Een preambule is een ongenummerde, inleidende bepaling die het beoogde doel, de aanleiding, de reden, de onderliggende filosofie en/of de omstandigheden die hebben geleid tot de overeenkomst, grondwet wet of het verdrag hebben geleid. De preambule komt historisch steeds voor de overeenkomst/verdrag/grondwet/wet en wordt aldus opgesteld ten laatste samen met de eerste aanvaarde redactie van de tekst.
Indien de preambule wordt nadien wordt opgesteld spreken we over een postambule.
Een postambule is een ongenummerde bepaling die het beoogde doel, de aanleiding, de reden, de onderliggende filosofie en/of de omstandigheden die hebben geleid tot de overeenkomst, grondwet wet of het verdrag hebben geleid en die opgesteld werd nadat de overeenkomst/wet/verdrag/grondwet werd opgesteld.
Aldus is een postambule onzin en zelfs (politiek) gevaarlijk omdat zij de aanleiding, reden, te volgen interpretatie, bedoeling van een tekst vastlegt en dit na (soms jaren of meer dan een eeuw) de opstelling van de basistekst.
Aangezien de Belgische en Nederlandse grondwet geen preambule hebben, is het onmogelijk om nu nog een preambule voor deze grondwetten op te stellen, hetgeen afbreuk zou doen aan deze grondwetten en aan de rechtstaat.
maakt deel uit van de juridisch bindende kracht van de tekst, voornamelijk mbt de uitlegging van de tekst.
In de betekenis van considerans wordt onder „preambule” verstaan de tekst tussen de titel en het dispositief van de handeling.
De preambule kan ook de rechtsgronden, de toepasselijke wettelijke bepalingen (procedurele) voorgaanden, en zelfs de overwegingen en motivering omvatten. Overwegingen en motiveringen worden evenwel genummerd.
aanhef van de Belgische wetten:
Preambule, wordt ook gebruikt als de Franse term voor de aanhef van een wet:
"FILIP, Koning der Belgen,
Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet.
De Kamer van volksvertegenwoordigers heeft aangenomen (of: De Kamers hebben aangenomen) en Wij bekrachtigen hetgeen volgt :
(wet)
Kondigen deze wet af, bevelen dat zij met ’s Lands zegel zal worden bekleed en door het Belgisch Staatsblad zal worden bekendgemaakt."
"PHILIPPE, Roi des Belges,
A tous, présents et à venir, Salut.
La Chambre des représentants a adopté (of: Les Chambres ont adopté) et Nous sanctionnons ce qui suit :
(wet)
Promulguons la présente loi, ordonnons qu’elle soit revêtue du sceau de l’Etat et publiée par le Moniteur belge."
De preambule van de Amerikaanse Grondwet:
"We the People of the United States, in Order to form a more perfect Union, establish Justice, insure domestic Tranquility, provide for the common defence, promote the general Welfare, and secure the Blessings of Liberty to ourselves and our Posterity, do ordain and establish this Constitution for the United States of America.
meer informatie."
De preambule van de Franse Grondwet:
" Le peuple français proclame solennellement son attachement aux Droits de l'Homme et aux principes de la souveraineté nationale tels qu'ils ont été définis par la Déclaration de 1789, confirmée et complétée par le préambule de la Constitution de 1946, ainsi qu'aux droits et devoirs définis dans la Charte de l'environnement de 2004.
En vertu de ces principes et de celui de la libre détermination des peuples, la République offre aux territoires d'Outre-Mer qui manifestent la volonté d'y adhérer des institutions nouvelles fondées sur l'idéal commun de liberté, d'égalité et de fraternité et conçues en vue de leur évolution démocratique. "
Préambule Duitse grondwet
Präambel
Im Bewußtsein seiner Verantwortung vor Gott und den Menschen,
von dem Willen beseelt, als gleichberechtigtes Glied in einem vereinten Europa dem Frieden der Welt zu dienen, hat sich das Deutsche Volk kraft seiner verfassungsgebenden Gewalt dieses Grundgesetz gegeben.
Die Deutschen in den Ländern Baden-Württemberg, Bayern, Berlin, Brandenburg, Bremen, Hamburg, Hessen, Mecklenburg-Vorpommern, Niedersachsen, Nordrhein-Westfalen, Rheinland-Pfalz, Saarland, Sachsen, Sachsen-Anhalt, Schleswig-Holstein und Thüringen haben in freier Selbstbestimmung die Einheit und Freiheit Deutschlands vollendet. Damit gilt dieses Grundgesetz für das gesamte Deutsche Volk.
De Belgische en de Nederlandse grondwet hebben geen preambule.
Preambule universele verklaring rechten van de mens:
"Overwegende, dat erkenning van de inherente waardigheid en van de gelijke en onvervreemdbare rechten van alle leden van de mensengemeenschap grondslag is voor de vrijheid, gerechtigheid en vrede in de wereld;
Overwegende, dat terzijdestelling van en minachting voor de rechten van de mens geleid hebben tot barbaarse handelingen, die het geweten van de mensheid geweld hebben aangedaan en dat de komst van een wereld, waarin de mensen vrijheid van meningsuiting en geloof zullen genieten, en vrij zullen zijn van vrees en gebrek, is verkondigd als het hoogste ideaal van iedere mens;
Overwegende, dat het van het grootste belang is, dat de rechten van de mens beschermd worden door de suprematie van het recht, opdat de mens niet gedwongen worde om in laatste instantie zijn toevlucht te nemen tot opstand tegen tyrannie en onderdrukking;
Overwegende, dat het van het grootste belang is om de ontwikkeling van vriendschappelijke betrekkingen tussen de naties te bevorderen;
Overwegende, dat de volkeren van de Verenigde Naties in het Handvest hun vertrouwen in de fundamentele rechten van de mens, in de waardigheid en de waarde van de mens en in de gelijke rechten van mannen en vrouwen opnieuw hebben bevestigd, en besloten hebben om sociale vooruitgang en een hogere levensstandaard in groter vrijheid te bevorderen;
Overwegende, dat de Staten, welke Lid zijn van de Verenigde Naties, zich plechtig verbonden hebben om, in samenwerking met de Organisatie van de Verenigde Naties, overal de eerbied voor en inachtneming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden te bevorderen;
Overwegende, dat het van het grootste belang is voor de volledige nakoming van deze verbintenis, dat een ieder begrip hebbe voor deze rechten en vrijheden;
Op grond daarvan proclameert de Algemene Vergadering deze Universele Verklaring van de Rechten van de Mens als het gemeenschappelijk door alle volkeren en alle naties te bereiken ideaal, opdat ieder individu en elk orgaan van de gemeenschap, met deze verklaring voortdurend voor ogen, er naar zal streven door onderwijs en opvoeding de eerbied voor deze rechten en vrijheden te bevorderen, en door vooruitstrevende maatregelen, op nationaal en internationaal terrein, deze rechten algemeen en daadwerkelijk te doen erkennen en toepassen, zowel onder de volkeren van Staten die Lid van de Verenigde Naties zijn, zelf, als onder de volkeren van gebieden, die onder hun jurisdictie staan:"