Commentaar: Geactualiseerde en vertaalde versie van: PEERAER, F., STIJNS, S., La proportionnalité de la nullité : l’inefficacité ou un nouveau souffle pour l’inexistence ?, in X., Les nullités en droit privé. État des lieux et perspectives, Anthemis, Limal, 2017, 221-268.
Jurabibliotheek: De proportionaliteit van de nietigheid: de onwerkzaamheid of een nieuwe adem voor de onbestaanbaarheid?
Volgens de heersende mening in de Belgische doctrine is de nietigheid een gerechtelijke sanctie, in die zin dat de nietigheid nooit automatisch uitwerking heeft, maar door de rechter moet worden uitgesproken.
Recente ontwikkelingen zetten de verplichte rechterlijke tussenkomst onder druk en maken dat de nietigheid, zoals ze vandaag wordt begrepen, niet steeds een gepaste reactie is. Onder die vaststelling gaat een fundamentele vraag schuil: in welke omstandigheden is de (traditionele) nietigheidssanctie een proportionele sanctie indien de rechtshandeling bij haar totstandkoming niet in overeenstemming is met alle geldende regels?
In deze bijdrage werken de auteurs eerst een algemeen kader uit om die vraag te beantwoorden, zodat zij dat kader vervolgens op de partiële nietigheid kunnen toepassen. Daar zal blijken dat de hedendaagse partiële nietigheid vanwege haar gerechtelijk karakter niet in alle omstandigheden een proportionele remedie is, waardoor we dus op zoek moeten gaan naar een alternatieve sanctie. Na enkele alternatieven geschetst te hebben, argumenteren de auteurs dat er behoefte is aan een nieuwe rechtsfiguur: de onwerkzaamheid.