De commissaris van de rekeningen is het orgaan dat instaat voor de financiële controle binnen de Vereniging van Mede-Eigenaars (VME). Hij vormt een noodzakelijke tegenhanger van de syndicus en biedt de mede-eigenaars zekerheid over het financieel beheer.
Verplichting
De aanduiding van een commissaris van de rekeningen is verplicht in elke mede-eigendom, ongeacht het aantal kavels. Deze verplichting vloeit rechtstreeks voort uit de wet.
Benoeming en mandaat
De commissaris wordt jaarlijks benoemd door de algemene vergadering. Het mandaat loopt minstens tot de volgende gewone algemene vergadering en is hernieuwbaar. In principe wordt de commissaris gekozen uit de mede-eigenaars, maar ook een externe deskundige kan worden aangesteld, bijvoorbeeld een boekhouder of accountant, zeker bij grotere gebouwen met een complexere boekhouding.
Taken en bevoegdheden
De commissaris controleert de rekeningen en de boekhouding van de VME, met bijzondere aandacht voor de handelingen van de syndicus. Hij gaat na of de boekhouding volledig, correct en conform de wettelijke regels is gevoerd en of de rekeningen een waarheidsgetrouw beeld geven van de financiële situatie.
De commissaris beschikt over een ruim inzage- en informatierecht. Hij kan alle documenten en stukken die verband houden met het beheer inkijken en desnoods kopieën vragen. Op basis van zijn bevindingen brengt hij verslag uit aan de algemene vergadering. Dat verslag is essentieel bij de goedkeuring van de jaarrekening en bij het al dan niet verlenen van kwijting aan de syndicus.
Onafhankelijkheid en beperking van de rol
De commissaris mag de taken van de syndicus niet overnemen en heeft geen uitvoerende bevoegdheid. Zijn rol is strikt toezichthoudend en controlerend. Voor een geloofwaardige werking is onafhankelijkheid cruciaal: de commissaris moet objectief en kritisch kunnen oordelen, zonder persoonlijke belangenconflicten.
Aansprakelijkheid
De commissaris kan persoonlijk aansprakelijk worden gesteld indien hij zijn controletaak niet naar behoren vervult en de mede-eigenaars daardoor schade lijden. Zijn verantwoordelijkheid is echter beperkt tot de zorgvuldigheid die redelijkerwijs van hem kan worden verwacht, rekening houdend met zijn kennis en de omvang van de VME.