De keuze en aanduiding van de begunstigde in een levensverzekering is één van de meest bepalende elementen in het kader van successieplanning met dit instrument. De begunstiging bepaalt immers wie het verzekeringskapitaal ontvangt bij het overlijden van het verzekerd hoofd en hoe dat vermogen juridisch en fiscaal wordt gekwalificeerd. Deze bijdrage bespreekt de belangrijkste aspecten van de aanduiding, wijziging en aanvaarding van de begunstigde.
1. Juridisch statuut van de begunstigde
De begunstigde is geen partij bij de verzekeringsovereenkomst, maar verkrijgt een eigen recht op de verzekeringsprestatie zodra het verzekerd risico zich voordoet, meestal het overlijden van het verzekerd hoofd. Juridisch gaat het om een beding ten behoeve van een derde. Dat betekent dat de begunstigde zijn recht rechtstreeks ontleent aan het contract, en niet via erfrechtelijke regels (tenzij er geen begunstigde aangeduid is – zie verder).
De keuze van de begunstigde kan zowel nominatief als generiek gebeuren. Een nominatieve aanduiding vermeldt uitdrukkelijk de naam (bv. “mijn dochter Marie”), terwijl een generieke aanduiding veeleer een categorie aanduidt (bv. “mijn kinderen” of “mijn erfgenamen”).
2. Belang van de formulering
De formulering van de begunstigingsclausule heeft verregaande gevolgen. Een klassieke valkuil is het ontbreken van plaatsvervulling bij een nominatieve aanduiding. Indien één van de aangeduide personen vóór het verzekerd hoofd overlijdt, vervalt zijn aandeel en komt dit toe aan de andere begunstigden. Er is dan geen automatische toebedeling aan diens nakomelingen. Dat is wél het geval bij generieke aanduiding zoals “mijn kinderen”, waarbij de wet uitdrukkelijk voorziet in plaatsvervulling.
Ook de verhouding tussen meerdere begunstigden verdient aandacht. Indien bijvoorbeeld staat: “mijn echtgenoot en kinderen”, dan wordt het kapitaal verdeeld: de helft gaat naar de echtgenoot in volle eigendom en de andere helft onder de kinderen, eveneens in volle eigendom. Dit wijkt af van het wettelijk erfrecht, waar de langstlevende echtgenoot slechts vruchtgebruik heeft. Bij “mijn echtgenoot en bij gebreke mijn kinderen”, ontvangt de echtgenoot alles indien hij nog leeft bij overlijden van het verzekerd hoofd. De kinderen ontvangen enkel iets indien de echtgenoot vooraf is overleden.
Het gebruik van de formule “wettige erfgenamen” leidt tot discussie: moeten zij de nalatenschap aanvaarden om het kapitaal te verkrijgen? Sommige auteurs stellen dat enkel effectieve aanvaarding tot begunstiging leidt; anderen menen dat de begunstiging losstaat van de aanvaarding.
3. Wijziging of herroeping van de begunstiging
Zolang de begunstigde de begunstiging niet formeel heeft aanvaard, behoudt de verzekeringnemer de volledige zeggenschap. Hij kan de begunstigde wijzigen of herroepen zonder enige toestemming. Een eenvoudige geschreven verklaring volstaat. Zelfs een testamentaire beschikking kan een begunstiging herroepen of wijzigen.
Eens de begunstiging echter formeel is aanvaard, wordt ze onherroepelijk. Elke wijziging of afstand vereist dan het akkoord van de begunstigde. Die aanvaarding moet formeel gebeuren via een ondertekend polisbijvoegsel, mede ondertekend door de verzekeringnemer, de verzekeraar en de begunstigde.
Deze onherroepelijkheid heeft belangrijke gevolgen in het kader van vermogensplanning. De verzekeringnemer verliest de mogelijkheid om het contract aan te passen, maar dat kan net de bedoeling zijn wanneer de levensverzekering een schenking moet concretiseren of garanderen.
4. Minderjarigen als begunstigde
Indien een minderjarige als begunstigde optreedt, ontstaan bijkomende aandachtspunten. Bij een generieke aanduiding (bv. “mijn erfgenamen”) is de tussenkomst van de vrederechter vereist, aangezien een minderjarige dan aanvaardt als erfgenaam en de aanvaarding slechts kan onder voorrecht van boedelbeschrijving. Het uitbetaalde kapitaal moet dan op een geblokkeerde rekening worden geplaatst.
Bij een nominatieve aanduiding valt de uitkering in principe buiten de nalatenschap. Dan is geen tussenkomst van de vrederechter vereist, tenzij de begunstiging formeel werd aanvaard, want dan is er sprake van een schenking die goedgekeurd moet worden.
5. Combinatie met het huwelijksvermogensrecht
De aanduiding van een begunstigde kan ook botsen met het huwelijksvermogensrecht. Indien de premie voor de verzekering betaald werd met gemeenschappelijke gelden en een derde (zoals een kind of een nieuwe partner) wordt aangeduid als begunstigde, kan dit als een onrechtstreekse schenking worden beschouwd. In dat geval is de toestemming van de andere echtgenoot vereist, tenzij de betaling gebeurde met eigen middelen. Ontbreekt die toestemming, dan kan de handeling vernietigd worden op grond van artikel 1422 BW.
Bij echtscheiding speelt ook artikel 299 BW een rol: voordelen toegekend tijdens het huwelijk vervallen in principe bij definitieve echtscheiding, tenzij het beding dateert van vóór het huwelijk.
6. Overlijden zonder aangeduide begunstigde
Indien er geen begunstigde is aangeduid, wordt de verzekeringnemer zelf geacht begunstigde te zijn. Bij diens overlijden valt de uitkering in diens nalatenschap en komt toe aan de erfgenamen. In dat geval wordt de prestatie verkregen “iure hereditario”, met alle gevolgen voor de erfbelasting. Dit onderscheidt zich van de gevallen waarin de begunstigde een eigen recht (“iure proprio”) verkrijgt op de uitkering.
Besluit
De aanduiding van de begunstigde is geen louter administratieve formaliteit. Ze vereist zorgvuldige redactie, met aandacht voor erfrechtelijke, vermogensrechtelijke én fiscale gevolgen. Kleine nuances in formulering kunnen grote juridische en financiële gevolgen hebben. Een doordachte aanpak is essentieel voor wie de levensverzekering als volwaardig planningsinstrument wil inzetten.
Opgelet: Deze tekst omvat slechts een gedeeltelijke inhoud
Word ook lid en lees onbeperkt alle bijdragen.
Checklist bij het overwegen van een aangifte wegens verkrachting Met aandacht voor juridische, medische en psychologische aspecten – bedoeld ter ondersteuning van slachtoffers én hun raadslieden. I. Medische en fysieke veiligheid …
Checklist bij het overwegen van een aangifte wegens verkrachting Met aandacht voor juridische, medische en psychologische aspecten – bedoeld ter ondersteuning van slachtoffers én hun raadslieden. I. Medische en fysieke veiligheid …
Het lijkt een Belgische gewoonte om te pas en ten onpas strafklachten neer te leggen. Te weinig wordt benadrukt dat een aangifte ook risico's inhoudt. Wanneer de tenlasteleggingen niet hard…
V.-T. en Consoorten V. t/ V. ... I. Beroepen vonnis 1. Bij dagvaarding van 27 juni 2013 initiëren Paul V. en Christiane T. (hierna: V.-T.) onderhavige procedure tegen hun zoon, Bert V. Zij stellen…
Uittreksel uit het gerechtelijk wetboek Art. 772. Indien een verschijnende partij gedurende het beraad een nieuw stuk of feit van overwegend belang ontdekt, kan zij, zolang het vonnis niet uitgesproken is…
1. Spanningsveld tussen onderhandelingsvrijheid en precontractuele aansprakelijkheid Partijen die onderhandelen met het oog op het sluiten van een overeenkomst, wensen vaak zoveel mogelijk speelruimte te behouden. Tegelijk willen ze vermijden dat…
Sinds 1 september 2019 gelden er voor minderjarigen met gezinsverblijfplaats in het Vlaams Gewest nieuwe regels over de aanpak van jeugdcriminaliteit, uitgewerkt in de decreten van 15 februari 2019 (BS…
Misdrijven tegen de persoonlijke rust en de morele integriteit Onder hoofdstuk 6 groepeert het strafwetboek 2024 de misdrijven tegen de persoonlijke rust en de morele integriteit. Deze misdrijven worden in het Sw…
H. t/ W. ... I. Relevante feitelijke procedurele elementen 1. H. en W. zijn gewezen feitelijke samenwoners met twee gemeenschappelijke (intussen meerderjarige) dochters (...). Hun samenwoningsrelatie startte begin jaren ’90 en eindigde medio…
R.A.,; R.B., tegen A.H., geïntimeerde Procedure 1. De door de wet vereiste processtukken werden in behoorlijke vorm overgelegd, waaronder het bestreden vonnis d.d. 11/01/2016 van de rechtbank van eerste aanleg…
Nr. P.15.0135.N I S D W, beklaagde, eiseres, II P J D, beklaagde, eiser, III HOUTBOUW DEFREYNE & ZOON nv, met zetel te 8700 Tielt, Egemsesteenweg 59, vertegenwoordigd door de…
De rechtsdwaling in het Belgische strafprocesrecht Rechtsdwaling is een onvermijdelijk risico binnen het strafrechtelijk systeem, en manifesteert zich wanneer een onschuldige ten onrechte wordt veroordeeld. De rechtsdwaling kan vele vormen aannemen…
28 NOVEMBER 2000. - Wet van 28 november 2000 inzake informaticacriminaliteit. Bron : JUSTITIE Publicatie in het Belgisch Staatsblad: 03-02-2001 Inwerkingtreding : 13-02-2001 HOOFDSTUK I…
bvba N. t./ A.K. en J.J. ( ... ) A. Feiten en procedurevoorgaanden 1. De heer K. en mevrouw J. zijn eigenaar van een onbebouwde grond te X., gelegen tussen de huisnummers A…
De meldingsplicht van de notaris De meldingsplicht vormt het centrale punt van de preventieve verplichtingen die de Witwaswet oplegt aan de notaris. Deze plicht houdt in dat de notaris, onder bepaalde…
De notaris oefent een dubbelrol uit als openbaar ambtenaar en vrije beroepsbeoefenaar. Die bijzondere positie maakt dat zijn aansprakelijkheid zowel buitencontractueel als contractueel kan zijn, afhankelijk van de hoedanigheid waarin…
Een lijfrente wordt in de rechtsleer omschreven als een rechtsverhouding krachtens welke een persoon aan een andere persoon verplicht is tot een periodieke uitkering van een geldbedrag, gedurende het leven…
Il. Beroepen vonnis Investeren in andermans woning verrijking zonder oorzaak waarbij de kosten de normale lasten in de huishouding overschrijden - verrijking zonder oorzaakWanneer de uitgaven van de ene feitelijke…
PrincipesDe vastgoedmakelaar heeft recht op commissieloon in dien de beoogde verkoopovereenkomst effectief tot stand komen ten gevolge van zijn tussenkomst De vastgoedmakelaar heeft recht op commissie wanneer de koop met…
T.D. t.\ P.W. en N.V. II. Feiten en vorderingen 1. Eiser voert aan dat hij, in de zomer van 2011, verschillende (telefonische) contacten heeft gehad met verweerders met betrekking tot…
E. t./ B. bvba( ... )Antecedenten1. Het geschil vindt zijn oorsprong in een overeenkomst van "verkoopstoelating - verhuring van diensten", door de partijen ondertekend op 2 juli 2010.1.1. Met deze…
Rechtspraak: • Hof van Cassatie, 1e Kamer 2 februari 2006, RW 2008-2009, 926 .... III. Beslissing van het Hof Beoordeling Eerste middel 1…
Elfri.be bestaat als site sinds 2003. Sinds 15 augustus 2018 werkt de site in haar nieuwste editie met Arc3c als uitgever. Nieuw is de https omgeving, het dynamisch karakter, web 3 .0 technologie, betere zoekmogelijkheden en een 40 tal nieuwe functies. De site wordt inhoudelijk voortdurend, lees dagelijks, aangepast en aangevuld met de recentste wetswijzigingen, nieuwe rechtspraak en nieuwe rechtsleer. Bijna alle rechtspraak die in België aandacht krijgt is terug te vinden op de elfri.be. Anders dan andere dure websites, hebben we een technologie uitgewerkt waarbij de gezochte informatie onmiddellijk wordt verschaft door een gewone vraagstelling in gewoon Nederlands, het weze op de site zelf, het weze gewoon in Google. Wij spreken uw taal en werken niet met onbegrijpelijke of onlogische boomstructuren die verwijzen naar documenten die ofwel niet relevant, ofwel niet kunnen gelezen worden. Om volledige informatie met bronnen, rechtsleer, rechtspraak en wetgeving, kan u een vrij goedkoop abonnement nemen (reeds mogelijk vanaf 1 maand)
In een procedure wordt principieel geoordeeld op basis van het gerechtsdossier zoals gestaafd middels stukken die door partijen worden neergelegd. De conclusies houden de middelen in tot ondersteuning van de eis…
Bronnen en referenties Bücherhexe (2007). Paul Watzlawick. Wikipedia die freie Enzyklopädie. Verkregen 04-02-2007 van http://de.wikipedia.org/wiki/Paul_Watzlawick ExplicitImplicity (2007). Paul Watzalwick. Wikipedia, the free encyclopedia. Verkregen 04-02-2007 van http://en.wikipedia.org/wiki/Paul_Watzlawick Auteur onbekend (2006). Uittreksel van ‘De…
Artikel 213 Burgerlijk wetboek stelt: “Echtgenoten zijn jegens elkaar tot samenwoning verplicht, zij zijn elkaar getrouwheid, hulp en bijstand verschuldigd”. Deze bepaling werd opgenomen in Hoofdstuk VI Wederzijdse rechten en verplichtingen…
Hoe kan men onroerende goederen verkrijgen door verkrijgende verjaring? voorwaarden: - een voortdurend bezit - een onafgebroken bezit - een openbaar bezit - een niet dubbelzinnig bezit - een bezit als eigenaar…
Principieel is in toepassing van het WER een persoonlijk faillissement van een (ex) bestuurder (nieuwe naam voor zaakvoerder) mogelijk, los van het faillissement van de onderneming waarin deze optrad. Boek I…
ONTLEDING LASTER ONDER DE GELDING VAN HET Sw. 1867 • Laster bestaat erin aan een persoon kwaadwillig een bepaald feit ten laste te leggen dat zijn eer kan krenken of hem…
De regels betreffende de foutaansprakelijkheid worden weergegeven in de artikelen 1382 en 1383 oud Burgerlijk Wetboek. Volgens deze artikelen dient degene die door zijn fout of nalatigheid aan een ander schade…
Een nietig verklaarde overeenkomst kan voor partijen geen grondslag van rechten en verplichtingen zijn. De nietige overeenkomst kan ook niet aan derden worden tegengeworpen. Bovendien werkt een nietige rechtshandeling terug…
Voorbeelden van beschikkingen: uittreksel uit het gerechtelijk wetboek: Art. 98. Wanneer een rechter wettig verhinderd is of er een plaats van rechter openstaat in een rechtbank van eerste aanleg of van koophandel…
Nr. P.15.0880.N H J, inverdenkinggestelde, eiser, tegen H W, burgerlijke partij, verweerder. I. RECHTSPLEGING VOOR HET HOF Het cassatieberoep is gericht tegen het arrest van het hof van beroep te Gent…
Art. 474 Sw. 2024 (Inwerkintreding 8 april 2026) Verzwarende factoren van diefstal en afpersing stelt: “Bij de keuze van de straf of maatregel en de zwaarte ervan voor een in deze…
Rechtspraak: • Raad van State,12e Kamer – 9 juni 2009, RW 2010-2011, 25: Samenvatting: Wanneer het bestuur voornemens is ten aanzien van een bestuurde een maatregel te nemen die hem op…
Bekom toegang tot alle informatie op deze website
Met een abonnement krijgt u toegang tot een schat aan bijkomende informatie (vaak elders niet te vinden), lezen van de volledige teksten zonder beperkingen, verwijzingen naar wetten, rechtspraak en wetten, antwoorden op nog meer vragen, opzoekingen allerhande mogelijkheid tot knippen, plakken, afdrukken, modellen, tips, trics, aandachtspunten professioneel gedeelte en zoveel meer.
Met een abonnement (vanaf 5,95 euro per maand) heeft u steeds een professionele juridische bibliotheek met 25.000 bijdragen ter beschikking
BVBA Advocatenkantoor Elfri De Neve
Stationsstraat 29 - 9700 Oudenaarde
voor afspraak 055/31.86.47
Fax: 055/31.14.03
U heeft geen toegang tot knippen, plakken, opslaan, printen, downloaden, raadpleging archief, sociaal netwerk, vacaturedienst slechts gedeeltelijke toegang tot deze pagina. Om hiervan gebruik te maken van deze functies en diensten dient u u een pro-abonnement te nemen. klik hier voor de verschillende formules
Share