Alvorens een gerechtelijke procedure te starten kan men de bevoegde rechter verzoeken om de tegenpartij in verzoening op te roepen.
Middels een verzoeningsprocedure kan een geschil tussen partijen minnelijk in aanwezigheid en dus onder toezicht van de rechter op definitieve en afdwingbare wijze worden geregeld zonder verdere kosten.
In een aantal gevallen is de oproeping in verzoening verplicht (vb. in bepaalde huurgeschillen en in pachtzaken). De vrederechter hoort dan in raadkamer (dit wil zeggen met gesloten deuren) de beide partijen en gaat na of er tussen hen overeenkomst mogelijk is.
De rechter kan slechts 2 zaken doen, ofwel stelt hij de verzoening vast, ofwel stelt hij de niet verzoening vast. Geen van de partijen is dus verplicht in te stemmen met hetgeen voorgelegd wordt op de verzoeningszitting. Indien er geen verzoening wordt vastgesteld, maakt de rechter hiervan een proces-verbaal op. De vrederechter kan op de verzoeningszitting geen uitspraak over de betwisting. In dit geval zal de partij die het geschil verder wil beslechten beroep dienen te doen op de rechtbank, door de vrederechter opnieuw te vatten met een dagvaarding of een verzoekschrift (afhankelijk van de procedure), dan wel beroep moeten doen op een alternatieve geschillenbeslechting, zoals bemiddeling of arbitrage.
Niet alle geschillen zijn vatbaar voor verzoening.
Een rechter kan slechts partijen in verzoening horen in geschillen waarvoor hij bevoegd is.
Voor de zaken waarin de Vrederechter bevoegd is, kan u laten oproepen in verzoening voor de vrederechter, voor alle andere geschillen moet u een verzoening vragen aan de ter zake bevoegde rechtbank (rechtbank van eerste aanleg, van koophandel of arbeidsrechtbank...).
Indien een partij niet op de verzoeningszitting verschijnt, kan de rechter geen veroordeling uitspreken. Hij zal dan ofwel een PV van niet-verzoening opstellen, dan wel de zaak uitstellen, met oog op een nieuwe oproeping.
Voor welke geschillen wordt meestal beroep gedaan op verzoening:
- huurgeschillen en landpachten
- mede-eigendom (appartementsgebouwen).
- burenruzies en burenhinder
- familieruzies
- bomen en begroeiingen
- kleine ruzies en geschillen
Indien een verzoening bereikt wordt, worden de voorwaarden ervan vastgelegd in een PV. Dit PV heeft dezelfde waarde als een vonnis. Let wel tegen een verzoening kan geen beroep worden aangetekend. Indien een partij de bepalingen ervan niet nakomt kan het PV ter uitvoering worden aangeboden aan een gerechtsdeurwaarder.
Procedure
De oproeping in verzoening kan gebeuren middels een verzoek (een gewone brief) hiertoe zoals te richten aan de bevoegde rechter, met opgave van de identiteiten van de partijen, het formele verzoek tot oproeping in verzoening en de aard van het geschil met uiteenzetting van de feiten.
Het verzoek tot oproeping in verzoening kan ook ter griffie geformuleerd worden.
De partijen zullen dan een brief van de rechtbank ontvangen met dag, plaats en uur van verschijning. Vertegenwoordiging is mogelijk door een huwelijkspartner of een verwant voorzien van een volmacht. Natuurlijk kan u zich ook door uw advocaat laten vertegenwoordigen, die ook zorg kan dragen voor de oproeping in verzoening.
Opgelet: Een verzoening is een dading en aldus een definitief akkoord dat een betwisting beëindigt zonder dat hierop nog kan teruggekomen worden.
De verzoening kan een invloed hebben op bepaalde termijnen
Een verzoek tot verzoening schorst bepaalde termijnen van de handelshuurwet en de landpachtwetgeving. Raadpleeg hierover uw advocaat.
Bepaalde procedures inzake huur kunnen vanaf 10 januari 2003 slechts ten gronde worden ingeleid voor de vrederechter van de ligging van het gehuurde goed na een verplichte voorafgaande poging tot minnelijke schikking bij diezelfde vrederechter. Het Gerechtelijk Wetboek bepaalt dat voor de huur van woningen de hoofdvordering inzake de aanpassing van de huurprijs, de invordering van achterstallige huurgelden of strekkende tot "uithuiszetting", verplicht vooraf aan de rechter worden voorgelegd overeenkomstig de bepalingen betreffende de minnelijke schikking.
Passieve bevoegdheid van de vrederechter
In het kader van de minnelijke schikking heeft de rechter enkel de vrij passieve bevoegdheid om het akkoord tussen partijen te acteren. Hij kan geen "rechtspreken" (F. LIEVENS, "Bevoegdheid en onbevoegdheid van de vrederechter inzake minnelijke schikking" in G. BENOIT et al. (ed.), Bevoegdheden van de vrederechters en politierechters, Brugge, die Keure, 1992, 58).
Het proces-verbaal is derhalve geen akkoordvonnis (M. CASTERMANS, Gerechtelijk privaatrecht, Academia Press, 2004, 255, nr. 391; J. LAENENS, "De verzoeningstaak van de vrederechter" in M. VERRYCKEN et al., Taak en bevoegdheid van de vrederechter, Ced. Samsom, 1979, 286, nr. 58).
Het proces-verbaal van minnelijke schikking behelst een overeenkomst tussen partijen en derden kunnen daartegen geen rechtsmiddel aanwenden (R. HAEX, "Artikel 733" in Commentaar gerechtelijk recht, Mechelen, Kluwer, losbl. 5;).
Wettelijke basis: uittreksel uit het gerechtelijk wetboek
Art. 730/1. [1 § 1. De rechter bevordert in elke stand van het geding een minnelijke oplossing van de geschillen.
§ 2. Behoudens in kort geding, kan de rechter, op de inleidingszitting of tijdens een zitting bepaald op een nabije datum, de partijen bevragen over de wijze waarop zij voorafgaand aan het geding gepoogd hebben het geschil minnelijk op te lossen en hen inlichten over de mogelijkheden om daar alsnog toe over te gaan. Daartoe kan de rechter de persoonlijke verschijning van de partijen bevelen.
Op vraag van een van de partijen of indien de rechter dit nuttig acht, kan hij, zo hij vaststelt dat verzoening mogelijk is, op diezelfde inleidingszitting of op een zitting bepaald op een nabije datum, de zaak verdagen naar een vaste datum die een maand niet mag overschrijden, behoudens akkoord van de partijen, teneinde hen in de gelegenheid te stellen om na te gaan of hun geschil geheel of deels op minnelijke wijze kan worden opgelost en om daarover alle nuttige inlichtingen in te winnen.
De in het tweede lid bedoelde maatregel kan niet worden bevolen indien hij reeds werd bevolen in het kader van hetzelfde geschil.]1
----------
(1)<Ingevoegd bij W 2018-06-18/03, art. 211, 167; Inwerkingtreding : 12-07-2018>
Art. 731.[1 Het behoort tot de opdracht van de rechter om de partijen te verzoenen.
Onverminderd het bepaalde in de artikelen 1724 tot 1737 kan iedere inleidende hoofdvordering tussen partijen die bekwaam zijn om een dading aan te gaan en betreffende zaken welke voor dading vatbaar zijn, op verzoek van een partij of met beider instemming vooraf ter minnelijke schikking worden voorgelegd aan de rechter die bevoegd is om in eerste aanleg ervan kennis te nemen. [2 Indien er evenwel ernstige aanwijzingen zijn dat de ene partij geweld, bedreigingen of enige andere vorm van druk gebruikt of heeft gebruikt ten aanzien van de andere partij, is artikel 1734, § 1, derde lid, van overeenkomstige toepassing.]2
Behoudens in de gevallen bij de wet bepaald, kan de poging tot minnelijke schikking niet verplicht worden gesteld.]1
----------
(1)<W 2018-06-18/03, art. 212, 167; Inwerkingtreding : 12-07-2018>
(2)<W 2022-11-06/01, art. 2, 193; Inwerkingtreding : 01-12-2022>
Art. 732. Indien een van hen het, zelfs mondeling, verzoekt, worden de partijen bij gewone brief van de griffier opgeroepen om binnen de gewone termijn van dagvaarding te verschijnen op dag en uur door de rechter bepaald.
Art. 733. Van het verschijnen tot minnelijke schikking wordt proces-verbaal opgemaakt. Indien een schikking tot stand komt, worden de bewoordingen ervan opgetekend in het proces-verbaal, waarvan de uitgifte wordt voorzien van het formulier van tenuitvoerlegging.
Art. 734.Elk debat voor de arbeidsrechtbank, betreffende een van de vorderingen genoemd (in artikel 578), moet, op straffe van nietigheid, worden voorafgegaan door een poging tot minnelijke schikking die op (het [1 zittingsblad]1) wordt aangetekend. <W 12-05-1971, art. 6> <W 2006-07-10/39, art. 24, 078; Inwerkingtreding : : 01-01-2013 (zie W 2010-12-29/01, art. 4)>
Indien partijen niet tot verzoening komen, wordt daarvan melding gemaakt in het vonnis.
Model
Wenst u een model van een oproeping in verzoening huur te ontvangen stuur dan een mail naar elfri@elfri.be met vermelding van W60 verzoening huur (of ander geschil). U ontvangt dan een uitnodiging tot betaling van 82 euro. Na storting van dit bedrag ontvangt u per mail het gevraagde model.