De keuze en aanduiding van de begunstigde in een levensverzekering is één van de meest bepalende elementen in het kader van successieplanning met dit instrument. De begunstiging bepaalt immers wie het verzekeringskapitaal ontvangt bij het overlijden van het verzekerd hoofd en hoe dat vermogen juridisch en fiscaal wordt gekwalificeerd. Deze bijdrage bespreekt de belangrijkste aspecten van de aanduiding, wijziging en aanvaarding van de begunstigde.
1. Juridisch statuut van de begunstigde
De begunstigde is geen partij bij de verzekeringsovereenkomst, maar verkrijgt een eigen recht op de verzekeringsprestatie zodra het verzekerd risico zich voordoet, meestal het overlijden van het verzekerd hoofd. Juridisch gaat het om een beding ten behoeve van een derde. Dat betekent dat de begunstigde zijn recht rechtstreeks ontleent aan het contract, en niet via erfrechtelijke regels (tenzij er geen begunstigde aangeduid is – zie verder).
De keuze van de begunstigde kan zowel nominatief als generiek gebeuren. Een nominatieve aanduiding vermeldt uitdrukkelijk de naam (bv. “mijn dochter Marie”), terwijl een generieke aanduiding veeleer een categorie aanduidt (bv. “mijn kinderen” of “mijn erfgenamen”).
2. Belang van de formulering
De formulering van de begunstigingsclausule heeft verregaande gevolgen. Een klassieke valkuil is het ontbreken van plaatsvervulling bij een nominatieve aanduiding. Indien één van de aangeduide personen vóór het verzekerd hoofd overlijdt, vervalt zijn aandeel en komt dit toe aan de andere begunstigden. Er is dan geen automatische toebedeling aan diens nakomelingen. Dat is wél het geval bij generieke aanduiding zoals “mijn kinderen”, waarbij de wet uitdrukkelijk voorziet in plaatsvervulling.
Ook de verhouding tussen meerdere begunstigden verdient aandacht. Indien bijvoorbeeld staat: “mijn echtgenoot en kinderen”, dan wordt het kapitaal verdeeld: de helft gaat naar de echtgenoot in volle eigendom en de andere helft onder de kinderen, eveneens in volle eigendom. Dit wijkt af van het wettelijk erfrecht, waar de langstlevende echtgenoot slechts vruchtgebruik heeft. Bij “mijn echtgenoot en bij gebreke mijn kinderen”, ontvangt de echtgenoot alles indien hij nog leeft bij overlijden van het verzekerd hoofd. De kinderen ontvangen enkel iets indien de echtgenoot vooraf is overleden.
Het gebruik van de formule “wettige erfgenamen” leidt tot discussie: moeten zij de nalatenschap aanvaarden om het kapitaal te verkrijgen? Sommige auteurs stellen dat enkel effectieve aanvaarding tot begunstiging leidt; anderen menen dat de begunstiging losstaat van de aanvaarding.
3. Wijziging of herroeping van de begunstiging
Zolang de begunstigde de begunstiging niet formeel heeft aanvaard, behoudt de verzekeringnemer de volledige zeggenschap. Hij kan de begunstigde wijzigen of herroepen zonder enige toestemming. Een eenvoudige geschreven verklaring volstaat. Zelfs een testamentaire beschikking kan een begunstiging herroepen of wijzigen.
Eens de begunstiging echter formeel is aanvaard, wordt ze onherroepelijk. Elke wijziging of afstand vereist dan het akkoord van de begunstigde. Die aanvaarding moet formeel gebeuren via een ondertekend polisbijvoegsel, mede ondertekend door de verzekeringnemer, de verzekeraar en de begunstigde.
Deze onherroepelijkheid heeft belangrijke gevolgen in het kader van vermogensplanning. De verzekeringnemer verliest de mogelijkheid om het contract aan te passen, maar dat kan net de bedoeling zijn wanneer de levensverzekering een schenking moet concretiseren of garanderen.
4. Minderjarigen als begunstigde
Indien een minderjarige als begunstigde optreedt, ontstaan bijkomende aandachtspunten. Bij een generieke aanduiding (bv. “mijn erfgenamen”) is de tussenkomst van de vrederechter vereist, aangezien een minderjarige dan aanvaardt als erfgenaam en de aanvaarding slechts kan onder voorrecht van boedelbeschrijving. Het uitbetaalde kapitaal moet dan op een geblokkeerde rekening worden geplaatst.
Bij een nominatieve aanduiding valt de uitkering in principe buiten de nalatenschap. Dan is geen tussenkomst van de vrederechter vereist, tenzij de begunstiging formeel werd aanvaard, want dan is er sprake van een schenking die goedgekeurd moet worden.
5. Combinatie met het huwelijksvermogensrecht
De aanduiding van een begunstigde kan ook botsen met het huwelijksvermogensrecht. Indien de premie voor de verzekering betaald werd met gemeenschappelijke gelden en een derde (zoals een kind of een nieuwe partner) wordt aangeduid als begunstigde, kan dit als een onrechtstreekse schenking worden beschouwd. In dat geval is de toestemming van de andere echtgenoot vereist, tenzij de betaling gebeurde met eigen middelen. Ontbreekt die toestemming, dan kan de handeling vernietigd worden op grond van artikel 1422 BW.
Bij echtscheiding speelt ook artikel 299 BW een rol: voordelen toegekend tijdens het huwelijk vervallen in principe bij definitieve echtscheiding, tenzij het beding dateert van vóór het huwelijk.
6. Overlijden zonder aangeduide begunstigde
Indien er geen begunstigde is aangeduid, wordt de verzekeringnemer zelf geacht begunstigde te zijn. Bij diens overlijden valt de uitkering in diens nalatenschap en komt toe aan de erfgenamen. In dat geval wordt de prestatie verkregen “iure hereditario”, met alle gevolgen voor de erfbelasting. Dit onderscheidt zich van de gevallen waarin de begunstigde een eigen recht (“iure proprio”) verkrijgt op de uitkering.
Besluit
De aanduiding van de begunstigde is geen louter administratieve formaliteit. Ze vereist zorgvuldige redactie, met aandacht voor erfrechtelijke, vermogensrechtelijke én fiscale gevolgen. Kleine nuances in formulering kunnen grote juridische en financiële gevolgen hebben. Een doordachte aanpak is essentieel voor wie de levensverzekering als volwaardig planningsinstrument wil inzetten.
Opgelet: Deze tekst omvat slechts een gedeeltelijke inhoud
Word ook lid en lees onbeperkt alle bijdragen.
Het financieel plan vormt een essentieel instrument bij de oprichting van een vennootschap, in het bijzonder sinds de afschaffing van het kapitaalvereiste voor de besloten vennootschap. Waar het kapitaal vroeger…
Tekst vonnis (Mr. B. Moestermans, q.q. curator van het faillissement BV B. / G.V.D.) (M.V.D. / Mr. B. Moestermans, q.q. curator van het faillissement BV B. en G.V.D.) 1. De antecedenten en de…
(…) 1. De rechtspleging Op 23 december 2015 betekenen de curatoren regelmatig dagvaarding aan J.H. en J.V. Bij beschikking van 18 januari 2016 bepaalt de rechtbank conclusietermijnen en een pleitdatum conform artikel…
Toelaatbaarheid van de doorverkoop en conventionele beperkingenHoewel de Wet Breyne geen verbod bevat op doorverkoop van een goed dat nog in aanbouw is, is het in de praktijk niet uitzonderlijk…
Een voorlopige bewindvoerder werd aangesteld worden om het beheer van het inkomen en de goederen van een persoon geheel of ten dele waar te nemen, wanneer deze hiertoe niet meer…
De vergoeding van schade als gevolg van verhoogde inspanningen is in het Belgische schadevergoedingsrecht een terrein dat wordt gekenmerkt door ambiguïteit en rechtspraak die soms uiteenloopt. Het begrip 'verhoogde inspanning…
constitutieve bestanddelen van schuldig hulpverzuim (art. 422bis Sw.)(1) een feitelijke toestand van groot gevaar waarin een mens verkeert; (2) het verzuim hulp te verlenen of te verschaffen; (3) de kennis…
constitutieve bestanddelen van schuldig hulpverzuim (art. 422bis Sw.)(1) een feitelijke toestand van groot gevaar waarin een mens verkeert; (2) het verzuim hulp te verlenen of te verschaffen; (3) de kennis…
constitutieve bestanddelen van schuldig hulpverzuim (art. 422bis Sw.)(1) een feitelijke toestand van groot gevaar waarin een mens verkeert; (2) het verzuim hulp te verlenen of te verschaffen; (3) de kennis…
constitutieve bestanddelen van schuldig hulpverzuim (art. 422bis Sw.)(1) een feitelijke toestand van groot gevaar waarin een mens verkeert; (2) het verzuim hulp te verlenen of te verschaffen; (3) de kennis…
constitutieve bestanddelen van schuldig hulpverzuim (art. 422bis Sw.)(1) een feitelijke toestand van groot gevaar waarin een mens verkeert; (2) het verzuim hulp te verlenen of te verschaffen; (3) de kennis…
constitutieve bestanddelen van schuldig hulpverzuim (art. 422bis Sw.)(1) een feitelijke toestand van groot gevaar waarin een mens verkeert; (2) het verzuim hulp te verlenen of te verschaffen; (3) de kennis…
constitutieve bestanddelen van schuldig hulpverzuim (art. 422bis Sw.)(1) een feitelijke toestand van groot gevaar waarin een mens verkeert; (2) het verzuim hulp te verlenen of te verschaffen; (3) de kennis…
Erfpacht vergeleken met andere rechtsfiguren Het recht van erfpacht is een zakelijk recht. Door het recht van erfpacht heeft men het volle genot van een onroerend goed toebehorend aan een eigenaar waarbij…
Voor wie zich grondig wil verdiepen in de juridische techniek van vastgoedverkoop binnen het huwelijk, is het noodzakelijk om in te zoomen op enkele verfijningen die in de praktijk vaak…
Voor wie dieper wil ingaan op de gevolgen en valkuilen van de verkrijging van onroerend goed via schenking, is een nauwkeurige blik op de constructie en uitwerking van schenkingen onmisbaar…
Voor wie de civielrechtelijke en vermogensrechtelijke gevolgen van een nalatenschap in detail wil begrijpen, is het essentieel om stil te staan bij de positie van de langstlevende partner. Die positie…
Voor wie de juridische techniek van de aankoop van onroerend goed binnen het gemeenschapsstelsel nog verder wil uitdiepen, zijn volgende verfijningen van belang: Bij de beoordeling van de aard van het…
VANSWEEVELT, T., Het Isomeride-vonnis: fouten en aansprakelijkheid van opdrachtgever, onderzoeker en van het ethisch comité wegens het concept, de uitvoering van en de controle op medische experimenten, T.Gez. 2004-05, afl…
Een lijfrente wordt in de rechtsleer omschreven als een rechtsverhouding krachtens welke een persoon aan een andere persoon verplicht is tot een periodieke uitkering van een geldbedrag, gedurende het leven…
Il. Beroepen vonnis Investeren in andermans woning verrijking zonder oorzaak waarbij de kosten de normale lasten in de huishouding overschrijden - verrijking zonder oorzaakWanneer de uitgaven van de ene feitelijke…
PrincipesDe vastgoedmakelaar heeft recht op commissieloon in dien de beoogde verkoopovereenkomst effectief tot stand komen ten gevolge van zijn tussenkomst De vastgoedmakelaar heeft recht op commissie wanneer de koop met…
T.D. t.\ P.W. en N.V. II. Feiten en vorderingen 1. Eiser voert aan dat hij, in de zomer van 2011, verschillende (telefonische) contacten heeft gehad met verweerders met betrekking tot…
E. t./ B. bvba( ... )Antecedenten1. Het geschil vindt zijn oorsprong in een overeenkomst van "verkoopstoelating - verhuring van diensten", door de partijen ondertekend op 2 juli 2010.1.1. Met deze…
Rechtspraak: • Hof van Cassatie, 1e Kamer 2 februari 2006, RW 2008-2009, 926 .... III. Beslissing van het Hof Beoordeling Eerste middel 1…
Elfri.be bestaat als site sinds 2003. Sinds 15 augustus 2018 werkt de site in haar nieuwste editie met Arc3c als uitgever. Nieuw is de https omgeving, het dynamisch karakter, web 3 .0 technologie, betere zoekmogelijkheden en een 40 tal nieuwe functies. De site wordt inhoudelijk voortdurend, lees dagelijks, aangepast en aangevuld met de recentste wetswijzigingen, nieuwe rechtspraak en nieuwe rechtsleer. Bijna alle rechtspraak die in België aandacht krijgt is terug te vinden op de elfri.be. Anders dan andere dure websites, hebben we een technologie uitgewerkt waarbij de gezochte informatie onmiddellijk wordt verschaft door een gewone vraagstelling in gewoon Nederlands, het weze op de site zelf, het weze gewoon in Google. Wij spreken uw taal en werken niet met onbegrijpelijke of onlogische boomstructuren die verwijzen naar documenten die ofwel niet relevant, ofwel niet kunnen gelezen worden. Om volledige informatie met bronnen, rechtsleer, rechtspraak en wetgeving, kan u een vrij goedkoop abonnement nemen (reeds mogelijk vanaf 1 maand)
In een procedure wordt principieel geoordeeld op basis van het gerechtsdossier zoals gestaafd middels stukken die door partijen worden neergelegd. De conclusies houden de middelen in tot ondersteuning van de eis…
Bronnen en referenties Bücherhexe (2007). Paul Watzlawick. Wikipedia die freie Enzyklopädie. Verkregen 04-02-2007 van http://de.wikipedia.org/wiki/Paul_Watzlawick ExplicitImplicity (2007). Paul Watzalwick. Wikipedia, the free encyclopedia. Verkregen 04-02-2007 van http://en.wikipedia.org/wiki/Paul_Watzlawick Auteur onbekend (2006). Uittreksel van ‘De…
Artikel 213 Burgerlijk wetboek stelt: “Echtgenoten zijn jegens elkaar tot samenwoning verplicht, zij zijn elkaar getrouwheid, hulp en bijstand verschuldigd”. Deze bepaling werd opgenomen in Hoofdstuk VI Wederzijdse rechten en verplichtingen…
Hoe kan men onroerende goederen verkrijgen door verkrijgende verjaring? voorwaarden: - een voortdurend bezit - een onafgebroken bezit - een openbaar bezit - een niet dubbelzinnig bezit - een bezit als eigenaar…
Principieel is in toepassing van het WER een persoonlijk faillissement van een (ex) bestuurder (nieuwe naam voor zaakvoerder) mogelijk, los van het faillissement van de onderneming waarin deze optrad. Boek I…
De regels betreffende de foutaansprakelijkheid worden weergegeven in de artikelen 1382 en 1383 oud Burgerlijk Wetboek. Volgens deze artikelen dient degene die door zijn fout of nalatigheid aan een ander schade…
ONTLEDING LASTER ONDER DE GELDING VAN HET Sw. 1867 • Laster bestaat erin aan een persoon kwaadwillig een bepaald feit ten laste te leggen dat zijn eer kan krenken of hem…
Een nietig verklaarde overeenkomst kan voor partijen geen grondslag van rechten en verplichtingen zijn. De nietige overeenkomst kan ook niet aan derden worden tegengeworpen. Bovendien werkt een nietige rechtshandeling terug…
Voorbeelden van beschikkingen: uittreksel uit het gerechtelijk wetboek: Art. 98. Wanneer een rechter wettig verhinderd is of er een plaats van rechter openstaat in een rechtbank van eerste aanleg of van koophandel…
Nr. P.15.0880.N H J, inverdenkinggestelde, eiser, tegen H W, burgerlijke partij, verweerder. I. RECHTSPLEGING VOOR HET HOF Het cassatieberoep is gericht tegen het arrest van het hof van beroep te Gent…
Art. 474 Sw. 2024 (Inwerkintreding 8 april 2026) Verzwarende factoren van diefstal en afpersing stelt: “Bij de keuze van de straf of maatregel en de zwaarte ervan voor een in deze…
Rechtspraak: • Raad van State,12e Kamer – 9 juni 2009, RW 2010-2011, 25: Samenvatting: Wanneer het bestuur voornemens is ten aanzien van een bestuurde een maatregel te nemen die hem op…
Middelenverbintenis of inspanningsverbintenis: (Mittelverpflichtung) een verbintenis waarbij de verplichting van een partij erin bestaat om naar best vermogen te handelen, zonder dat een resultaat gegarandeerd wordt. (vb. geneeskundige behandeling) resultaatsverbintenis: verbintenis waarbij…
Bekom toegang tot alle informatie op deze website
Met een abonnement krijgt u toegang tot een schat aan bijkomende informatie (vaak elders niet te vinden), lezen van de volledige teksten zonder beperkingen, verwijzingen naar wetten, rechtspraak en wetten, antwoorden op nog meer vragen, opzoekingen allerhande mogelijkheid tot knippen, plakken, afdrukken, modellen, tips, trics, aandachtspunten professioneel gedeelte en zoveel meer.
Met een abonnement (vanaf 5,95 euro per maand) heeft u steeds een professionele juridische bibliotheek met 25.000 bijdragen ter beschikking
BVBA Advocatenkantoor Elfri De Neve
Stationsstraat 29 - 9700 Oudenaarde
voor afspraak 055/31.86.47
Fax: 055/31.14.03
U heeft geen toegang tot knippen, plakken, opslaan, printen, downloaden, raadpleging archief, sociaal netwerk, vacaturedienst slechts gedeeltelijke toegang tot deze pagina. Om hiervan gebruik te maken van deze functies en diensten dient u u een pro-abonnement te nemen. klik hier voor de verschillende formules
Share