De ene zonde is de andere niet. afzetterij is geen diefstal maar wel strafbaar.
Afzetterij of flessentrekkerij wordt bestraft als een misdrijf in art. 508bis Sw. Deze strafbepaling wil benzine stations en Horecazaken beschermen tegen klanten die na het tanken of na een volle maaltijd weigeren te betalen of die hun wagen voltanken of zich laten laven aan spijs en drank wetende dat ze niet kunnen betalen.
Toch kan het gebeuren dat er tussen de levering van de koopwaar of de levering van de dienst en de betaling van de koopprijs enige tijd verstrijkt. Dit is zeker het geval bij de levering van werken of diensten en bij de aannemingsovereenkomsten. Het handelsverkeer draait evenwel rond rechtszekerheid waarbij de verkoper bepaalde rechten kan doen gelden teneinde zekerheid van betaling te bekomen.
Zo heeft de garagehouder het recht om de teruggave van het voertuig te weigeren alvorens hij de betaling van het herstelling heeft bekomen. Dit recht heet men het retentierecht. Een zelfde recht wordt verleend aan elke handelaar aan wie goederen toevertrouwd zijn met oog op de uitvoering van herstellingswerken
Zo zal o.m. ook de schoenmaker, de kleermaker, de televisiereparateur … de koopwaar niet dienen terug te geven zolang de herstellingsprijs niet betaald is. In het rechtsgeleerd Nederlands heet men dit ook de exceptio non adimpleti contractus; in het Vlaams "als u niet eerst betaalt, geef ik niet terug". Dit betekent dat elke contractpartij kan weigeren haar verplichtingen (tot teruggave) na te komen zolang de andere partij haar verplichtingen ook niet nakomt. Let wel, in heel wat gevallen kan men dit verweer niet inroepen. Zo kan men zijn verplichting tot betaling van de huur niet éénzijdig opschorten omdat bijvoorbeeld de verhuurder weigert huurherstellingen uit te voeren.
De huurder die zich beklaagt over de gebrekkige staat van het gehuurde goed dient zich te wenden tot de vrederechter. Enkel de vrederechter kan de verplichting tot betaling van de huurprijs tijdelijk opschorten door het in gebreke blijven van de verhuurder. Anderzijds hebben ook bepaalde partijen geen retentierecht. Zo kan een boekhouder of een advocaat niet weigeren om een dossier terug ter beschikking te stellen van een cliënt omdat het ereloon niet zou geregeld zijn. Het dossier van de klant dient in deze gevallen hoe dan ook overgemaakt onverminderd de verplichting tot betaling.
Niet kunnen betalen. Meermaals gebeurt het dat een schuldenaar niet in staat is om zijn schuld te betalen. Zo kan men niet in staat zijn om zijn belastingen te betalen, een ziekenhuisfactuur te betalen, een aannemer te betalen … Het niet kunnen betalen van een vordering of een factuur maakt geen misdrijf uit. De wetgever veronderstelt namelijk dat door een aantal onfortuinlijke omstandigheden de gewone burger wel eens in staat kan zijn om een bepaald schuld niet te regelen. De schuldenaar kan voor de rechtbank steeds betalingstermijnen verzoeken wanneer hij ongelukkig of ter goeder trouw wordt geacht, de schuldenaar moet dan kunnen bewijzen dat hij zonder grove schuld of opzet in onverwachte financiële moeilijkheden is geraakt. Zelfs wanneer de schuldenaar niet kan betalen, maakt één en ander nog steeds geen misdrijf uit. Weliswaar kan de schuldenaar dan geconfronteerd worden met beslaglegging, zonder evenwel geconfronteerd te worden met daadwerkelijke strafrechtelijke sancties.
Flessentrekkers
Ook wie als flessentrekker zijn schulden niet kan betalen is strafbaar.
Wanneer u in een restaurant uw dranken of spijzen laat bedienen, wetende dat u deze niet kan betalen, maakt u zich schuldig aan flessentrekkerij.
Eenzelfde misdrijf zou u begaan wanneer u in een hotel uw logies hebt laten verschaffen of wanneer u een taxi zou gehuurd hebben in de wetenschap dat u niet in staat was dit te betalen.
Flessentrekkerij of afzetterij is een vorm van bedrog zoals strafbaar gesteld met een gevangenisstraf van 8 dagen tot 3 maanden. In geval van herhaling kunnen deze straffen worden verdubbeld.
Dit zelfde misdrijf is voorhanden wanneer u een voertuig van brandstof of smeerolie zou hebben laten voorzien zonder tot betaling te kunnen overgaan.
U hoeft evenwel niet onmiddellijk te panikeren. Van flessentrekkerij is echter alleen maar sprake wanneer u in de volstrekte onmogelijkheid verkeert om te betalen, m.a.w. wanneer u dus verkeert in een staat van onvermogen. Wanneer u per vergissing geen geld op zak heeft of wanneer uw kredietkaart het laat afweten, maakt u zich daarom nog niet schuldig aan flessentrekkerij.
Een betaling enkele dagen later per overschrijving of in contanten zou niemand u kwalijk kunnen nemen. Evenmin heeft de restauranthouder het recht om u te verplichten uw horloge in pand te geven of diens afwas te plegen. Dit misdrijf voorziet enkel de kwaadwillige klant die zich spijzen laat serveren met de wetenschap dat hij ze toch niet kan betalen.
Dit misdrijf diende uitdrukkelijk voorzien te worden, gezien dit niet onder de noemer van diefstal kan geplaatst worden. Diefstal is immers het zich bedrieglijk toe-eigenen van andermans zaak. In de gevallen van flessentrekkerij worden de goederen immers door de verkoper "aangeboden" en worden zij dus niet bedrieglijk ontvreemd. In de strafwet is slechts iets een misdrijf wanneer het uitdrukkelijk door de strafwet als misdrijf wordt omschreven. Vandaar dat de wetgever op uitdrukkelijke wijzen deze laakbare bedriegerij diende te omschrijven als misdrijf.
Etymologie flessentrekkerij
Wellicht komt de uitspraak van 'op flessen trekken' (zuid Nederlands) het trekken van bier of wijn op flessen (bier of wijn aftappen, waarbij het vat leeg raakt, vgl. failliet gaat)
Het woord kan ook afkomstig zijn van de Vlaamse uitdrukking iemand een fles aftrekken, wat neerkomt op het zonder toestemming een fles voltappen uit iemand anders zijn bier- of wijnvat.
Aangezien Bachus zijn vaatjes wel wist te tappen, zich spijs en drank liet toeschenken en niet voor zijn vertier betaalde, werd de afbeeldingen van Bachus in deze tekst ter illustratie gebruikt.