Denken is het bewust gebruiken en formateren van juiste en verkeerde kennis en emoties. Perceptie is de zintuigelijke waarneming van de buitenwereld vanuit de eigen beleving, In het geheel van gedachten is er een perceptie over het zelf, hoe deze identiteit staat ten aanzien van zichzelf en de buitenwereld. Dit zelfbeeld bepaalt het functioneren van de mens en zijn eigenwaarde. Het zelfbeeld bestaat uit verschillende elementen waaronder de belangrijkste en terzelfdertijd meest kwetsbare relationele zelfbeeld, het zelfbeeld als moeder of als vader, het zelfbeeld als kind in een gezin, het intellectueel zelfbeeld, het professioneel zelfbeeld, het zelfbeeld als partner maar ook het fysieke zelfbeeld.
Het positief benaderen van deze verschillende zelfbeelden doet ons als mens beter functioneren en presteren en geeft ons een beter gevoel ten aanzien van de andere. Het afbreken van een zelfbeeld is zeer destructief en kwetsend.
Voorbeelden
positief: Je bent een mooi meisje, je bent een knappe jongen
negatief: Je bent zo dik dat men met jou niet meer kan buitenkomen
positief: Je hebt mooie studieresultaten gehaald je zal met hard studeren hogere studies aankunnen
negatief: Denk toch niet dat je ooit die studie zal aankunnen
positief: Mag ik u mijn zoon voorstellen, hij is tandarts en is een goed uitgeruste praktijk begonnen
negatief: Mag ik u mijn zoon voorstellen. Hij is pas tandarts, allé hij probeert tandartsµ je te spelen
positief: (Na verlies van een portable PC). Ik zal je een tweedehands kopen en sparen voor een nieuwe en betere
negatief: Je hebt hem zeker verkocht om drugs te verkopen.
positief: Geen enkele relatie heeft niet zijn kleine crisis, maar alles komt wel goed
negatief: Heb je je partner ooit wel graag gezien
positief: Ik zie dat je veel over hebt voor je partner, dat nieuw wagentje voor haar is super
negatief: Hoe heeft ze dat geflikt in bed zeker
positief: Ik ben het niet eens met jou, heb je alles wel juist ingeschat?
negatief: Jij bent mijn zoon niet meer
positief: (na onopzettelijk letsel door een ouder aan een kind) spijt betuigen, verzorging, aandacht aanwezigheid
negatief: innerlijke verwerking, negatie, geen communicatie naar het kind toe
positief: na een slecht examen van een puber door het invullen van een verkeerd ingevulde vragenlijst: aandacht, begrip, zoeken naar oplossing
negatief: de puber in het gezicht in aanwezigheid van vele anderen slaan en er later in een toepspraak mee uitpakken als voorbeeld van vaderschap
positief: je bent steeds een goede vader/moeder voor onze kinderen geweest, mag ik je een gunst vragen?
negatief: ik heb nooit van je gehouden, je was waardeloos in bed, je was een slechte ouder, bewijs nu dat je nog een mens bent en zeg ja
positief: ik heb steeds vertrouwen in je gehad en we hebben aangenaam zaken gedaan, mag ik je nu vragen...
negatief: ik heb me steeds bedrogen gevoeld en je bedriegt me opnieuw
Na een dergelijke negatieve uitspraak volgt een onmiddellijke breuk in de relationele verbinding. Soms wordt die verwerkt of verdrongen, maar nooit vergeten. Het blijven littekens op de ziel. Worden ze herhaald of met andere uitlatingen gecombineerd dan wordt de relatie zo goed als onmogelijk en is de pijn en schade die men heeft aangericht immens en vaak onherstelbaar, behoudens wanneer men de omgeving totaal kan verlaten waarin deze uitlatingen zijn geuit.
Ouders dienen oog te hebben niet alleen voor hun uitspraken (het vierde gebod is een wederkerig gebod) maar ook voor de uitspraken die hun kind op school of in de omgeving opvangt. Maar in het algemeen maken we allen ons leven zoveel aangenamer wanneer we zorgzaam zijn met ons eigen zelfbeeld en met dat van hen met wie we in contact staan. Uitspraken die een positief zelfbeeld bevestigen doen een mens niet alleen uitsteken boven de middelmaat, maar maken een groot, minzaam, gelukkig mens.
Wie enkele van deze negatieve uitspraken heeft moeten verwerken zonder dat deze onmiddellijk werden teruggetrokken of gevolgd werden door spijtbetuiging kan er gepokt en gemazeld uitkomen, wonden die littekens achterlaten en die bij een nieuw conflict of nieuwe aanval op het zelfbeeld opnieuw kunnen opengaan. De beste aanpak is dan de "planeet" te verlaten, het "forum" te verlaten waar deze aanvallen geuit worden er minstens afstand van te houden en zich voor zijn beroep dan wel voor totaal nieuwe dongen te gaan inzetten, zich inzetten voor de gemeenschap en al het negatieve en vooral het hervertellen van de zogenaamde rechtvaardigende of zogenaamd goedbedoelde context te vergeten en zeker te vermijden er opnieuw mee geconfronteerd te worden.