U ontvangt een brief van een incassokantoor, wat nu?
Een ernstige schuldeiser tracht vanzelfsprekend eerst zelf tot inning over te gaan. Lukt hem dit niet dan neemt hij een beslissing of hij het dossier gedwongen wil innen dan wel de vordering als verloren beschouwt. Indien hij meent dat hij het gelijk aan zijn kant heeft, de goederen of werken degelijk werden geleverd, en en ander ook degelijk werd besteld en hij geen tegeneisen van zijn klant te vrezen heeft, maakt hij de vordering over aan een advocaat, mits hij oordeelt dat de debiteur vermogend is.
Deze zogeheten deugdelijke vorderingen worden aan de echte professionelen van het recht, de advocaten, overgelaten en zeker niet aan incassokantoren die noch intellectuele (zij hoeven geen juridische opleiding te hebben), noch financiële waarborgen of doorzichtigheid bieden.
Ondeugdelijke vorderingen, zijnde vorderingen op onvermogenden, vorderingen waarin de schuldeiser niet voldoende gelooft, dossiers die onvoldoende sterk zijn om in rechte tot een veroordelend vonnis of succesvolle uitvoering te leiden, worden door de ernstige schuldeiser intern afgeschreven. Maar dit belet niet dat hij deze vorderingen die hij als minder ernstig aanziet en waarvoor hij principieel geen kosten wil maken overmaakt aan een incassokantoor. Immers zij rekenen in de regel enkel kosten aan wanneer zij een som recupereren en rekenen in de regel niets wanneer zij niets recupereren. Het lijkt erop dat dit de schuldeiser niets kost, al verliest hij vaak zijn reputatie door het soort verontrusting dat op de schuldenaar, lees klant wordt afgestuurd.
Het incassokantoor op haar beurt weet dat zij van een schuldeiser enkel een door hem reeds verloren gewaande vordering heeft bekomen. Hun enige mogelijkheid en wapen is dan ook de intimidatie en de aangehouden, doorgedreven druk op de debiteur. Ambeteren in plaats van procederen, de druk opdrijven, vervelende en aanmatigende briefwisseling sturen, waarmee alle mogelijke miserie wordt aangekondigd, zonder dat zij hun dreigementen realiseren of zelfs soms kunnen realiseren. Zij plegen op de meest brutale wijze telefoons en sturen zogeheten incasso-inspecteurs op baan, dan wel laten zij deurwaarders brieven schrijven die de indruk wekken dat de procedure wordt opgestart en een beslag nabij is, terwijl in feite enkel een briefhoofd en een handtekening van een gerechtsdeurwaarder, met als enige bedoeling meer indruk te wekken.
Bovendien worden bij deze invorderingen vaak ondoorzichtige afrekeningen gestuurd en meer dan eens kosten aangerekend die wettelijk niet toegestaan (zie Wet van 20 december 2002) zijn of waarvan de schuldeiser gerust wil afzien of die hij zelf eigenlijk nooit geïnd wou zien. Sommige incassokantoren gaan zelfs zo ver dat zij ze de meest fantastische vorderingen instellen zonder dat de schuldeiser hiervan kennis heeft. Dit is recent nog gebeurd in de videotheeksector alwaar een incassokantoor een bedrag van meer dan 600 euro in rekening bracht voor een niet teruggebrachte DVD met een waarde van 20 euro.
En dan zijn er nog de malafide schuldeisers, vaak optredend vanuit het buitenland, die via postorder verkopen organiseren, waarbij klanten worden gelokt met de melding dat de klant een formuliertje moet invullen om een gratis geschenk te bekomen, een spotgoedkoop proefabonnement op een tijdschrift kan bekomen, even de inlichtingen dient na te zien die in een telefoongids of een internetgids of faxgids (zie oplichting door internetgidsen, faxgidsen, bedrijvengidsen) zullen opgenomen worden, maar waarbij in kleine of in dubbelzinnige termen een verbintenis aan de klant werd opgelegd. Dan zijn er nog andere dubbelzinnige bedrijven die ongevraagd producten opsturen (volgens de wet mag je die behouden en moet je die niet betalen), of die betalingen trachten af te troggelen na een of andere spamactie waarin u toch bent ingelopen. Welnu, deze firma's doen vaak rechtstreeks beroep op incassokantoren en zullen zich geen procedure voor de rechtbank riskeren om aldaar hun vorderingen te zien afwijzen en veroordeeld te worden tot de kosten.
Is het onbegrijpelijk dat bij de nieuwe wet op de minnelijke invorderingen de wetgever er lang heeft over nagedacht om de incassokantoren gewoon te verbieden?
Een ander euvel is dat incassokantoren vaak trachten verjaarde vorderingen (zie verjaring) te innen waarbij een brief waaruit de erkenning van de schuld kan afgeleid of een betaling hoe miniem ook de verjaring teniet doet.
Een incassomaatschappij heeft geen eigen bevoegdheid. Met andere woorden kunnen zij niets meer doen dan brieven schrijven en zijn zij niet gemachtigd om uitvoeringen te starten.
U bent overigens niet gehouden om wat dan ook aan deze maatschappij te betalen gezien u geen enkele relatie met hen onderhoudt.
Uw advocaat kan dan ook protesteren dan ook tegen hun tussenkomst en verzoeken hen het dossier terug over te maken aan hun opdrachtgever. De kans bestaat dat zij dit nalaten, in welk geval het dossier geblokkeerd blijft.
Tegen een incassomaatschappijen heeft u sinds kort een belangrijk aantal rechten. Indien u of uw advocaat de vordering betwisten mogen zij u zelfs niet verder aanschrijven. Zij mogen u niet op uw werk en ook niet via derden contacteren.
U zal vermoedelijk wel nog een aantal brieven bekomen die louter met een computer werden aangemaakt, zonder dat hieraan een mens te pas komt, doch U dient hieraan geen gevolg te geven.
U heeft anderzijds ook tal van rechten ten aanzien van deze kantoren en hun zogeheten inspecteurs. Zo bent U nooit verplicht op hun vragen te antwoorden, hen telefonisch te woord te staan, op hun brieven te antwoorden en zeker niet verplicht hen bij U binnen te laten. Zowel de consumentenverenigingen als de wetgever stellen heel wat vragen bij de tussenkomst van dergelijke maatschappijen, redenen waarom hun tussenkomsten aan banden werden gelegd.
Kortom incassomaatschappijen intimideren enkel en u dient zich hierdoor niet verontrust te voelen. Miauwende katten vangen geen muizen.
Negeer de brieven en tussenkomsten van deze incasso-bedrijven compleet.
- Indien u de schuldvordering betwist stuur dan aangetekend een protest naar de schuldeiser en meldt deze dat u onder geen beding de zaak met het incassokantoor wil afhandelen. Heeft u overigens de zekerheid de gelden die u eventueel aan het incassokantoor betaalt aan de schuldeiser zullen overgemaakt worden, laat staan dat deze hiervan op de hoogte is? Weet dat incassokantoren niet verder mogen optreden van zodra er een betwisting is. Enkel de schuldeiser zelf of diens advocaat is hiertoe bevoegd, zoals u het recht hebt om een advocaat te raadplegen.
- Indien u meent tot betaling te moeten overgaan en de schuldvordering correct is, betaal dan nooit aan het incassokantoor maar rechtstreeks aan de schuldeiser. Informeer bij de schuldeiser naar het verschuldigd bedrag en laat de vordering grondig nazien. Particulieren zijn zelden schadevergoedingen of conventionele interesten verschuldigd en in de regel is een schuldeiser meer dan tevreden met de hoofdsom. Soms zelfs met minder indien u kan aantonen onvermogend te zijn en niets meer kan betalen dan hetgeen u voorstelt.
- In uitzonderlijke gevallen beweert het incassokantoor dat zij de schuldvordering hebben overgenomen. Weet dan dat dit in de regel verloren gewaande vorderingen zijn die vaak voor een euro of minder werden ingekocht. Wees bijzonder omzichtig met de bewering van overgenomen vorderingen. Vaak zijn deze vorderingen verjaard, betwistbaar, strijdig met de wet, of worden ze om andere redenen als oninbaar beschouwd. Laat de vordering dan even nazien door een advocaat, alvorens u jarenlang al dan niet verschuldigde betalingen doorvoert en verifieer hun bewering dat zij de de vordering hebben overgenomen grondig, contacteer hiertoe desnoods de opdrachtgever, maar zie ook de melding van overname na, zodat u niet aan de verkeerde betaalt en niet voor niets betaalt, of later nog en tweede maal dient te betalen.
Brieven van incassokantoren kan u zelfs negeren. Beëindig onmiddellijk het telefoongesprek wanneer u vaststelt dat een inassokantoor u opbelt. Laat nooit een huisbezoek toe van een incasso-inspecteur. In de wet zelf staat dat u ze deur mag weigeren en dat ze u overigens op straffen van sancties eerst een document dienen voor te leggen waarin staat dat u hen de deur mag wijzen. Doe dit. Een schuldeiser die het meent doet beroep op een advocaat of een gerechtsdeurwaarder. Adocaten of gerechtsdeurwaarders die gewoon brieven blijven schrijven zonder te procederen kan u overigens ook negeren. Een ernstige advocaat of gerechtsdeurwaarder stuurt niet voortdurend herinneringsbrieven. Ofwel start hij een procedure, ofwel klasseert hij het dossier.
Minnelijk invorderen van een schuldvordering betekent het trachten tot betaling te komen zonder dwang en zonder gerechtelijke procedure. Althans dit is de theorie. In de praktijk wordt er vaak bij het invorderen onaanvaardbare druk uitgeoefend en geschermd met allerlei loze dreigementen. Wanneer een rekening niet betaald wordt is dit principieel omdat de schuldenaar deze vordering niet kan betalen, dan wel omdat de schuldvordering betwist wordt. In dit laatste geval heeft een minnelijke invordering door een derde partij weinig zin. Een schuldenaar die niet kan betalen kan moeilijk tot betaling gedwongen worden tenzij deze over een voldoende hoog loon of noemenswaardig roerend of onroerend goed beschikt wat niet het geval is bij onvermogenden.
Dit soort vorderingen blijft dan ook vaak jaren hangen. Het is dan ook denkbaar dat de schuldeiser deze vorderingen toevertrouwt aan een professional zoals een advocaat of een gerechtsdeurwaarder. Aangezien dit op zich geen garantie op betaling is en deze tussenkomsten geld kosten, doen sommige schuldeisers een beroep op de zogenaamde incassokantoren die vorderingen innen tegen commissie en hierbij beroep doen op brieven, telefoons en huisbezoeken waarin crescendo wordt gedreigd en waardoor mensen worden opgejaagd.
Deze vorderingen missen zeer vaak aan enige kwaliteit en zijn vaak verjaard of dreigen kortelings te verjaren. Door te dagvaarden wordt de verjaring gestuit en zelfs voor de duur van het geding geschorst, maar dit brengt dan weer zinloze kosten mee.
Onder strikte voorwaarden kan ook een aangetekend schrijven verstuurd worden door een advocaat, gerechtsdeurwaarder, of vakbondsafgevaardigde de verjaring stuiten tegen een veel lagere kost dan een gerechtelijke procedure.
Brieven van incassokantoren of zaakwaarnemers stuiten de verjaring niet. Vergeten we niet dat in 2002 nog een wetsvoorstel op tafel lag om deze kantoren kortweg te verbieden na de vele vastgestelde wanpraktijken van die sector.
De wetgever heeft voor aanmaningen met verjaringstuitende werking gekozen voor de advocaat en de gerechtsdeurwaarder gelet op het professionalisme van beide die aldus kunnen onderzoeken in hoeverre de vordering ook gegrond is. De advocaat, die de beoefenaar van het recht en van de procedure is, geniet aldus het vertrouwen van zijn cliënt met wie hij een relatie intuitu personae heeft. Hij is een helper van het gerecht en zet in die zin zijn geloofwaardigheid op het spel voor de magistraten. Ten slotte hangt hij af van een door het Gerechtelijk Wetboek gedefinieerde en geregelde orde die hem strikte deontologische regels oplegt.
Incassokantoren innen een commissie op basis van het bedrag van de gerecupereerde schuld, zodat zij geen belang erbij hebben een beroep te doen op een minnelijke procedure. In tegenstelling tot de advocaten, de gerechtsdeurwaarder en de personen die op basis van artikel 728, § 3, van het Gerechtelijk Wetboek optreden namens de schuldeiser, versturen de incassobureaus hun ingebrekestelling op geautomatiseerde wijze zonder dat rekening wordt gehouden met de gevolgen van de invordering.
Zoals reeds gesteld zijn de brieven van incassokantoren niet verjaring stuitend. De toekenning van een opschortende werking aan de ingebrekestellingen die door de incassobureaus worden verstuurd, zou tot gevolg hebben dat de verjaringstermijn automatisch wordt verlengd of zelfs dat de verjaring nooit wordt bereikt, aangezien de schuldeiser de schuldenaar op onbeperkte wijze kan aanzetten tot de betaling, zonder dat die laatste wordt geïnformeerd over de regelmatigheid van de door de schuldeiser gedane stappen.
Terecht heeft de wetgever deze bevoegdheid niet aan deze incassokantoren willen verlenen. Hun vaak in vraag gestelde interventies zijn niet minnelijk maar jennend. Wanneer incassokantoren beweren dat hun tussenkomsten de kosten van een procedure en beslag verhinderen, wringt dit met de vaststelling dat de vorderingen die aan hen toevertrouwd worden in de regel afgeschreven vorderingen zijn en geen vorderingen waar de schuldeiser nog kosten wil spenderen.
Indien de schuldeiser het ernstig meent zal hij immers geen incassokantoor maar een advocaat raadplegen om een gerechtelijke procedure in te stellen. Incassokantoren kunnen zelf geen procedure instellen bij gebrek aan hoedanigheid. De tussenkomst van een incassokantoor is aldus voor een schuldenaar eigenlijk goed nieuws, in die zijn dat zulks in de praktijk betekent dat er wellicht juist geen procedure zal worden ingesteld.
Niet elke schuldeiser is verplicht een advocaat te raadplegen en niet elke schuldeiser benaarstigt een veroordeling tot betaling waarvan de kosten vaak de baten overtreffen. Daarom werd de minnelijke invordering door een gerechtsdeurwaarder voorzien met beperkte kosten voor de schuldeiser, met een beperkte stuitende werking en zonder enige verplichting voor de schuldeiser om hierna tot procedure over te gaan, hetgeen ook zelden gebeurt.
De gerechtsdeurwaarder dient de wettelijke, ethische en deontologische vereisten die aan zijn statuut zijn verbonden, scrupuleus na te leven. Hij ziet vooraf toe op de wettigheid van de schuldvordering en handelt met inachtneming van de bescherming van het privéleven en van de menselijke waardigheid. Hij dient eveneens te handelen in overeenstemming met de beginselen van evenredigheid en van proceseconomie.
Het doel van het systeem van de minnelijke invordering met verjaringstuitende werking van de gerechtsdeurwaarder en de advocaat steunt op de vaststelling dat talrijke procedures in het verleden niet werden ingesteld om een gerechtelijke beslissing te verkrijgen, maar om de verjaringstuitende werking te genieten, waarbij niet alleen de betekening van een dagvaarding is vereist, maar ook de inschrijving ervan op de rol. De wetgever wilde een alternatief vinden die het de partijen mogelijk zou maken op zoek te gaan naar een onderhandelde oplossing, waarbij voor de schuldeiser wordt vermeden dat zijn recht uitdooft en waarbij de nadelen verbonden aan de gedinginleidende dagvaarding uit de weg wordt gegaan.
De verschillende kenmerken van het statuut van advocaat en de gerechtsdeurwaarder maken het mogelijk een ernstig onderzoek van het dossier te waarborgen met inachtneming van de respectieve rechten van de schuldeiser en van de schuldenaar van de verplichting. Het bestaan van strikte deontologische regels en van een orde vormen evenveel kenmerken die toelaten dat ernstige karakter van het onderzoek van het dossier te garanderen.
Incassobureaus treden veelal op door middel van dreigbrieven en -telefoons en huisbezoeken door ongeschoolde zogeheten incasso-inspecteurs, zonder wettelijke bevoegdheid of statuut . De driestheid van hun optreden leidt maar al te vaak tot manifeste intimidatiepraktijken. Een veel voorkomende klacht betreft het dreigen met invorderingsmaatregelen waartoe zij geen enkele bevoegdheid hebben, zoals de inbeslagneming van de goederen, het loon of de bankrekening van de schuldenaar. Soms proberen incassobureaus ook de betaling van de invorderingskosten door de schuldenaar te verkrijgen, ook al wordt dit door de wet verboden.
De praktijk van de invordering van schulden tegen betaling is zeer betwistbaar. Incassobureaus gaan over tot de invordering van schulden zodra zij daartoe van een klant opdracht hebben gekregen. De vraag of de schuld wel enige grondslag heeft, komt daarbij niet aan de orde. Het nefaste gevolg daarvan is dat consumenten zodanig onder druk worden gezet dat zij, onzeker over de rechten die zij kunnen doen gelden, uiteindelijk tot betaling overgaan.
Zo komt het zelfs voor dat betaling wordt geëist van producten die niet eens werden besteld. Incassobureaus treden veelal op door middel van dreigbrieven en -telefoons. De driestheid van hun optreden leidt maar al te vaak tot manifeste intimidatiepraktijken. Een veel voorkomende klacht betreft het dreigen met invorderingsmaatregelen waartoe zij geen enkele bevoegdheid hebben, zoals de inbeslagneming van de goederen van de schuldenaar. Soms proberen incassobureaus ook de betaling van de invorderingskosten door de schuldenaar te verkrijgen, ook al wordt dit door de wet verboden.
Terecht kunnen vragen gesteld over de opportuniteit van invorderingsactiviteiten tegen betaling buiten de gewone gerechtelijke weg. De incassobureaus beschikken immers over geen enkele door de wet toegekende bevoegdheid. Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat hun activiteiten zo vaak tot onwettige praktijken leiden » (Parl. St., Kamer, 1999-2000, DOC 50-0223/001, pp. 3 en 4). .
Artikel 6, § 1, van de wet van 20 december 2002 verplicht ertoe elke minnelijke invordering van een schuld te starten met een schriftelijke ingebrekestelling gericht aan de consument. De bestreden wet van 23 mei 2013 kent aan die ingebrekestelling een verjaringstuitende werking toe wanneer die wordt verzonden door een advocaat, een gerechtsdeurwaarder of een persoon die in rechte mag optreden krachtens artikel 728, § 3, van het Gerechtelijk Wetboek.
Door deze bepaling wordt de ingebrekestelling onder bepaalde, strikte voorwaarden, een belangrijke akte omwille van de gevolgen inzake het bestaan van het betwiste recht. De eerste voorwaarde is dat er een ernstig onderzoek wordt gevoerd voor de aangetekende brief wordt verzonden. Dat onderzoek moet worden gevoerd door een rechtskundige in wie men vertrouwen kan hebben. Een advocaat lijkt daarvoor de geschikte persoon. Hij kent het recht en de procedure uit de praktijk; hij krijgt het vertrouwen van de cliënt met wie hij een relatie ‘ intuitu personae ’ heeft; hij vormt een schakel in de rechtsbedeling en is dus geloofwaardig voor magistraten; ten slotte hangt hij af van een organisatie als de orde, die wordt gedefinieerd in en georganiseerd bij de wet (het Gerechtelijk Wetboek) en die hem strikte deontologische regels oplegt. De advocaat biedt dus in principe de garantie dat het voorgestelde systeem efficiënt werkt en niet wordt misbruikt. Het systeem bestaat trouwens reeds in Nederland, waar het geen problemen oplevert.
De bepaling is uiteraard niet bedoeld om advocaten om te vormen tot ministeriële ambtenaren, maar wel om een van hun bijzondere buitengerechtelijke akten bijzondere wettelijke gevolgen toe te kennen. Zo worden soms nutteloze gerechtelijke procedures vermeden en worden magistraten niet van hun oorspronkelijke opdracht afgehouden, en krijgen de rechtzoekenden de kans om aanzienlijke financiële besparingen te doen.
De ingebrekestelling door een advocaat of een gerechtsdeurwaarder stuit de verjaring niet eindeloos noch wordt deze opgeschort, zij wordt enkel in een beperkte mate verlengd.
Het Grondwettelijk hof oordeelde in haar arrest 181/2014 van 10 december 2014 dat het gelet op het door de wetgever nagestreefde doel en op de specifieke aard van de activiteiten het niet zonder redelijke verantwoording is dat de incassobureaus werden uitgesloten van de mogelijkheid tot het versturen van verjaringstuitende brieven.
Betalen aan een incassokantoor is vaak voor niets betalen zonder dat de schuld wordt afgekort.
Naast de vele vragen die rond incassokantoren worden gesteld, vertrekken er veel phishing-e-mails die zogenaamd uitgaan van incassokantoren maar die in werkelijkheid uitgaan van malafide personen die zich als incassokantoor opstellen en die niets maar dan ook niets met de eigenlijke schuldeiser of zelfs een incassokantoor te maken hebben. Schulden worden aldus -niet via een incassokantoor verminderd of opgelost, zij worden gewoon almaar groter.
Incassokantoren worden vaak opgericht door personen die van geen hout pijlen meer weten te maken. Een enkele keer verenigen zij zich in een groter geheel van deelgenoten die in plaats van winst op meerwaarde, winst op miserie en middels afdreiging trachten te bekomen. Sommigen hebben zich rijk geboerd een zich verenigd. ER zijn er zelfs die zich internationaal georganiseerd hebben en die trachten respectabel over te komen.