiddeling De wettelijke verankering van de minnelijke schuldbemiddeling heeft het speelveld voor alle betrokken actoren grondig geherdefinieerd. Waar deze vorm…
Proportionaliteit en efficiëntie van het roerend beslag De proportionaliteits- en efficiëntievereisten binnen het roerend beslag zijn vandaag uitgegroeid tot een juridisch-technisch kader dat de gerechtsdeurwaarder niet alleen richting geeft, maar hem…
Proportionaliteit en efficiëntie van het roerend beslag De proportionaliteits- en efficiëntievereisten binnen het roerend beslag zijn vandaag uitgegroeid tot een juridisch-technisch kader dat de gerechtsdeurwaarder niet alleen richting geeft, maar hem…
Het gemeengemaakt beslag is een bijzondere modaliteit van de uitvoering van een uitvoerbare titel wanneer uit de raadpleging van het bestand van berichten overeenkomstig artikel 1391, § 2 blijkt dat…
OCMW Antwerpen t/ M.M. I Feiten Bij woninghuurovereenkomst van 25 november 2004 verhuurde het OCMW Antwerpen (hierna het OCMW) het appartement aan de Lange Batterijstraat 10/01 te 2018 Antwerpen aan M.M. (hierna mevr…
Sociaal Verhuurkantoor W. t/ J.R. 1. Voorwerp van de vordering Eisende partij verhuurt sinds 15 oktober 2015 aan verwerende partij een pand gelegen te (...). Bij aangetekende brief van 25 juni 2018 heeft verwerende partij…
Wonen in Limburg CVBA t/ A.-J. N.O. ... 1. De heer N.O. huurt op basis van een overeenkomst van 7 maart 2022 van Wonen in Limburg (hierna «WIL» genoemd) een sociale woning gelegen…
T.M. en K.H. t/ S.V. ... IV.2. Ten gronde Aangaande de prijszetting van de aannemingswerken en de principiële verschuldigdheid van de hoofdsom 15. V acht zich gegriefd door de beslissing van de eerste rechter…
V.D.B. t/ V.H. ... B. Ten gronde 1. Ten gronde rijst tussen de partijen discussie over de overeenkomst van 23 september 2022 tot de verkoop van het pand van V.H. te Gent en de…
K.B. e.a. t/ R.D. e.a. I. Relevante antecedenten 1. De relevante feiten die aan het geschil ten grondslag liggen, kunnen als volgt worden samengevat. 2. Begin juli 2023 neemt mevr. K.B. als kandidaat-koper…
Nr. C.17.0701.N KBC BANK nv, met zetel te 1080 Sint-Jans-Molenbeek, Havenlaan 2, eiseres, tegen F.B. verweerder. I. RECHTSPLEGING VOOR HET HOF Het cassatieberoep is gericht tegen het arrest van het hof van beroep te Antwerpen van 7…
Arrest nr. 263.637 I. Voorwerp van het beroep 1. Het beroep in de zaak A. 237.757/X-18.276 (hierna: de zaak sub I), ingesteld op 25 november 2022, strekt tot de nietigverklaring van: «- het Besluit van de gemeenteraad van…
S. VOF t/ NV D. I. Rechtspleging voor het Hof Het cassatieberoep is gericht tegen het arrest van het hof van beroep te Antwerpen, correctionele kamer, van 25 juni 2024. ... II. Beslissing van het…
BV Trattoria Il Tartufato t/ M.Ö, E.K., E.A. en BV Isolaz I. Rechtspleging voor het Hof Het cassatieberoep is gericht tegen het vonnis in hoger beroep van de rechtbank van eerste aanleg…
Men is niet alleen verbonden door verbintenissen die men zelf aangaat, maar ook voor verbintenissen die aangegaan zijn middels geldige vertegenwoordiging of mandaat. Toch kan men ook gehouden zijn…
B. t/ A. en U. I. Rechtspleging voor het Hof Het cassatieberoep is gericht tegen het arrest van het hof van beroep te Gent van 18 november 2022. ... II. Beslissing van het Hof Beoordeling Eerste middel 1…
Een lijfrente wordt in de rechtsleer omschreven als een rechtsverhouding krachtens welke een persoon aan een andere persoon verplicht is tot een periodieke uitkering van een geldbedrag, gedurende het leven…
Il. Beroepen vonnis Investeren in andermans woning verrijking zonder oorzaak waarbij de kosten de normale lasten in de huishouding overschrijden - verrijking zonder oorzaakWanneer de uitgaven van de ene feitelijke…
PrincipesDe vastgoedmakelaar heeft recht op commissieloon in dien de beoogde verkoopovereenkomst effectief tot stand komen ten gevolge van zijn tussenkomst De vastgoedmakelaar heeft recht op commissie wanneer de koop met…
T.D. t.\ P.W. en N.V. II. Feiten en vorderingen 1. Eiser voert aan dat hij, in de zomer van 2011, verschillende (telefonische) contacten heeft gehad met verweerders met betrekking tot…
E. t./ B. bvba( ... )Antecedenten1. Het geschil vindt zijn oorsprong in een overeenkomst van "verkoopstoelating - verhuring van diensten", door de partijen ondertekend op 2 juli 2010.1.1. Met deze…
Rechtspraak: • Hof van Cassatie, 1e Kamer 2 februari 2006, RW 2008-2009, 926 .... III. Beslissing van het Hof Beoordeling Eerste middel 1…
Elfri.be bestaat als site sinds 2003. Sinds 15 augustus 2018 werkt de site in haar nieuwste editie met Arc3c als uitgever. Nieuw is de https omgeving, het dynamisch karakter, web 3 .0 technologie, betere zoekmogelijkheden en een 40 tal nieuwe functies. De site wordt inhoudelijk voortdurend, lees dagelijks, aangepast en aangevuld met de recentste wetswijzigingen, nieuwe rechtspraak en nieuwe rechtsleer. Bijna alle rechtspraak die in België aandacht krijgt is terug te vinden op de elfri.be. Anders dan andere dure websites, hebben we een technologie uitgewerkt waarbij de gezochte informatie onmiddellijk wordt verschaft door een gewone vraagstelling in gewoon Nederlands, het weze op de site zelf, het weze gewoon in Google. Wij spreken uw taal en werken niet met onbegrijpelijke of onlogische boomstructuren die verwijzen naar documenten die ofwel niet relevant, ofwel niet kunnen gelezen worden. Om volledige informatie met bronnen, rechtsleer, rechtspraak en wetgeving, kan u een vrij goedkoop abonnement nemen (reeds mogelijk vanaf 1 maand)
In een procedure wordt principieel geoordeeld op basis van het gerechtsdossier zoals gestaafd middels stukken die door partijen worden neergelegd. De conclusies houden de middelen in tot ondersteuning van de eis…
Bronnen en referenties Bücherhexe (2007). Paul Watzlawick. Wikipedia die freie Enzyklopädie. Verkregen 04-02-2007 van http://de.wikipedia.org/wiki/Paul_Watzlawick ExplicitImplicity (2007). Paul Watzalwick. Wikipedia, the free encyclopedia. Verkregen 04-02-2007 van http://en.wikipedia.org/wiki/Paul_Watzlawick Auteur onbekend (2006). Uittreksel van ‘De…
Principieel is in toepassing van het WER een persoonlijk faillissement van een (ex) bestuurder (nieuwe naam voor zaakvoerder) mogelijk, los van het faillissement van de onderneming waarin deze optrad. Boek I…
Artikel 213 Burgerlijk wetboek stelt: “Echtgenoten zijn jegens elkaar tot samenwoning verplicht, zij zijn elkaar getrouwheid, hulp en bijstand verschuldigd”. Deze bepaling werd opgenomen in Hoofdstuk VI Wederzijdse rechten en verplichtingen…
Hoe kan men onroerende goederen verkrijgen door verkrijgende verjaring? voorwaarden: - een voortdurend bezit - een onafgebroken bezit - een openbaar bezit - een niet dubbelzinnig bezit - een bezit als eigenaar…
ONTLEDING LASTER ONDER DE GELDING VAN HET Sw. 1867 • Laster bestaat erin aan een persoon kwaadwillig een bepaald feit ten laste te leggen dat zijn eer kan krenken of hem…
De regels betreffende de foutaansprakelijkheid worden weergegeven in de artikelen 1382 en 1383 oud Burgerlijk Wetboek. Volgens deze artikelen dient degene die door zijn fout of nalatigheid aan een ander schade…
Een nietig verklaarde overeenkomst kan voor partijen geen grondslag van rechten en verplichtingen zijn. De nietige overeenkomst kan ook niet aan derden worden tegengeworpen. Bovendien werkt een nietige rechtshandeling terug…
Voorbeelden van beschikkingen: uittreksel uit het gerechtelijk wetboek: Art. 98. Wanneer een rechter wettig verhinderd is of er een plaats van rechter openstaat in een rechtbank van eerste aanleg of van koophandel…
Nr. P.15.0880.N H J, inverdenkinggestelde, eiser, tegen H W, burgerlijke partij, verweerder. I. RECHTSPLEGING VOOR HET HOF Het cassatieberoep is gericht tegen het arrest van het hof van beroep te Gent…
Art. 474 Sw. 2024 (Inwerkintreding 8 april 2026) Verzwarende factoren van diefstal en afpersing stelt: “Bij de keuze van de straf of maatregel en de zwaarte ervan voor een in deze…
Rechtspraak: • Raad van State,12e Kamer – 9 juni 2009, RW 2010-2011, 25: Samenvatting: Wanneer het bestuur voornemens is ten aanzien van een bestuurde een maatregel te nemen die hem op…
Bekom toegang tot alle informatie op deze website
Met een abonnement krijgt u toegang tot een schat aan bijkomende informatie (vaak elders niet te vinden), lezen van de volledige teksten zonder beperkingen, verwijzingen naar wetten, rechtspraak en wetten, antwoorden op nog meer vragen, opzoekingen allerhande mogelijkheid tot knippen, plakken, afdrukken, modellen, tips, trics, aandachtspunten professioneel gedeelte en zoveel meer.
Met een abonnement (vanaf 5,95 euro per maand) heeft u steeds een professionele juridische bibliotheek met 25.000 bijdragen ter beschikking
BVBA Advocatenkantoor Elfri De Neve
Stationsstraat 29 - 9700 Oudenaarde
voor afspraak 055/31.86.47
Fax: 055/31.14.03
U heeft geen toegang tot knippen, plakken, opslaan, printen, downloaden, raadpleging archief, sociaal netwerk, vacaturedienst slechts gedeeltelijke toegang tot deze pagina. Om hiervan gebruik te maken van deze functies en diensten dient u u een pro-abonnement te nemen. klik hier voor de verschillende formules
Share