Beschrijving van dit werk door de uitgever:
Algemene voorwaarden spelen een belangrijke rol in het (internationale) handelsverkeer. Het gebruik van algemene voorwaarden laat een onderneming toe om snel en kostenefficiënt te contracteren en ook om haar eigen contractuele positie te versterken.
Het opstellen van sluitende en juridisch afdwingbare algemene voorwaarden is geen sinecure. Er gelden immers vaak sterk afwijkende regels naargelang het doelpubliek ten aanzien van wie de algemene voorwaarden worden aangewend.
Deze monografie wil een nuttig werkinstrument zijn voor de praktijkjurist. Uitgaande van de praktijkervaring van de auteurs, bevat dit boek een thematische bespreking van de belangrijkste onderwerpen, clausules en aandachtspunten die doorgaans in algemene voorwaarden worden aangetroffen.
Bij de redactie van het boek werd uitgegaan van een praktijkgerichte benadering van de diverse onderwerpen. Om de geïnteresseerde lezer verder op weg te helpen is per thema een selectieve bibliografie toegevoegd.
De volgende zestien thema’s worden in deze monografie behandeld:
Tegenstelbaarheid van algemene voorwaarden
Conflict tussen algemene voorwaarden
(Eenzijdige) wijziging van algemene voorwaarden
Bestelling
Levering
Overdracht van eigendom en risico
Prijs en betaling
Vrijwaring voor gebreken en andere garanties
Aansprakelijkheid en exoneratie
Opzegging
Ontbinding
Resultaats- en middelenverbintenissen
Overmacht
Andere vaak voorkomende bepalingen
Toepasselijk recht – bevoegde rechtbank
Gelet op de praktijkgerichte insteek van het werk werd veel aandacht geschonken aan praktijkvoorbeelden en recente rechtspraak in de onderscheiden domeinen.
Verwijzingen naar rechtspraak en specifieke rechtsleer zijn opgenomen in voetnoot.
Algemene rechtsleer is per hoofdstuk opgenomen in een overzichtelijke basisbibliografie.
Waar mogelijk werden aandachtspunten, praktische suggesties, vuistregels en modelclausules toegevoegd die voor de gebruiker van het boek als leidraad kunnen dienen bij de redactie en het gebruik van algemene voorwaarden. Deze aandachtspunten, suggesties en vuistregels zijn aangeduid met "I"
In het licht van de vaak sterk afwijkende regels die gelden voor consumenten, is er in dit boek voor geopteerd om afwijkende principes die gelden ten aanzien van consumenten uitdrukkelijk afzonderlijk te behandelen en visueel weer te gegeven.
De basisteksten in het boek geven de regels weer die gelden in B2B-relaties.
Afwijkende regels die gelden in een B2C-context zijn als dusdanig aangeduid en weergegeven in een blauw gekleurde kader.
Uittreksel uit het NBW
Art. 5.23: Algemene voorwaarden: De opname van algemene voorwaarden van een partij in het contract vereist hun effectieve kennis door de andere partij of ten minste de mogelijkheid voor deze om er effectief kennis van te nemen, alsook hun aanvaarding.
Bij conflict tussen de algemene voorwaarden van een van de partijen en de onderhandelde voorwaarden, komt voorrang toe aan deze laatste.
Verwijzen aanbod en aanvaarding naar verschillende algemene voorwaarden, dan komt het contract niettemin tot stand. Beide algemene voorwaarden maken deel uit van het contract, met uitzondering van de onverenigbare bedingen.
In afwijking van het derde lid komt het contract niet tot stand indien een partij vooraf of zonder onnodige vertraging na de ontvangst van de aanvaarding uitdrukkelijk, en niet door middel van algemene voorwaarden, aangeeft dat zij niet wil gebonden zijn door een dergelijk contract.
Uit de memorie van toelichting bij het wetsvoorstel houdende Boek 5 “Verbintenissen” van het Burgerlijk Wetboek:
Dit artikel put inspiratie uit (voor het tweede lid) artikel 1119 C. civ. fr., § 305b BGB en artikel 2.1.21 PICC en voor het derde en vierde lid uit artikel II. – 4: 209 DCFR en artikel IV.3.4(b) Trans-Lex.
Standaardbedingen of algemene voorwaarden zijn bedingen die op voorhand door een van de partijen voor een algemeen en herhaald gebruik zijn opgesteld en opgelegd worden zonder onderhandeling met de andere partij (zie art. 2.1.19 PICC).
Het eerste lid verankert de rechtspraak van het Hof van Cassatie (Cass., 20 april 2017, nr. C.16 0341.F; Cass.,16 september 2016, nr. C.14 0424.N; Cass., 19 december 2011, Pas., 2011, nr. 697).
Het derde lid lost het probleem van de formulierenstrijd (battle of forms) op en kiest voor de zogenaamde “knock out”-regel. De regelt steunt op de vermoede gemeenschappelijke bedoeling van de partijen en neemt als uitgangspunt dat de algemene voorwaarden in beginsel geen essentieel of substantieel bestanddeel van het contract vormen, doch slechts een bijkomstig bestanddeel. Het contract kan bijgevolg tot stand komen, zonder dat er wilsovereenstemming is over (alle) algemene voorwaarden. Het enkele feit dat beide partijen het contract willen sluiten op basis van hun eigen algemene voorwaarden en dat sommige daarvan onverenigbaar zijn, betekent niet dat de partijen het contract niet wilden sluiten. Enkel de onverenigbare algemene voorwaarden blijven zonder gevolg.
Het vierde lid geeft aan dat de partijen kunnen afwijken van het vermoede bijkomstige karakter van de algemene voorwaarden. Hun wil om het contract niet te sluiten bij onverenigbare algemene voorwaarden, moet evenwel uitdrukkelijk zijn. Een verklaring daartoe in de algemene voorwaarden zelf volstaat niet. De verklaring moet worden afgelegd voor de totstandkoming van het contract. In dat geval, is de “knock out”-regel niet langer van toepassing en geldt de theorie dat er geen contract tot stand komt bij onverenigbare algemene voorwaarden. Derhalve kan het contract dat in deze context reeds een begin van uitvoering kreeg, vernietigd worden wegens afwezigheid van toestemming en kunnen de geleverde prestaties voorwerp van restitutie uitmaken (zie de artikelen 5.31, 5.57, 5.62 en 5 115 tot 5 124 van het voorstel).
Deze wettelijke bepaling verwerpt de theorie van het “eerste woord” (first shot) en deze van het “laatste woord” (last shot).