Captatie is een bedrieglijke handeling waarbij middels listige, misleidende of leugenachtige gedragingen of beweringen een persoon (schenker, testator, contractant) tot de overtuiging wordt gebracht dat hij een andere persoon dient te bevoordelen (begiftigen, te begunstigen met een testament, aan zekere voorwaarden dient te contracteren). Aldus bekomt de bedrieger iets wat de bedrogene niet als voordeel voor de bedrieger had gewenst zonder het listige plan.
Suggestie is een vorm van bedrog waarbij onwaarheden, manipulaties, waanbeelden de bedrogene handelingen gaat stellen die hij anders niet zou stellen.
Anders gesteld:Captatie betekent het op arglistige, manipulatieve en bedrieglijke wijze creëren van een kunstmatig goedgunstig klimaat in hoofde van de testator, terwijl suggestie duidt op het doen van bepaalde testamentaire suggesties (idem). Captatie en suggestie worden niet vermoed en moet worden bewezen.
Dit behelst het bewijs dat de wil van de testator op determinerende en doorslaggevende wijze door het creëren van een artificieel klimaat werd beïnvloed en dat de testator een beschikking in zijn of haar testament heeft opgenomen die hij of zij eigenlijk niet wilde.
Captatie is het scheppen van een
artificieel gecreëerde omstandigheid waarbij een derde iemand tracht te overtuigen tot een gift of ander voordeel aan deze derde.
Captatie en suggestie, kortweg erfenisbejaging bij legaten) , belichamen het de bijzondere verschijningsvorm van het wilsgebrek, bestaande uit het gebrek aan toestemming bij legaten of giften.
Captatie en suggestie zijn slechts bewezen wanneer is aangetoond dat frauduleuze middelen aangewend door de begiftigde of door een derde, de vrije wil van de testator hebben aangetast of verzwakt en doorslaggevend waren voor de bevoordeling. [Rb. W-Vl. Afd. Brugge 1/9/2016, TGR -TWVR 2016, 355].
Captatie, suggestie en erfenisbejaging, zijn bijzondere vormen van bedrog die de rechtsgeldigheid van een overeenkomst aantasten en strafbaar worden gesteld door artikel 442quater Strafwetboek. Om captatie of suggestie te weerhouden dient het bewijs geleverd van frauduleuze manoeuvres, die vooreerst de vrije wil van de testator/schenker aantastten en vervolgens de determinerende beweegreden voor het testament/schenking vormden (Luik 23/02/2015, RDP 2016/3, 313-314, noot A. Demortier) .
Zie ook Hélène Casman, Hoed u voor captatie en suggestie, TEP 2012/4, 235.
Erfenisbejaging duidt op “het ganse kunstmatige klimaat dat door derden rond de erflater geschapen wordt om hem in hun voordeel te doen beschikken” (Gent 21 februari 1997, T.Not.1998, 196; Puelinckx-Coene, 1979-1980).De meerderheid van de doctrine, waarbij het hof zich lijkt te voegen, meent dat captatie en suggestie slechts kunnen leiden tot nietigheid voor zover de feiten voldoen aan de verbintenisrechtelijke kwalificatie van bedrog.
De versterkte wil
Artikel 901 BW is geen loutere herhaling van het gemeenrechtelijke toestemmingsvereiste van de artikelen 1109 e.v. BW. (W. Pintens, Ch. Declerck en K. Vanwinckelen, Schets van het familiaal vermogensrecht, Antwerpen, lntersentia, 2012, 222-223, nrs. 571-572). Ten opzichte van giften wordt om reden van de 'verarming' die zij teweegbrengen, een bijzondere graad van toestemming vereist, die strenger is dan bij handelingen om baat (J. Favril, "Impliceert de gezondheid van geest vereist door art. 901 BW een versterkte wil, toestemming of controle?" in W. Pintens en Ch. Declerck (eds.), Patrimonium 2010, Antwerpen, lntersentia, 2010, 209-225).
Ze moeten niet alleen worden nietig verklaard op grond van een totale afwezigheid van toestemming of op grond van de gewone wilsgebreken zoals dwaling, geweld of bedrog, maar ook bij elke aantasting, zelfs verzwakking/verstoring van de wil (J. Favril, "Impliceert de gezondheid van geest vereist door art. 901 BW een versterkte wil, toestemming of controle?" in W. Pintens en Ch. Declerck (eds.), Patrimonium 2010, Antwerpen, lntersentia, 2010, 209-225).
zie ook www.elfri.be - Artikel - Captatie