In het kader van de transitie van een lineaire naar een circulaire economie wint het fenomeen van “verdiensting” aan belang. Daarbij verkoopt de producent zijn product niet langer, maar stelt hij de functionaliteit ervan tijdelijk ter beschikking, doorgaans vergezeld van diensten zoals onderhoud, herstelling, terugname en vervanging. De gebruiker betaalt hoofdzakelijk voor deze diensten, niet voor het goed zelf. Dit evoluerend model, waarbij gebruik primeert op bezit, roept fundamentele vragen op binnen het verbintenissenrecht.
Een eerste uitdaging situeert zich op het niveau van de contractuele kwalificatie. De klassieke indeling in koop, aanneming of lastgeving voldoet niet steeds. In het geval van verdiensting wordt veelal geopteerd voor een duurovereenkomst van aanneming van werk, waarbij het eigendomsvoorbehoud, de resultaatsgerichtheid en het samengaan van verschillende dienstverleners aandacht vergen. Ook de afbakening tussen koop en aanneming blijft delicaat, zeker bij gemengde prestaties. Hierop past doorgaans de absorptietheorie.
Daarnaast komt de rechtsbescherming van de gebruiker onder druk te staan, mede door de dominantie van algemene voorwaarden. De vereisten van procedurele en inhoudelijke transparantie, zowel in b2c- als b2b-verhoudingen, maken dat standaardbedingen enkel tegenwerpelijk zijn indien zij tijdig, begrijpelijk en duidelijk zijn meegedeeld. De consument geniet hierbij een verhoogde bescherming, doch ook kleinere ondernemingen worden in dit verband bijgetreden via Boek VI van het WER.
Een derde centrale vraag betreft de aansprakelijkheid bij gebrekkige of onveilige dienstverlening. Waar de productaansprakelijkheid reeds sinds 1985 Europees geregeld is, ontbreekt een gelijkaardige regeling voor diensten. De huidige regeling inzake dienstveiligheid is hoofdzakelijk afgeleid van het productveiligheidsrecht, met toepassing van Boek IX WER, en biedt enkel bescherming wanneer een onveilig product deel uitmaakt van de dienst. Voor zuivere diensten geldt enkel het gemene verbintenissenrecht, met zijn klassieke vereisten inzake fout, schade en causaal verband. De aard van de verbintenis – inspannings- of resultaatsverbintenis – is hierbij essentieel. Opvallend is de tendens in de rechtspraak om in bepaalde gevallen veiligheidsverplichtingen als resultaatsverbintenissen te beschouwen.
Ten aanzien van derden schadelijders geldt het buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht, waarbij passieve co-existentie van contractuele en aquiliaanse aansprakelijkheid mogelijk is. De professionele aard van de dienst leidt tot een verstrengde zorgvuldigheidsnorm, ook tegenover derden. Dienstverleners kunnen daarbij aansprakelijk zijn voor hulppersonen en gebrekkige zaken die bij de uitvoering gebruikt worden.
Ten slotte rijzen er bijzondere aandachtspunten op het vlak van informatieverplichtingen. In een circulaire context met hergebruik en verlengde productlevenscycli is er nood aan blijvend toegankelijke en begrijpbare informatie, onder meer over aanwezige gevaarlijke stoffen. Informatieverplichtingen evolueren dan ook van een precontractuele naar een permanente dimensie, met aandacht voor beoordelingssystemen en labels die het vertrouwen in diensten versterken.
Het Belgische verbintenissenrecht biedt in zijn huidige vorm slechts gefragmenteerde antwoorden op deze structurele evolutie. De combinatie van toenemende dienstverlening, digitale transacties en vervagende grenzen tussen consument en onderneming vergt een herijking van het contractuele evenwicht en het aansprakelijkheidsrecht. Tot zolang blijft een casuïstische benadering vooralsnog onvermijdelijk.
De verschuiving van koop naar dienstverlening vormt een van de meest kenmerkende juridische tendensen binnen de evolutie naar een circulaire economie. Waar in het klassieke lineaire model de nadruk lag op het eenmalig verkopen van een product – met bijhorende overdracht van eigendom – komt in het circulaire model het gebruiksrecht centraal te staan. De gebruiker koopt niet langer het goed zelf, maar betaalt voor de toegang tot of het gebruik van de functionaliteit ervan, doorgaans in combinatie met aanvullende diensten zoals onderhoud, herstelling, vervanging en terugname. Deze ontwikkeling wordt in de literatuur aangeduid met de term “verdiensting” of “servitization”.
Deze verschuiving impliceert fundamentele veranderingen in de aard van de contractuele relatie tussen producent of dienstverlener en gebruiker. Waar het koopcontract in essentie een eigendomsoverdracht veronderstelt, behoudt de producent bij een dienstverleningscontract het eigendomsrecht over het goed. Hij blijft dus juridisch verantwoordelijk voor het product en moet zorgen voor de beschikbaarheid en kwaliteit ervan gedurende de gebruiksperiode. Daardoor verschuift de contractuele focus van een prestatie die gericht is op een eenmalige overdracht naar een voortdurende prestatieplicht: de gebruiker verwacht een duurzame, betrouwbare en veilige dienstverlening die een bepaalde behoefte of functie vervult.
Het gevolg is dat klassieke contractuele denkkaders onder druk komen te staan. De Belgische wetgever voorziet geen algemene regeling voor dienstverlening als dusdanig. In de praktijk grijpt men terug naar het gemene recht van de aanneming van werk, dat op zich weinig aangepast is aan nieuwe economische modellen. Bovendien wordt het juridisch onderscheid tussen koop en aanneming vaak problematisch bij gemengde prestaties (bv. levering én onderhoud). In die gevallen wordt meestal de absorptietheorie toegepast: de dominante prestatie bepaalt het toepasselijke rechtsregime. Maar bij verdiensting is het net de verwevenheid van product en dienst die het juridische kader complex maakt.
Daarbij komt dat veel dienstverleningscontracten duurovereenkomsten zijn. Het gaat om wederkerige rechtsverhoudingen die een continue prestatie van de dienstverlener vergen. Dat brengt specifieke vragen met zich mee omtrent de duurtijd van het contract, de voorwaarden voor opzegging, de evolutie van de prestatie-inhoud, de nood aan voortdurende bijstand en eventuele tussentijdse bijsturingen. De juridische aandacht verschuift dus van levering naar opvolging, van eigendom naar toegang, van een resultaatsbelofte bij levering naar resultaats- of inspanningsverbintenissen gedurende de volledige looptijd van het contract.
De verschuiving van koop naar dienstverlening impliceert ten slotte ook dat de producent of dienstverlener vaker aansprakelijk blijft voor gebreken of schade die ontstaan tijdens het gebruik. Bij koop rust de aansprakelijkheid in principe op de koper na levering. Bij dienstverlening blijft de producent of dienstverlener daarentegen verantwoordelijk zolang hij het product ter beschikking stelt en in staat voor de kwaliteit ervan. De draagwijdte van die aansprakelijkheid hangt onder meer af van de kwalificatie als inspannings- dan wel resultaatsverbintenis en van de invulling van de goede trouw in langdurige contractuele verhoudingen.
De tendens naar verdiensting biedt aldus niet alleen economische en ecologische kansen, maar stelt het bestaande verbintenissenrecht ook voor aanzienlijke uitdagingen. Het dwingt juristen om klassieke begrippen als eigendom, levering, risico-overdracht en contractuele fout te herdenken in het licht van dynamische, op gebruik gebaseerde modellen.
Opgelet: Deze tekst omvat slechts een gedeeltelijke inhoud
Word ook lid en lees onbeperkt alle bijdragen.
Algemeen Verplichte vermeldingen:Het verzoekschrift vermeldt op straffe van nietigheid : 1° de dag, de maand en het jaar; 2° de naam, de voornaam, de woonplaats van de verzoeker en, in voorkomend geval, zijn…
Bij de oplevering Bij de oplevering van nieuwbouwappartementen doet zich een bijzonder spanningsveld voor wanneer de syndicus optreedt namens de vereniging van mede-eigenaars (VME) tegenover de bouwpromotor. Zeker wanneer de syndicus…
Het Hof van Beroep, zitting houdende op 19 januari 2012 te Antwerpen, 12e kamer Ten laste gelegde feiten Te Merksplas, op 28 juli 2009 Om het wanbedrijf uitgevoerd te hebben of om aan…
Ondermaat bij verkoop van appartementen: juridische aandachtspunten voor professionals Waarom oppervlakteaanduiding wél telt Bij de verkoop van appartementen speelt de vermelding van de oppervlakte een cruciale rol, aangezien de verkoopprijs in de…
Rechtspraak: • Cass. AR 3845, 21 november 1984 (B., V.D.), Arr. Cass. 1984-85, 408; , Bull. 1985, 365; , Pas. 1985, I, 365. Een anders prostitutie exploiteert hij die…
De persrechter en het strafproces: evenwicht tussen communicatie en procesgaranties De communicatie van gerechtelijke instanties met de buitenwereld – en dan vooral met de media – is een terrein vol spanningen…
Het gebruik van hulpmiddelen bij het verhoor van kinderen: communicatiesteun of bewijstechnisch risico? Het verhoor van minderjarigen, en in het bijzonder van jonge kinderen, roept begrijpelijkerwijs bijzondere bezorgdheden op binnen het…
1. Het gebrek aan wetenschappelijke ondersteuning van de psychologische benadering De inzet van psychologische inzichten in strafrechtelijke verhoorsituaties wordt vaak voorgesteld als wetenschappelijk onderbouwd. In de praktijk blijkt echter dat deze…
De keuzeconfrontatie wordt vaak voorgesteld als een wetenschappelijk onderbouwde hoeksteen van het opsporingsonderzoek. Psychologen en criminologen wijzen met klem op de vermeende onbetrouwbaarheid van eenpersoonsconfrontaties en pleiten haast dogmatisch voor…
De onbetrouwbaarheid van verbale en non-verbale leugendetectie: pseudowetenschap op glad ijs Het idee dat leugens kunnen worden herkend aan gedrag, lichaamstaal of woordgebruik is al decennia wijdverspreid, zowel in populaire cultuur…
Het politieverhoor is één van de meest gereglementeerde, maar tegelijk ook meest miskende onderdelen van het strafproces. In rechtspsychologische literatuur wordt het verhoor niet zelden voorgesteld als een manipulatief spel…
Op 31 januari 2005 sprak het Gentse Hof van beroep twee verdachten vrij bij gebrek aan bewijs. Nochtans waren de beklaagden formeel herkend door diverse slachtoffers van diefstallen. Dit arrest zorgde…
Het artikel “Overeenkomsten op afstand met betrekking tot financiële diensten” van Reinhard Steennot biedt een diepgaande commentaar op Afdeling 2 van Titel 3, Hoofdstuk 2 van het Wetboek van Economisch…
Nr. P.15.1312.N 1. M L M D C, beklaagde, 2. A F F D C, beklaagde, 3. G M C D C, beklaagde, eisers, I. RECHTSPLEGING VOOR HET…
Nr. P.15.1312.N 1. M L M D C, beklaagde, 2. A F F D C, beklaagde, 3. G M C D C, beklaagde, eisers, I. RECHTSPLEGING VOOR HET…
In het buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht geldt als toetsingsmaatstaf de algemene zorgvuldigheidsnorm, inhoudend dat een persoon zich moet gedragen zoals een normaal, vooruitziend en zorgvuldig persoon in dezelfde omstandigheden zou doen. Deze…
De bijdrage “Schenken onder levenden en testeren door personen onder voorlopig bewind: een analyse” van Annelies Gabriëls biedt een diepgaande bespreking van de mogelijkheden en beperkingen die personen onder voorlopig…
Investeringen tussen samenwoners: juridische basis, bewijsproblemen en conventionele oplossingen Inleiding Wanneer samenwoners – wettelijk of feitelijk – samen investeren in een goed, rijst bij relatiebreuk vaak de vraag wie wat moet terugbetalen…
Het juridisch kader rond hulp bij zelfdoding in België Hulp bij zelfdoding roept complexe vragen op aan de kruising van strafrecht, gezondheidsrecht en ethiek. In België blijft het uitgangspunt dat het…
Een lijfrente wordt in de rechtsleer omschreven als een rechtsverhouding krachtens welke een persoon aan een andere persoon verplicht is tot een periodieke uitkering van een geldbedrag, gedurende het leven…
Il. Beroepen vonnis Investeren in andermans woning verrijking zonder oorzaak waarbij de kosten de normale lasten in de huishouding overschrijden - verrijking zonder oorzaakWanneer de uitgaven van de ene feitelijke…
PrincipesDe vastgoedmakelaar heeft recht op commissieloon in dien de beoogde verkoopovereenkomst effectief tot stand komen ten gevolge van zijn tussenkomst De vastgoedmakelaar heeft recht op commissie wanneer de koop met…
T.D. t.\ P.W. en N.V. II. Feiten en vorderingen 1. Eiser voert aan dat hij, in de zomer van 2011, verschillende (telefonische) contacten heeft gehad met verweerders met betrekking tot…
E. t./ B. bvba( ... )Antecedenten1. Het geschil vindt zijn oorsprong in een overeenkomst van "verkoopstoelating - verhuring van diensten", door de partijen ondertekend op 2 juli 2010.1.1. Met deze…
Rechtspraak: • Hof van Cassatie, 1e Kamer 2 februari 2006, RW 2008-2009, 926 .... III. Beslissing van het Hof Beoordeling Eerste middel 1…
Elfri.be bestaat als site sinds 2003. Sinds 15 augustus 2018 werkt de site in haar nieuwste editie met Arc3c als uitgever. Nieuw is de https omgeving, het dynamisch karakter, web 3 .0 technologie, betere zoekmogelijkheden en een 40 tal nieuwe functies. De site wordt inhoudelijk voortdurend, lees dagelijks, aangepast en aangevuld met de recentste wetswijzigingen, nieuwe rechtspraak en nieuwe rechtsleer. Bijna alle rechtspraak die in België aandacht krijgt is terug te vinden op de elfri.be. Anders dan andere dure websites, hebben we een technologie uitgewerkt waarbij de gezochte informatie onmiddellijk wordt verschaft door een gewone vraagstelling in gewoon Nederlands, het weze op de site zelf, het weze gewoon in Google. Wij spreken uw taal en werken niet met onbegrijpelijke of onlogische boomstructuren die verwijzen naar documenten die ofwel niet relevant, ofwel niet kunnen gelezen worden. Om volledige informatie met bronnen, rechtsleer, rechtspraak en wetgeving, kan u een vrij goedkoop abonnement nemen (reeds mogelijk vanaf 1 maand)
In een procedure wordt principieel geoordeeld op basis van het gerechtsdossier zoals gestaafd middels stukken die door partijen worden neergelegd. De conclusies houden de middelen in tot ondersteuning van de eis…
Bronnen en referenties Bücherhexe (2007). Paul Watzlawick. Wikipedia die freie Enzyklopädie. Verkregen 04-02-2007 van http://de.wikipedia.org/wiki/Paul_Watzlawick ExplicitImplicity (2007). Paul Watzalwick. Wikipedia, the free encyclopedia. Verkregen 04-02-2007 van http://en.wikipedia.org/wiki/Paul_Watzlawick Auteur onbekend (2006). Uittreksel van ‘De…
Artikel 213 Burgerlijk wetboek stelt: “Echtgenoten zijn jegens elkaar tot samenwoning verplicht, zij zijn elkaar getrouwheid, hulp en bijstand verschuldigd”. Deze bepaling werd opgenomen in Hoofdstuk VI Wederzijdse rechten en verplichtingen…
Hoe kan men onroerende goederen verkrijgen door verkrijgende verjaring? voorwaarden: - een voortdurend bezit - een onafgebroken bezit - een openbaar bezit - een niet dubbelzinnig bezit - een bezit als eigenaar…
Principieel is in toepassing van het WER een persoonlijk faillissement van een (ex) bestuurder (nieuwe naam voor zaakvoerder) mogelijk, los van het faillissement van de onderneming waarin deze optrad. Boek I…
ONTLEDING LASTER ONDER DE GELDING VAN HET Sw. 1867 • Laster bestaat erin aan een persoon kwaadwillig een bepaald feit ten laste te leggen dat zijn eer kan krenken of hem…
De regels betreffende de foutaansprakelijkheid worden weergegeven in de artikelen 1382 en 1383 oud Burgerlijk Wetboek. Volgens deze artikelen dient degene die door zijn fout of nalatigheid aan een ander schade…
Een nietig verklaarde overeenkomst kan voor partijen geen grondslag van rechten en verplichtingen zijn. De nietige overeenkomst kan ook niet aan derden worden tegengeworpen. Bovendien werkt een nietige rechtshandeling terug…
Voorbeelden van beschikkingen: uittreksel uit het gerechtelijk wetboek: Art. 98. Wanneer een rechter wettig verhinderd is of er een plaats van rechter openstaat in een rechtbank van eerste aanleg of van koophandel…
Nr. P.15.0880.N H J, inverdenkinggestelde, eiser, tegen H W, burgerlijke partij, verweerder. I. RECHTSPLEGING VOOR HET HOF Het cassatieberoep is gericht tegen het arrest van het hof van beroep te Gent…
Art. 474 Sw. 2024 (Inwerkintreding 8 april 2026) Verzwarende factoren van diefstal en afpersing stelt: “Bij de keuze van de straf of maatregel en de zwaarte ervan voor een in deze…
Rechtspraak: • Raad van State,12e Kamer – 9 juni 2009, RW 2010-2011, 25: Samenvatting: Wanneer het bestuur voornemens is ten aanzien van een bestuurde een maatregel te nemen die hem op…
Bekom toegang tot alle informatie op deze website
Met een abonnement krijgt u toegang tot een schat aan bijkomende informatie (vaak elders niet te vinden), lezen van de volledige teksten zonder beperkingen, verwijzingen naar wetten, rechtspraak en wetten, antwoorden op nog meer vragen, opzoekingen allerhande mogelijkheid tot knippen, plakken, afdrukken, modellen, tips, trics, aandachtspunten professioneel gedeelte en zoveel meer.
Met een abonnement (vanaf 5,95 euro per maand) heeft u steeds een professionele juridische bibliotheek met 25.000 bijdragen ter beschikking
BVBA Advocatenkantoor Elfri De Neve
Stationsstraat 29 - 9700 Oudenaarde
voor afspraak 055/31.86.47
Fax: 055/31.14.03
U heeft geen toegang tot knippen, plakken, opslaan, printen, downloaden, raadpleging archief, sociaal netwerk, vacaturedienst slechts gedeeltelijke toegang tot deze pagina. Om hiervan gebruik te maken van deze functies en diensten dient u u een pro-abonnement te nemen. klik hier voor de verschillende formules
Share