De handgift neemt binnen het Belgische recht een bijzondere plaats in. Ze vormt een uitzondering op de hoofdregel dat schenkingen bij authentieke akte dienen te gebeuren. De rechtspraak en rechtsleer aanvaarden al lang dat een schenking van hand tot hand geldig kan tot stand komen zonder notariële akte. Voorwaarde is wel dat er een daadwerkelijke overdracht – een traditio – plaatsvindt. De vraag rijst wat de gevolgen zijn wanneer dit bewijs van traditio ontbreekt: is de handgift dan onbestaand, of slechts vernietigbaar?
Het vertrekpunt ligt in de klassieke definitie van de schenking: een overeenkomst onder levenden waarbij de schenker zich onherroepelijk en dadelijk ontdoet van een goed, uit vrijgevigheid, ten voordele van de begiftigde die aanvaardt. Naast dit intentionele element (animus donandi) en de aanvaarding, speelt bij de handgift het materiële element van de traditio een doorslaggevende rol. Zij vervult de functie van een plaatsvervangend vormvereiste. Zonder bewijs van traditio lijkt er dus geen geldige handgift.
De rechtspraak heeft meermaals benadrukt dat de bewijslast bij de begiftigde of diens erfgenamen ligt. Wanneer geen concreet bewijs wordt geleverd dat de schenker de goederen effectief heeft overgedragen, wordt de handgift vaak verworpen. Belangrijk is wel het onderscheid tussen de onherroepelijkheid van de schenking en de materiële afgifte. Onherroepelijkheid heeft betrekking op de afstand van het recht; dat staat los van de vraag of de schenker na de schenking opnieuw in het bezit van het goed komt.
Indien de vereiste traditio ontbreekt, rijst de vraag of de schenking onbestaand is dan wel vernietigbaar. Het klassieke onderscheid in de verbintenissenleer tussen onbestaande en vernietigbare rechtshandelingen speelt hier een rol. Bij een onbestaande handeling wordt aangenomen dat er nooit een rechtsgevolg is ingetreden. Bij een vernietigbare handeling daarentegen bestaat de rechtshandeling voorlopig wel, maar kan zij worden aangetast door een vordering tot nietigverklaring. De moderne cassatierechtspraak verwerpt het leerstuk van de onbestaanbaarheid en kwalificeert dergelijke gevallen als nietig of vernietigbaar. Dat impliceert dat een formeel gebrekkige schenking niet zonder meer als onbestaand mag worden beschouwd, maar dat zij vernietigbaar is op vordering van een belanghebbende partij.
In het concrete geval van de handgift betekent dit dat het ontbreken van bewijs van traditio leidt tot een formeel ongeldige schenking. Dit brengt echter niet automatisch mee dat de fiscus successierechten kan innen alsof er geen schenking heeft plaatsgevonden. De vraag blijft of een vernietigbare schenking fiscale gevolgen heeft zolang geen nietigverklaring is uitgesproken. De doctrine neigt naar de stelling dat de fiscus zich niet op de ongeldigheid kan beroepen zonder dat een rechter dit heeft vastgesteld.
Tot slot blijkt dat een pacte adjoint of een geschreven bewijsstuk ad probationem belangrijk kan zijn om de geldigheid en de modaliteiten van een handgift te staven. Zij kunnen een vermoeden creëren dat een traditio heeft plaatsgevonden en aldus de bewijsvoering verlichten.
Samengevat: een handgift zonder bewezen traditio is geen onbestaande rechtshandeling, maar een formeel gebrekkige schenking die in beginsel vernietigbaar is. De kwalificatie heeft belangrijke gevolgen, niet enkel voor de civielrechtelijke geldigheid, maar ook voor de fiscale behandeling.
1. Wat is een handgift?
Een schenking van roerende goederen (geld, juwelen, effecten, kunst …) die gebeurt door feitelijke overhandiging, zonder notariële akte.
2. Is een handgift altijd geldig?
Principieel ja maar alleen als er een echte overdracht (traditio) plaatsvindt én de begiftigde aanvaardt. Zonder traditio is de handgift vernietigbaar.
3. Moet er altijd een document worden opgesteld?
Niet verplicht, maar sterk aanbevolen. Een pacte adjoint of kwijtschrift kan later het bewijs leveren van de schenking en de traditio.
4. Kan de schenker zich nog bedenken?
Neen. Schenkingen zijn in principe onherroepelijk, ook bij handgiften.
5. Wat als de schenker later het goed terug in handen krijgt?
Dat tast de geldigheid niet automatisch aan, maar kan het bewijs van de oorspronkelijke traditio bemoeilijken. Documenteer de reden (bijvoorbeeld bruikleen).
6. Mag ik voorwaarden koppelen aan een handgift?
Ja, zolang ze de traditio niet ondergraven. Een recht van terugkeer kan, maar een voorbehoud van vruchtgebruik is problematisch.
7. Moet ik schenkbelasting betalen op een handgift?
Niet automatisch. Zolang de schenker vijf jaar na de schenking in leven blijft, komt er geen schenkbelasting of erfbelasting. Binnen drie jaar is er wel erfbelasting verschuldigd, tenzij de schenking vrijwillig werd geregistreerd en schenkbelasting werd betaald.
8. Kan de fiscus een handgift zonder traditio belasten?
De fiscus kan de schenking niet zomaar negeren. Enkel als een belanghebbende (bv. erfgenaam) de nietigheid inroept en de rechter dat bevestigt, vervalt de schenking.
9. Hoe lang kan een handgift vernietigd worden?
De vordering tot nietigverklaring verjaart in principe na tien jaar vanaf de schenking.
10. Wat is de veiligste manier om bewijs te leveren?
Een combinatie van:
feitelijke overdracht (contant, overschrijving, fysieke afgifte),
een pacte adjoint,
bankafschriften of kwijtschriften,
duidelijke modaliteiten.
De handgift lijkt eenvoudig: een envelop met geld, een overschrijving of een juweel dat van hand tot hand gaat. Maar achter die eenvoud schuilt een complex juridisch vraagstuk. Wat als de traditio — het bewijs van de feitelijke overdracht — ontbreekt? Is de schenking dan ongeldig, of blijft ze voorlopig bestaan? En hoe kijkt de fiscus daartegenaan?
Ontdek in onze diepgaande verdere bijdrage waarom een handgift zonder traditio niet “onbestaand” is maar vernietigbaar, welke risico’s dit met zich meebrengt en hoe u met een slim bewijsdossier zekerheid kan inbouwen. Onze bijdrage omvat ook een handige checklist.
Opgelet: Deze tekst omvat slechts een gedeeltelijke inhoud
Word ook lid en lees onbeperkt alle bijdragen.
Proportionaliteit en efficiëntie van het roerend beslag De proportionaliteits- en efficiëntievereisten binnen het roerend beslag zijn vandaag uitgegroeid tot een juridisch-technisch kader dat de gerechtsdeurwaarder niet alleen richting geeft, maar hem…
Proportionaliteit en efficiëntie van het roerend beslag De proportionaliteits- en efficiëntievereisten binnen het roerend beslag zijn vandaag uitgegroeid tot een juridisch-technisch kader dat de gerechtsdeurwaarder niet alleen richting geeft, maar hem…
Het gemeengemaakt beslag is een bijzondere modaliteit van de uitvoering van een uitvoerbare titel wanneer uit de raadpleging van het bestand van berichten overeenkomstig artikel 1391, § 2 blijkt dat…
OCMW Antwerpen t/ M.M. I Feiten Bij woninghuurovereenkomst van 25 november 2004 verhuurde het OCMW Antwerpen (hierna het OCMW) het appartement aan de Lange Batterijstraat 10/01 te 2018 Antwerpen aan M.M. (hierna mevr…
Sociaal Verhuurkantoor W. t/ J.R. 1. Voorwerp van de vordering Eisende partij verhuurt sinds 15 oktober 2015 aan verwerende partij een pand gelegen te (...). Bij aangetekende brief van 25 juni 2018 heeft verwerende partij…
Wonen in Limburg CVBA t/ A.-J. N.O. ... 1. De heer N.O. huurt op basis van een overeenkomst van 7 maart 2022 van Wonen in Limburg (hierna «WIL» genoemd) een sociale woning gelegen…
T.M. en K.H. t/ S.V. ... IV.2. Ten gronde Aangaande de prijszetting van de aannemingswerken en de principiële verschuldigdheid van de hoofdsom 15. V acht zich gegriefd door de beslissing van de eerste rechter…
V.D.B. t/ V.H. ... B. Ten gronde 1. Ten gronde rijst tussen de partijen discussie over de overeenkomst van 23 september 2022 tot de verkoop van het pand van V.H. te Gent en de…
K.B. e.a. t/ R.D. e.a. I. Relevante antecedenten 1. De relevante feiten die aan het geschil ten grondslag liggen, kunnen als volgt worden samengevat. 2. Begin juli 2023 neemt mevr. K.B. als kandidaat-koper…
Nr. C.17.0701.N KBC BANK nv, met zetel te 1080 Sint-Jans-Molenbeek, Havenlaan 2, eiseres, tegen F.B. verweerder. I. RECHTSPLEGING VOOR HET HOF Het cassatieberoep is gericht tegen het arrest van het hof van beroep te Antwerpen van 7…
Arrest nr. 263.637 I. Voorwerp van het beroep 1. Het beroep in de zaak A. 237.757/X-18.276 (hierna: de zaak sub I), ingesteld op 25 november 2022, strekt tot de nietigverklaring van: «- het Besluit van de gemeenteraad van…
S. VOF t/ NV D. I. Rechtspleging voor het Hof Het cassatieberoep is gericht tegen het arrest van het hof van beroep te Antwerpen, correctionele kamer, van 25 juni 2024. ... II. Beslissing van het…
BV Trattoria Il Tartufato t/ M.Ö, E.K., E.A. en BV Isolaz I. Rechtspleging voor het Hof Het cassatieberoep is gericht tegen het vonnis in hoger beroep van de rechtbank van eerste aanleg…
Men is niet alleen verbonden door verbintenissen die men zelf aangaat, maar ook voor verbintenissen die aangegaan zijn middels geldige vertegenwoordiging of mandaat. Toch kan men ook gehouden zijn…
B. t/ A. en U. I. Rechtspleging voor het Hof Het cassatieberoep is gericht tegen het arrest van het hof van beroep te Gent van 18 november 2022. ... II. Beslissing van het Hof Beoordeling Eerste middel 1…
openingsrede-standstill-haasje-over-naar-menswaardigheid-een-recht-van-eenieder.-rw.pdf
Een lijfrente wordt in de rechtsleer omschreven als een rechtsverhouding krachtens welke een persoon aan een andere persoon verplicht is tot een periodieke uitkering van een geldbedrag, gedurende het leven…
Il. Beroepen vonnis Investeren in andermans woning verrijking zonder oorzaak waarbij de kosten de normale lasten in de huishouding overschrijden - verrijking zonder oorzaakWanneer de uitgaven van de ene feitelijke…
PrincipesDe vastgoedmakelaar heeft recht op commissieloon in dien de beoogde verkoopovereenkomst effectief tot stand komen ten gevolge van zijn tussenkomst De vastgoedmakelaar heeft recht op commissie wanneer de koop met…
T.D. t.\ P.W. en N.V. II. Feiten en vorderingen 1. Eiser voert aan dat hij, in de zomer van 2011, verschillende (telefonische) contacten heeft gehad met verweerders met betrekking tot…
E. t./ B. bvba( ... )Antecedenten1. Het geschil vindt zijn oorsprong in een overeenkomst van "verkoopstoelating - verhuring van diensten", door de partijen ondertekend op 2 juli 2010.1.1. Met deze…
Rechtspraak: • Hof van Cassatie, 1e Kamer 2 februari 2006, RW 2008-2009, 926 .... III. Beslissing van het Hof Beoordeling Eerste middel 1…
Elfri.be bestaat als site sinds 2003. Sinds 15 augustus 2018 werkt de site in haar nieuwste editie met Arc3c als uitgever. Nieuw is de https omgeving, het dynamisch karakter, web 3 .0 technologie, betere zoekmogelijkheden en een 40 tal nieuwe functies. De site wordt inhoudelijk voortdurend, lees dagelijks, aangepast en aangevuld met de recentste wetswijzigingen, nieuwe rechtspraak en nieuwe rechtsleer. Bijna alle rechtspraak die in België aandacht krijgt is terug te vinden op de elfri.be. Anders dan andere dure websites, hebben we een technologie uitgewerkt waarbij de gezochte informatie onmiddellijk wordt verschaft door een gewone vraagstelling in gewoon Nederlands, het weze op de site zelf, het weze gewoon in Google. Wij spreken uw taal en werken niet met onbegrijpelijke of onlogische boomstructuren die verwijzen naar documenten die ofwel niet relevant, ofwel niet kunnen gelezen worden. Om volledige informatie met bronnen, rechtsleer, rechtspraak en wetgeving, kan u een vrij goedkoop abonnement nemen (reeds mogelijk vanaf 1 maand)
In een procedure wordt principieel geoordeeld op basis van het gerechtsdossier zoals gestaafd middels stukken die door partijen worden neergelegd. De conclusies houden de middelen in tot ondersteuning van de eis…
Bronnen en referenties Bücherhexe (2007). Paul Watzlawick. Wikipedia die freie Enzyklopädie. Verkregen 04-02-2007 van http://de.wikipedia.org/wiki/Paul_Watzlawick ExplicitImplicity (2007). Paul Watzalwick. Wikipedia, the free encyclopedia. Verkregen 04-02-2007 van http://en.wikipedia.org/wiki/Paul_Watzlawick Auteur onbekend (2006). Uittreksel van ‘De…
Principieel is in toepassing van het WER een persoonlijk faillissement van een (ex) bestuurder (nieuwe naam voor zaakvoerder) mogelijk, los van het faillissement van de onderneming waarin deze optrad. Boek I…
Artikel 213 Burgerlijk wetboek stelt: “Echtgenoten zijn jegens elkaar tot samenwoning verplicht, zij zijn elkaar getrouwheid, hulp en bijstand verschuldigd”. Deze bepaling werd opgenomen in Hoofdstuk VI Wederzijdse rechten en verplichtingen…
Hoe kan men onroerende goederen verkrijgen door verkrijgende verjaring? voorwaarden: - een voortdurend bezit - een onafgebroken bezit - een openbaar bezit - een niet dubbelzinnig bezit - een bezit als eigenaar…
ONTLEDING LASTER ONDER DE GELDING VAN HET Sw. 1867 • Laster bestaat erin aan een persoon kwaadwillig een bepaald feit ten laste te leggen dat zijn eer kan krenken of hem…
De regels betreffende de foutaansprakelijkheid worden weergegeven in de artikelen 1382 en 1383 oud Burgerlijk Wetboek. Volgens deze artikelen dient degene die door zijn fout of nalatigheid aan een ander schade…
Een nietig verklaarde overeenkomst kan voor partijen geen grondslag van rechten en verplichtingen zijn. De nietige overeenkomst kan ook niet aan derden worden tegengeworpen. Bovendien werkt een nietige rechtshandeling terug…
Voorbeelden van beschikkingen: uittreksel uit het gerechtelijk wetboek: Art. 98. Wanneer een rechter wettig verhinderd is of er een plaats van rechter openstaat in een rechtbank van eerste aanleg of van koophandel…
Nr. P.15.0880.N H J, inverdenkinggestelde, eiser, tegen H W, burgerlijke partij, verweerder. I. RECHTSPLEGING VOOR HET HOF Het cassatieberoep is gericht tegen het arrest van het hof van beroep te Gent…
Art. 474 Sw. 2024 (Inwerkintreding 8 april 2026) Verzwarende factoren van diefstal en afpersing stelt: “Bij de keuze van de straf of maatregel en de zwaarte ervan voor een in deze…
Rechtspraak: • Raad van State,12e Kamer – 9 juni 2009, RW 2010-2011, 25: Samenvatting: Wanneer het bestuur voornemens is ten aanzien van een bestuurde een maatregel te nemen die hem op…
Bekom toegang tot alle informatie op deze website
Met een abonnement krijgt u toegang tot een schat aan bijkomende informatie (vaak elders niet te vinden), lezen van de volledige teksten zonder beperkingen, verwijzingen naar wetten, rechtspraak en wetten, antwoorden op nog meer vragen, opzoekingen allerhande mogelijkheid tot knippen, plakken, afdrukken, modellen, tips, trics, aandachtspunten professioneel gedeelte en zoveel meer.
Met een abonnement (vanaf 5,95 euro per maand) heeft u steeds een professionele juridische bibliotheek met 25.000 bijdragen ter beschikking
BVBA Advocatenkantoor Elfri De Neve
Stationsstraat 29 - 9700 Oudenaarde
voor afspraak 055/31.86.47
Fax: 055/31.14.03
U heeft geen toegang tot knippen, plakken, opslaan, printen, downloaden, raadpleging archief, sociaal netwerk, vacaturedienst slechts gedeeltelijke toegang tot deze pagina. Om hiervan gebruik te maken van deze functies en diensten dient u u een pro-abonnement te nemen. klik hier voor de verschillende formules
Share