Het vertrouwen van de burger in justitie wordt onder meer bepaald door:
• De toegankelijkheid van justitie
• De kennis van de burger over het recht
• De snelheid van de rechtspraak
• Het gevoel van de burger door de rechter gehoord te worden
• De leesbaarheid en de begrijpbaarheid van het vonnis of arrest
• Het gevoel van de burger dat op alle middelen werd geantwoord op een gefundeerde wijze
• Het gevoel van de burger dat de uitspraak overeenstemt met zijn rechtsgevoel en rechtvaardigheidsgevoel
• Het gedrag en de houding van de rechter op de terechtzitting
• De kwaliteit van de rechtspraak
• De kostprijs van het geding en de kosten/baten analyse van het geding tegenover de uitspraak
• De toegankelijkheid van de advocaat
• De kwaliteit van de advocaat
• Het geloof dat de advocaat nog in justitie stelt
Elementen die het vertrouwen van de burger in justitie aantasten:
- procedurefouten door parket, magistraat en advocaat met zware gevolgen
- de perceptie dat het proces verloren is door procedure, vergetelheid, termijnen
- een vonnis in een onverstaanbare taal
- een advocaat die niet antwoordt op de vragen van de cliënt, niet bereikbaar is, lui is, of beloftes niet nakomt
- onbekwame advocaten, magistraten, notarissen
- niet of onvoldoende gemotiveerde uitspraken
- uitspraken die tegen het rechtsgevoel van de burger ingaan
- te hoge kostprijs tegenover het behaalde resultaat
- kwetsende uitspraken door de rechter of houdingen van de rechter die getuigen van vooringenomenheid, verveeldheid, desinteresse, kwaadheid
- uitspraken die op emoties gesteund zijn en de rechtsmiddelen niet beantwoorden
- de traagheid van de gerechtelijke molen en de gerechtelijke achterstand
- het onbegrijpelijke sepotbeleid en de traagheid van de afhandeling van een klacht met burgerlijke partijstelling voor de onderzoeksrechter
- het gevoel dat er klassenjustitie bestaat
- de overdaad aan wetten en het gebrek aan leesbaarheid en begrijpbaarheid ervan
- corrupte magistraten, advocaten en notarissen
- het gerucht en het al dan niet terechte geloof dat de rechter na zeer oppervlakkige kennisname van het dossier een beslissing neemt en pas in tweede fase motiveert, in plaats van middel per middel te onderzoeken en te analyseren om daarna tot een conclusie te komen;
- de vaststelling dat sommige stukken niet door de rechter werden ingezien en zelfs in sommige gevallen een stukkenbundel niet werd opengedaan;
- de vaststelling dat magistraten lange conclusies zelden volledig lezen laat staan grondig lezen:
- de onnodige tussenvonnissen of uitstellen en het aanhalen van eigen argumenten door de rechter zonder de debatten te heropenen
- de schendingen van het geheim van het beraad
- de 7 hoofdzonden van justitie:
• Superbia & Vanitas (hoogmoed - hovaardigheid - ijdelheid)
• Avaritia (hebzucht - gierigheid, bij sommige advocaten, bij magistraten die op het schuim leven of zich laten betalen, bij magistraten die meer met hun carrière bezig zijn dan met het recht, gierig in het aanwenden van middelen en tijd)
• Luxuria (lust - wellust - machtswellust vaak in uitspraken van de rechter ter zitting)
• Invidia (nijd - jaloezie - afgunst - tussen magistraten, door magistraten ten aanzien van advocaten die volgens hen meer verdienen, door magistraten die zich onderbetaald voelen, tussen advocaten)
• Gula (onmatigheid - door overbestraffing, door een falend onmenselijk gevangenissysteem en interneringsregime, door vermogensvernietigende uitspraken)
• Ira (woede - toorn - wraak - gramschap door advocaten die zich meer op hun tegenstrever richten dan op hun dossier, door rechters die hun emoties laten meespelen in hun uitspraken, door het onmenselijke detentiesysteem en de voorlopige hechtenis die in de praktijk een drukkingsmiddel blijkt, door de drang een schuldige te vatten en te bewijzen dat hij schuldig is, waarbij parket gaat geloven dat hij schuldig is, omdat hij schuldig moet zijn, eerder dan steeds een onderzoek à charge en à décharge te voeren; door niet te beseffen dat zowel strafrechtelijke onderzoeken als burgerlijke procedures die jaren aanslepen een ergere straf zijn dan een veroordeling of het verlies van en zaak en dat elke burger die geconfronteerd wordt met een gerechtelijke procedure hier psychisch zwaar wordt door belast; door uitspraken van rechters zoals het onderzoek is de zwaarste straf en misschien is hij onschuldig voor die tenlastelegging, maar iedereen is toch wel aan iets schuldig); door uitspraken van rechters aan ouders die het niet eens zijn over de kinderen dat ze daarom onwaardige ouders zijn; door uitspraken van de rechters of de betrokkenen wel weten hoeveel ze aan de belastingbetalers hebben gekost; door de zovele andere uitspraken van de rechters die inspelen op het zelfbeeld van de advocaten of de partijen en die een uiting zijn van emoties.
• Acedia (gemakzucht - traagheid - luiheid - vadsigheid) de perceptie van de burger ten aanzien van de gerechtelijke achterstand en de traagheid die de burger ervaart waarbij hij moet vaststellen hoe ellendig traag advocaten, notarissen en magistraten dossiers behandelen.
• druk die wordt uitgeoefend om te bemiddelen hetgeen kan ervaren worden als georganiseerde rechtsweigering, waarbij de burgers dan nog eens de bemiddelaars dienen te betalen die de facto het werk van de rechter (door de burger -belastingbetaler reeds betaald) zogenaamd te ontlasten of nog eens een team van extra collaboratieve advocaten advocaten boven de eigen advocaten voorgeschoteld krijgt die palaver gaan voeren op kosten van de rechtsonderhorige eerder dan recht te horen en zien spreken door de rechter.
Gevolgen van het gebrek aan vertrouwen in justitie door de burger:
- Er ontstaan nieuwe actoren op de markt die geen beroep doen op de rechtbank maar op psychische druk, zoals incassokantoren die niet de waarborgen bieden die justitie of advocatuur bieden. Semi-juristen en zelfs ongeschoolde valse juristen die allerlei producten en diensten van bedenkelijke kwaliteit aanbieden.
- Normvervaging bij de burger. Waarom zouden we ons nog aan de wet houden of aan een contract wanneer er niet of pas vele jaren later wordt opgetreden;
- Door de traagheid van de rechtsmolen, wordt de economie ontwricht en dit niet alleen mbt de vertraging van het betalingsverkeer maar ook door de blokkering van de burger en de ondernemingen die vaak zolang er geen uitspraak is, gekortwiekt zijn op diverse vlakken, risico's en initiatieven kunnen niet genomen worden, onzekerheid werkt blokkerend.
- Eigenrichting en geweld