Een onrechtstreekse schenking is een transactie waarbij een overdracht plaatsvindt middels een neutrale rechtshandeling van de ene op de andere partij en waarbij de wil tot schenking daarna blijkt en de schenking aldus het indirecte gevolg is van de rechtshandeling mits aanvaarding door de begiftigde.
Onrechtstreekse schenkingen, zoals de betaling door een derde een onrechtstreekse schenking kan uitmaken wanneer die betaling gebeurt met het inzicht om te schenken, gebeuren niet onder de vorm van een schenkingsakte maar onder de vorm van een andere rechtshandeling die eveneens een vermogensverschuiving bewerkstelligt en neutraal is in die zin dat ze zowel onder bezwarende titel als om niet kan zijn
Onrechtstreekse schenking dor een bankgiftMiddels een bankoverschrijving wordt geld van de ene aan de andere partij overgemaakt. Het animo donandi blijkt later uit een paste adjointe.
Voor schenkingen per overschrijving geldt geen registratieverplichting en moet dus geen schenkingsrecht betaald worden. Dit belet niet dat de schenking toch ter registratie wordt aangeboden, dan wordt er natuurlijk een schenkingsrecht geheven. In dat geval moet de schenking in voorkomend geval als erfgenaam niet meer worden vermeld in de aangifte van nalatenschap en is er op u op die schenking dus geen successierecht meer verschuldigd.
Als de schenking per overschrijving niet geregistreerd werd en de schenker binnen de 3 jaar na de schenking overlijdt, moet de schenking wel opgenomen worden in de aangifte van nalatenschap. Er is dan nog een successierecht op het bedrag van de schenking verschuldigd. De tarieven van het successierecht liggen hoger dan die van het schenkingsrecht.
De begunstigde van een bankgift kan zelf zonder tussenkomst van de notaris, een onrechtstreekse schenking laten registeren door de documenten (brieven, overschrijvingsbewijzen …) die het bestaan van de schenking aantonen, over te maken aan het kantoor Rechtszekerheid.
Onrechtstreekse schenking door een levensverzekeringMiddels een verzekeringscontract wordt een partij de begunstigde van een levensverzekeringscontract. Wanneer deze begunstiging gebeurt zonder tegenprestatie met de intentie om te begiftigen, dan is dit te aanzien als een onrechtstreekse schenking. Anders dan voor andere schenkingen komt deze onrechtstreekse schenking tot stand vanaf het ogenblik van de stipulering, zonder dat daarvoor aanvaarding nodig is van de derde-beneficiant.
Het derdenbeding geeft aan de begunstigde een rechtstreeks en onmiddellijk recht dat niet afhankelijk is van de aanvaarding. Deze schenking blijft in herroepbaar zolang de derde niet heeft aanvaard.
De aanvaarding van de schenking middels levensverzekering maakt de schenking definitief en onherroepelijk.
De aanvaarding is niet constitutief voor de schenking bij levensverzekering (in tegenstelling tot andere schenkingen) De aanvaarding is dus niet rechtverkrijgend zoals bij een gewone schenking, maar louter rechtsbevestigend.
Verkoop aan een onrealistisch lage prijsDe verkoop aan een prijs die lager is dan de werkelijk prijs met doel om de koper te begiftigen met een voordeel maakt een onrechtstreekse schenking uit.
Onrechtstreekse schenking door kwijtscheldingDe kwijtschelding van schuld, die animus donandi geschiedde, is een eenzijdige rechtshandeling, die een onrechtstreekse schenking uitmaakt. Een brief tot kwijtschelding van de koopprijs kan, na aanvaarding door de koper, doorgaan als een gift die ontsnapt aan het formalisme van art. 931 BW. Dat de verkoper in de brief opgave doet van de vrijgevigheid, is geen struikelblok. De kwijtschelding is een eenzijdige rechtshandeling met een abdicatief karakter. Essentieel aan de kwijtschelding is dat deze in de regel onherroepelijk is, tenzij sprake zou zijn van wilsgebreken of van onbekwaamheid.
Koop-SchenkingEen koop-schenking is een onrechtstreekse schenking waarbij een (onroerend) goed wordt aangekocht op naam van een begiftigde, maar waarbij de schenker de gelden voor de aankoop voorafgaandelijk ter beschikking worden gesteld aan de begiftigde. (Brussel 15 februari 2007, RTDF 2008, 1329; Antwerpen 23 december 2015,T.Not. 2016, 242; de Wilde d’Estmael, 2011; Puelinckx-Coene et al., 2013).
De prijs wordt in dit geval effectief betaald aan de verkoper waardoor de aankoop niet geveinsd is. Indien er sprake is van veinzing bij de aankoopakte, kan de koop-schenking worden beschouwd als een vermomde schenking (Luik 1 december 2010, Act.dr.fam. 2011, 26,noot de Wilde d’Estmael, Rechtspraakfiches 1, 115).
Bij een dergelijke schenking is het voorwerp van de schenking de geldsom en niet het (onroerend) goed dat nooit tot het patrimonium van de schenker heeft behoord (Cass. 15 november 1990, JT 1991, 518; Cass. 11 februari 2000, T.Not. 2001, 492; Cass.25 januari 2010, JLMB 2010, 1644, contra Luik 17 maart 2014, RTDF 2016, 462; Luik 1 december 2010, Act.dr.fam. 2011, 26, noot de Wilde d’Estmael, TEP Rechtspraakfiches 1, 115).