Schuldruiterij: De cascade van 'salderingen' bij leningen op afbetaling
Hoe werkt volgens het vastgesteld veldwerk van de FOD economie de aangehouden lichtzinnige kredietverlening de schuldspiraal in de hand
In de secundaire kredietmarkt (dit is is de kredietmarkt die stereotiep de zogeheten risicoleningen toestaat aan de sociaal verzwakten aan het wettelijk maximum) wordt volgens de FOD economie, T. Vred. Jaargang 2002, Volgnummer 1-2 Pagina 67, vaak 'gesaldeerd'. Dit wil zeggen dat de consument een vorige lening op afbetaling vervroegd terugbetaalt met een nieuwe en hogere lening. Voor de vervroegde terugbetaling van de vorige lening heeft de consument weliswaar recht op een teruggave van 75 % van de kosten van de lening.
Doch indien consumenten geregeld opnieuw salderen, gaan ze uiteindelijk zeer veel kosten betaald hebben in verhouding tot het netto ontvangen bedrag. Bovendien blijkt uit het voortdurend 'bijlenen' dat de consument een structureel financieringsprobleem heeft. Voor een derde, vierde 'saldering' zou de kredietgever en -bemiddelaar toch wel zeer voorzichtig moeten zijn. Zeven of meer 'salderingen' alvorens de consument uiteindelijk toch wanbetaler wordt, zijn geen uitzondering. Het is evident dat, indien blijkt dat de consument steeds meer dient bij te lenen, en dit zonder veel problemen steeds opnieuw wordt toegestaan, er sprake is van een ernstige overtreding van de informatie- en raadgevingsverplichting in art. 11 WCK.
Wellicht zou de consument beter af geweest zijn met een kredietopening (waarbij hij steeds vervroegd kan terugbetalen zonder kosten), of had er helemaal geen krediet meer toegestaan mogen worden. Uiteraard dient het steeds maar verhogen van het kredietbedrag voor een consument die klaarblijkelijk een structureel budgetprobleem heeft, beschouwd te worden als een overtreding van de voorzichtigheidsverplichting van de kredietgever (art. 15 WCK).
Heel wat schuldsalderingen (zo niet de meeste) gebeuren bovendien zonder vermindering van de kosten van het te salderen krediet, waarbij zelfs kosten en nalatigheidsrente bovenop worden gerekend, waardoor de schuldspiraal nog vlugger in werking treedt. Sinds art. 38 WCK bestaat is deze procedure te verkiezen boven schuldsaldering en zeker sinds de collectieve schuldenregeling bestaat is deze procedure te verkiezen voor personen met budgetproblemen boven de schuldruiterij die aldus een inbreuk uitmaakt op art. 11 en 15 WCK.
De cascade van nieuwe leningen kan vrij eenvoudig vastgesteld. Dit kan rechtstreeks blijken uit het contract. Bij gebreke hieraan is het steeds nuttig de bankier te sommeren het bewijs van uitbetaling voor te leggen.