Wanneer België een confederale staat zou worden dan stopt België met bestaan als staat. De staat wordt dan gesplitst in 2 of meer afzonderlijke onafhankelijke soevereine staten, die elk afzonderlijk zonder inspraak of overleg met de andere staten beslissingen nemen. Een confederatie komt neer op een verdrag tussen 2 staten die slechts bepaalde dingen nog met mekaar samen doen maar waarbij elke staat op elk ogenblik zonder instemming van de andere de confederatie kan verlaten. De confederatie is dus geen staatsvorm en heeft geen staatshoofd, laat staan een Koning.
Wanneer slechts het gezamenlijk staatshoofd het bindende element van een of meer staten vormt, spreken we in principe niet meer van een confederatie maar van een personele unie.
In de praktijk betekenen een confederatie dat men in onderhandelingen gaat bekijken welke bevoegdheden er beter samen uitgevoerd kunnen worden, en kan men deze weer intrekken wanneer men wil. De instabiliteit en de rechtsonzekerheid van de confederale staat zijn dan ook essentiële kenmerken, evenals het bestendigen van elke conflictvorm. Dit totdat de onbestuurbaarheid van de confederatie wordt vastgesteld en de staten splitsen.
De confederatie betekent volledige fiscale en financiële autonomie
Voor de centrale overheid is het erg moeilijk alle deelstaten op een lijn te krijgen, met name omdat in principe iedere deelstaat een veto kan uitspreken of in uiterste gevallen kan dreigen zich af te scheiden. Dat een bestuur met permanent vetorecht in de confederatie België niet kan werken, weten we sinds lang. Ook kan het in het dagelijks leven en de economie hinder opleveren dat iedere deelstaat een eigen rechtssysteem, onderwijssysteem, verkeersregels en belastingen kent, en dat bepaalde diploma's en kwalificaties slechts in een enkele deelstaat geldig zijn. Verder kunnen de welvaartsverschillen tussen deelstaten aanzienlijk zijn, wat bij deelstaten die over minder economische middelen beschikken kan leiden tot afgunst en een leegloop ten gunste van de rijkere deelstaten.
Terwijl in een bondsstaat de federale grondwet het bindende element is, is in de statenbond of confederatie het verdrag het bindend element, waarbij de staten principieel hun soevereiniteit bewaren. Zo'n confederatief verdrag kan unilateraal worden opgezegd, in tegenstelling tot een grondwet, die slechts via de unie aangepast kan worden.
Bondstaten hebben dan ook geen lang leven beschoren. Soms vormen landen een confederatie om later een federale staat te worden, maar minstens even vaak is de confederale staat een loutere voorbode van een volledige onafhankelijke staat.
Historisch was het woord federalisme een vies woord in België, dat niet alle partijen zomaar in de mond durfden te nemen omdat een federale staat of een bondstaat bestaat uit een centraal gezag met bevoegdheidsverdeling aan gemeenschappen en gewesten. Hierover is in in België inmiddels een consensus.
Historische bewijzen:
Zwitserland is van confederatie gegroeid naar een federale staat.
De Verenigde Staten vormden een confederatie van 1781 tot 1789 onder de Artikelen van de Confederatie, tot besloten werd tot het vormen van een federatie van staten als vastgelegd in de grondwet aangenomen in 1789.
Duitsland is van een bond van staten lees een confederatie gegroeid naar een federale staat
Nederland is ontstaan uit een confederatie, de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, om hierna een unitaire staat te worden
België was overigens eerst ontstaan in een confederatie de Verenigde Nederlandse Staten of Les Etats Belgiques Unis na de Brabantse Omwenteling, en heeft als confederatie een zeer kort leven gehad.
Servië en Montenegro (2003-2006) waren een confederatie voor ze onafhankelijk werden.
Een confederatie blijkt in de geschiedenis geen blijvende staatsvorm maar:
• ofwel een eerste stap naar een federale staat of eenheidsstaat (hetgeen ontegensprekelijk niet de bedoeling is van Bart De Wever.
• ofwel een eerste stap naar de opsplitsing van het land het breken van het land
Dat er voor de monarchie geen plaats is in de confederale staat is overduidelijk, behoudens middels een persoonlijke unie, waarbij we geen goede ervaringen hebben met persoonlijke unies (zie de persoonlijke Unie onder Leopold II en de vrijstaat Congo).