Wanneer de Belgische consulaire post kennis heeft van de extreme noodtoestand waarin een Belg zich bevindt, rapporteert hij deze informatie zo snel mogelijk aan het hoofdbestuur van de federale overheidsdienst Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking.
De federale overheidsdienst Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking licht, op verzoek van de betrokken Belg, de naasten in.
De post helpt de betrokken Belg bij het zoeken van bijstand of bescherming door de lokale overheid of door lokale liefdadigheidsorganisaties.
Een extreme noodtoestand omhelst het verstoken zijn van huisvesting of zich in de onmogelijkheid bevinden om regelmatig te eten, en wordt door de post vastgesteld tijdens een onderhoud met de betrokken Belg.
Indien de Belg niet over contactgegevens van zijn naasten beschikt, zoekt de directie Bijstand of de wachtdienst van de Federale Overheidsdienst Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking in het Rijksregister de naasten op. Indien een naaste niet onmiddellijk kan gevonden worden, roept de directie Bijstand of de wachtdienst van de Federale Overheidsdienst Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking de hulp in van de politie of het gemeentebestuur van de laatste woonplaats of de geboorteplaats van de Belg.
Indien de post verneemt dat de Belg handelingsonbekwaam verklaard werd, licht de directie Bijstand de bewindvoerder in.
Onverminderd de onderhoudsverplichting tussen familieleden zoals bepaald in de artikelen 203, 205, 205bis, 206, 207, 213, 364, 450 en 475bis van het Burgerlijk Wetboek, zullen de post en de directie Bijstand van de Federale Overheidsdienst Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking de Belg die zich in een extreme noodtoestand bevindt en zijn naasten helpen om zich te laten bijstaan en meer bepaald om contact op te nemen met verzekeringsmaatschappij, ziekenfonds, bank.
Indien manifest duidelijk is dat het zoeken van hulp of bescherming bij de lokale overheid of lokale liefdadigheidsorganisaties niet tot oplossingen leidt, kunnen maatregelen om een terugkeer naar België te faciliteren overwogen worden.
zie ook Koninklijk besluit tot bepaling van de praktische modaliteiten voor het verlenen van consulaire bijstand 22 april 2019
Crisis en evacuatie
Wanneer een zware consulaire crisis uitbreekt, rapporteert de Belgische consulaire post deze informatie zo snel mogelijk aan het hoofdbestuur van de federale overheidsdienst Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, die op hun verzoek en op de meest geschikte wijze de naasten van een Belg die in het getroffen gebied verblijft informeert.
In geval van evacuatie stelt de minister de lijst van categorieën van begunstigden op.
Naargelang van de omvang en de intensiteit van de crisis beslist de minister over de opening van het Crisiscentrum van de federale overheidsdienst Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking.
zie ook Koninklijk besluit tot bepaling van de praktische modaliteiten voor het verlenen van consulaire bijstand 22 april 2019
Internationale kinderontvoering
Wanneer de Belgische consulaire post kennis heeft van een geval van internationale kinderontvoering waarbij het kind en/of één van de ouders Belg is, informeert hij zo snel mogelijk het hoofdbestuur van de federale overheidsdienst Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking.
De federale overheidsdienst Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking informeert de ouders die daarom vragen over de bilaterale en multilaterale verdragen inzake internationale kinderontvoering.
Wanneer geen enkel bilateraal of multilateraal verdrag van toepassing is op het geval van internationale kinderontvoering, kan de post bijstand geven aan de ouders in de volgende domeinen:
1° / internationale familiale bemiddeling;
2° / facilitering van de contacten tussen ouders en kinderen.
Indien er een bilateraal of multilateraal verdrag van kracht is met het land naar waar het kind ontvoerd is, dan kan de post uitzonderlijk tussenkomen op verzoek van de FOD Justitie. Dat verzoek wordt aan de post overgemaakt via de directie Bijstand van de Federale Overheidsdienst Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking.
De tussenkomsten van de post gebeuren steeds met het oog op het hoger belang van het kind. De directie Bijstand van de Federale Overheidsdienst Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking bepaalt welke tussenkomsten kunnen gebeuren. Die maatregelen zijn steeds gericht op het versterken en het bestendigen van de band tussen de achterblijvende ouder en het ontvoerde kind.
zie ook Koninklijk besluit tot bepaling van de praktische modaliteiten voor het verlenen van consulaire bijstand 22 april 2019
Bijzondere bepalingen betreffende de niet-vertegenwoordigde Europese onderdanen
De post die gevat wordt door een niet-vertegenwoordigde EU-burger, licht onmiddellijk de bevoegde post in van de Lidstaat waarvan de niet-vertegenwoordigde burger de nationaliteit heeft, en die laatste bevestigt diens identiteit en nationaliteit. De Belgische post informeert vervolgens regelmatig die bevoegde ambassade of consulaat over de aan hun onderdaan geleverde bijstand.
Voor het identificeren en op het informeren van de naasten van een niet-vertegenwoordigde Europese burger, beperkt de rol van de directie Bijstand of de wachtdienst van de Federale Overheidsdienst Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking zich tot het uitwisselen van informatie met het centrale contactpunt van de Lidstaat waarvan de niet-vertegenwoordigde burger de nationaliteit heeft.
Indien de Lidstaat waarvan de niet-vertegenwoordigde burger de nationaliteit heeft, verzoekt de aanvraag of het dossier van diens burger zelf te behandelen, wordt het dossier onmiddellijk overgeheveld naar die Lidstaat, overeenkomstig artikel 3 van de richtlijn 2015/637 van de Raad betreffende de coördinatie- en samenwerkingsmaatregelen ter vergemakkelijking van de consulaire bescherming van niet-vertegenwoordigde burgers van de Unie in derde landen.
zie ook Koninklijk besluit tot bepaling van de praktische modaliteiten voor het verlenen van consulaire bijstand 22 april 2019