Krachtens artikel 901 BW moet de testator gezond van geest zijn, dit wil zeggen wilsgeschikt, wat niet noodzakelijk verband houdt met een ‘geestesstoornis’. De wetgever geeft doelbewust geen omschrijving en laat de appreciatie van deze (feiten) kwestie over aan de (feiten)rechter.
Gezondheid van geest impliceert ook helderheid van geest. De testator moet zowel in staat zijn de zin en de draagwijdte van de getroffen beschikking(en) te begrijpen als er vrijwillig in toe te stemmen. Een (gedeeltelijke) aantasting/verzwakking van de wil (voortvloeiend uit hetzij een psychische hetzij een fysieke aandoening) is mogelijk voldoende om tot ongezondheid van geest in de zin van artikel 901 BW te besluiten (Gent 27 mei 2004, NJW 2005, 208, noot BW). De feitenrechter moet extra waakzaam zijn.
Artikel 901 BW is geen loutere herhaling van het gemeenrechtelijke toestemmingsvereiste van de artikelen 1109 e.v. BW. (W. Pintens, Ch. Declerck en K. Vanwinckelen, Schets van het familiaal vermogensrecht, Antwerpen, Intersentia, 2012, 222- 223, nrs. 571-572). Ten opzichte van giften wordt om reden van de ‘verarming’ die zij teweegbrengen, een bijzondere graad van toestemming vereist, die strenger is dan bij handelingen om baat (J. Favril, “Impliceert de gezondheid van geest vereist door art. 901 BW een versterkte wil, toestemming of controle?” in W. Pintens en Ch. Declerck, Patrimonium 2010, Antwerpen, Intersentia, 2010, 209-225).
Ze moeten niet alleen worden nietig verklaard op grond van een totale afwezigheid van toestemming of op grond van de gewone wilsgebreken zoals dwaling, geweld of bedrog, maar ook bij elke aantasting, zelfs verzwakking/verstoring van de wil (J. Favril, “Impliceert de gezondheid van geest vereist door art. 901 BW een versterkte wil, toestemming of controle?” in W. Pintens en Ch. Declerck, Patrimonium 2010, Antwerpen, Intersentia, 2010, 209-225).
Het (tegen)bewijs van de ongezondheid van geest is aan strenge vereisten gebonden (W. Pintens, Ch. Declerck en K. Vanwinckelen, Schets van het familiaal vermogensrecht, Antwerpen, Intersentia, 2012, 223, nr. 573). Dit dient op precieze wijze te worden geleverd en mag geen twijfel laten bestaan. In de eerste plaats moet de ongezondheid van geest omstandig, met precisie en met uitsluiting van redelijke twijfel worden aangetoond (J. Bael, “De gezondheid van geest bij het testament en de schenking, het gebruik van medische attesten en het beroepsgeheim van de arts, met bijzondere aandacht voor de rechtspraak van de laatste 10 jaar”, T.Not. 2017, 302-303, nrs. 7-9; M. Puelinckx-Coene, R. Barbaix en N. Geelhand, “Overzicht van rechtspraak (1999-2011): Giften”, TPR 2013, 206-209, nrs. 31-33).
Bovendien volstaat (los van het geval van rechterlijke bescherming met wils- en handelingsonbekwaamheid om te schenken/legateren) geen enkele geestesstoornis op zich om een legaat te vernietigen maar moet telkens worden bewezen dat de vrije en bewuste wilsuiting van de beschikker daardoor in concreto wordt belemmerd.
Tot slot moet de aantasting van de wil bestaan op het ogenblik van het legaat zelf.
Alle middelen van recht zijn dienstig voor het bedoelde bewijs, zo ook getuigen en vermoedens (W. Pintens, Ch. Declerck en K. Vanwinckelen, Schets van het familiaal vermogensrecht, Antwerpen, Intersentia, 2012, 224, nr. 574).
Aangezien de testator steeds wordt vermoed gezond van geest te zijn op het ogenblik van de opmaak van zijn testament, zal diegene die op grond van zijn ongezondheid van geest de nietigheid van een rechtshandeling inroept, het bewijs daarvan moeten aanbrengen.
De omstandigheid dat een diagnose als alzheimerpatiënt buiten kijf staat betekent dit nog niet dat zulks gelijk staat met wilsonbekwaamheid.
Zo kan uit een op regelmatige basis doorgevoerde mini mental state examinations (MMSE), waarbij (1) oriëntatie in tijd en ruimte, (2) aandacht en concentratie, (3) taal, (4) geheugen en (5) constructieve vaardigheid worden getest, blijken dat de betrokkene voldoende bij zinnen was om te testeren. (zie bv. ook Gent 15 maart 2007, RW 2007-08, 1082). De doorgevoerde tests met scores tussen 19 en 25/30 wezen in de alhier besproken zaak niet dermate op een mentale aftakeling waardoor er daarom sprake moet zijn van een mentaal-cognitief deficit met het oog op relatief eenvoudige rechtshandelingen. Zo kan het gaan om een vooralsnog eerder ‘lichte dementie’ met een enigszins intact oordeelsvermogen.
Bezwaarlijk kan worden gefocust op een momentopname met (gebeurlijk omwille van een veranderende omkadering en/of stress dan wel een overdosis aan medicatie) een minder getrouw beeld van de betrokkene waardoor fouten in de MMSE score kunnen optreden.
Met een deskundigenverslag post mortem dient omzichtig omgesprongen.
Meer aandacht kan besteed aan verklaringen van de huisarts en de sociale verpleegkundigen wanneer deze laten verstaan dat betrokkene ondanks zwakke geestelijke toestand voldoende besef vertoonde van waarmee deze bezig was.
Twijfel volstaat niet om tot wilsonbekwaamheid te beslissen, zelfs niet wanneer deze geuit wordt door de deskundige..
Daarbij komt nog dat hoewel de instrumenterende notaris (per hypothese) geen medische scholing heeft genoten, er omkadering is bij een notarieel testament door een beroepspersoon waarvan toch mag worden verondersteld dat hij zich afzijdig houdt van rechtshandelingen met klinkklaar wilsongeschikte partijen (Gent 21 februari 1997, T.Not. 1998, 196; Brussel 10 september 1998, AJT 1998-99, 970; Gent 27 mei 2004, NJW 2005, 208, noot BW; Bergen 21 december 2004, JLMB 2005, 1784; Gent 14 februari 2008, TBBR 2009, 461, noot M.-A. Masschelein; zie ook J. Bael, “Erfenissen, schenkingen en testamenten” in Rechtskroniek voor het notariaat, V, Brugge, die Keure, 2004, 148, nrs. 135-136; J. Bael, “Schenkingen, testamenten en erfovereenkomsten” in Rechtskroniek voor het notariaat, XV, Brugge, die Keure, 2009, 171-172, nr. 21; W. Pintens e.a., Familiaal vermogensrecht, Antwerpen, Intersentia, 2010, 858-859, nr. 1634; W. Pintens, “Giften en beschermde personen” in Themiscahier familiaal vermogensrecht, Brugge, die Keure, 2007, 5-6, nr. 2; vgl. Brussel 7 november 2015, RTDF 2016, 478).
De notaris is een onpartijdige/onafhankelijke openbare ambtenaar, die moeilijk op gelijke voet kan worden geplaatst met een andere derde. Gezondheid van geest/ wilsgeschiktheid is overigens een juridisch concept, veeleer dan een medisch concept.
De notaris is als juridisch expert derhalve bekwaam om hierover te oordelen.
Het gegeven dat het testament neerligt in een notariële akte heeft een belangrijke betekenis. Het geldt minstens als een belangrijke aanwijzing voor de gezondheid van geest van. De notaris heeft de deontologische plicht om de gezondheid van geest te beoordelen vooraleer de bedoelde akte te verlijden.
Hij mag worden verondersteld zich afzijdig te houden van rechtshandelingen met klinkklaar wilsongeschikte partijen.
Een beweerde ongezondheid van geest kan verder worden aangevochten met diverse schriftelijke getuigenverklaringen, die, ook al beantwoorden zij als zodanig niet aan de vorm van artikel 961/2 Ger.W., enigszins bijkomend kunnen dienen (zie ook B. Cattoir, “Burgerlijk bewijsrecht”, APR 2013, 372-374, nr. 666).
Het testament kan ook beoordeeld naar de inhoud, in die zin dat de vraag kan gesteld in hoeverre het steek houdt en dit dan relatief gezien, in een zoektocht naar de vraag of het inhoudelijk steek houdt, gelet op de (slechte) verstandhouding met de betrokkenen.
Het voldoende besef in tijd en ruimte kan ook bevestiging vinden in het gegeven dat de betrokkenen met precisie instructies geeft omtrent diens begrafenis.
Opgelet: Deze tekst omvat slechts een gedeeltelijke inhoud
Word ook lid en lees onbeperkt alle bijdragen.
Art. 614 Sw. 2024 (Inwerkingtreding 8 april 2026) Aanslag op de persoon van een buitenlands staatshoofd stelt: “De aanslag op de persoon van een buitenlands staatshoofd is elke aanslag die gericht…
Art. 564 Sw. 2024 (Inwerkingtreding 8 april 2026) definities stelt: “Voor de toepassing van dit hoofdstuk moet onder de volgende begrippen worden begrepen: 1° bondgenoot: elke Staat die, zelfs zonder bondgenootschapsverdrag…
Art. 625 Sw. 2024 (Inwerkingtreding 8 april 2026) Het verzuim om op te treden tegen een wederrechtelijke vrijheidsberoving stelt: “Het verzuim om op te reden tegen een wederrechtelijke vrijheidsberoving is het…
Art. 542 Sw. 2024 (Inwerkingtreding 8 april 2026) Aanslag op de staatsordening stelt: “De aanslag op de staatsordening is elke aanslag gepleegd met het oogmerk om de grondwettelijke staatsordening of de…
Art. 542 Sw. 2024 (Inwerkingtreding 8 april 2026) Aanslag op de staatsordening stelt: “De aanslag op de staatsordening is elke aanslag gepleegd met het oogmerk om de grondwettelijke staatsordening of de…
Art. 542 Sw. 2024 (Inwerkingtreding 8 april 2026) Aanslag op de staatsordening stelt: “De aanslag op de staatsordening is elke aanslag gepleegd met het oogmerk om de grondwettelijke staatsordening of de…
Commentaar: Onder de gelding van het Sw. 1867, voorafgaand aan de invoering van het Sw. 2024 waren er verscheidene bepalingen die het aantasten van het overheidsgezag strafbaar stellen. Artikel 2 van…
Art. 548 Sw. 2024 (Inwerkingtreding 8 april 2026) Verstoring van parlementaire werkzaamheden stelt: “De verstoring van parlementaire werkzaamheden is het opzettelijk in een lokaal van een wetgevende vergadering aannemen van een…
Art. 551 Sw. 2024 (Inwerkingtreding 8 april 2026) Aanslag op het leven van de Koning of de vermoedelijke troonopvolger stelt: “De aanslag op het leven van de Koning of de vermoedelijke…
Art. 558 Sw. 2024 (Inwerkingtreding 8 april 2026) Samenspanning tegen de monarchie stelt: “De samenspanning tegen de monarchie is elke samenspanning met het oogmerk om een aanslag te plegen: 1° op…
Art. 561 Sw. 2024 (Inwerkingtreding 8 april 2026) Majesteitsschennis stelt: “Majesteitsschennis is het met het oogmerk de beschermde persoon belachelijk te maken, smaden door daden, woorden, gebaren of bedreigingen van de…
Uittreksel uit het strafwetboek 1867: TITEL IV. - MISDADEN EN WANBEDRIJVEN TEGEN DE OPENBARE ORDE, GEPLEEGD DOOR AMBTENAREN IN DE UITOEFENING VAN HUN AMBT OF DOOR BEDIENAREN DER EREDIENSTEN IN DE…
1. ART.2262BIS BW Een betaling die niet als een erkenning van schuld kan worden aanzien stuit de verjaring niet voor het saldo. A. SCHULDERKENNING De erkenning van de schuld stuit de verjaring. De…
Uittreksel uit het vonnis. I. FEITEN EN VOORGAANDEN Beide partijen wonen in de Kapenstraat van G. Dit is een straat in het centrum met aaneengesloten bebouwing. Eisers wonen in het huis met nummer 16…
Rolnummer 7434Arrest nr. 157/2021van 28 oktober 2021ARREST__________In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 1 van de wet van 6 april 1847 « tot bestraffing van de beledigingen aan den…
Tekst arrest Nr. P.16.0103.F PROCUREUR-GENERAAL BIJ HET HOF VAN BEROEP TE LUIK, tegen 1. P. G., 2. Y. G. I. RECHTSPLEGING VOOR HET HOF Het cassatieberoep is gericht tegen het arrest van het hof van beroep te…
Art. 541 Sw. 2024 (Inwerkingtreding 8 april 2026) Belemmering of verstoring van de vrijheid van opbod of van inschrijving stelt: “Belemmering of verstoring van de vrijheid van opbod of van inschrijving is…
uittreksel uit het strafwetboek 1867: Art. 458. Geneesheren, heelkundigen, officieren van gezondheid, apothekers, vroedvrouwen en alle andere personen die uit hoofde van hun staat of beroep kennis dragen van geheimen die…
Het fabrieksgeheim is informatie die verband houdt met productie, methodiek, grondstoffen, techniek, structuur, financiën, personeel, werkwijze in een onderneming en die de onderneming een concurrentieel voordeel oplevert of kan opleveren…
wettelijke basis: de wet van 30 april 1848 en door een organiek reglement bepaald door de Gemeenteraad van de Stad Brussel van 19 december 1994 en goedgekeurd door het Brusselse…
wettelijke basis: de wet van 30 april 1848 en door een organiek reglement bepaald door de Gemeenteraad van de Stad Brussel van 19 december 1994 en goedgekeurd door het Brusselse…
Een lijfrente wordt in de rechtsleer omschreven als een rechtsverhouding krachtens welke een persoon aan een andere persoon verplicht is tot een periodieke uitkering van een geldbedrag, gedurende het leven…
Il. Beroepen vonnis Investeren in andermans woning verrijking zonder oorzaak waarbij de kosten de normale lasten in de huishouding overschrijden - verrijking zonder oorzaakWanneer de uitgaven van de ene feitelijke…
PrincipesDe vastgoedmakelaar heeft recht op commissieloon in dien de beoogde verkoopovereenkomst effectief tot stand komen ten gevolge van zijn tussenkomst De vastgoedmakelaar heeft recht op commissie wanneer de koop met…
T.D. t.\ P.W. en N.V. II. Feiten en vorderingen 1. Eiser voert aan dat hij, in de zomer van 2011, verschillende (telefonische) contacten heeft gehad met verweerders met betrekking tot…
E. t./ B. bvba( ... )Antecedenten1. Het geschil vindt zijn oorsprong in een overeenkomst van "verkoopstoelating - verhuring van diensten", door de partijen ondertekend op 2 juli 2010.1.1. Met deze…
Rechtspraak: • Hof van Cassatie, 1e Kamer 2 februari 2006, RW 2008-2009, 926 .... III. Beslissing van het Hof Beoordeling Eerste middel 1…
Elfri.be bestaat als site sinds 2003. Sinds 15 augustus 2018 werkt de site in haar nieuwste editie met Arc3c als uitgever. Nieuw is de https omgeving, het dynamisch karakter, web 3 .0 technologie, betere zoekmogelijkheden en een 40 tal nieuwe functies. De site wordt inhoudelijk voortdurend, lees dagelijks, aangepast en aangevuld met de recentste wetswijzigingen, nieuwe rechtspraak en nieuwe rechtsleer. Bijna alle rechtspraak die in België aandacht krijgt is terug te vinden op de elfri.be. Anders dan andere dure websites, hebben we een technologie uitgewerkt waarbij de gezochte informatie onmiddellijk wordt verschaft door een gewone vraagstelling in gewoon Nederlands, het weze op de site zelf, het weze gewoon in Google. Wij spreken uw taal en werken niet met onbegrijpelijke of onlogische boomstructuren die verwijzen naar documenten die ofwel niet relevant, ofwel niet kunnen gelezen worden. Om volledige informatie met bronnen, rechtsleer, rechtspraak en wetgeving, kan u een vrij goedkoop abonnement nemen (reeds mogelijk vanaf 1 maand)
In een procedure wordt principieel geoordeeld op basis van het gerechtsdossier zoals gestaafd middels stukken die door partijen worden neergelegd. De conclusies houden de middelen in tot ondersteuning van de eis…
Artikel 213 Burgerlijk wetboek stelt: “Echtgenoten zijn jegens elkaar tot samenwoning verplicht, zij zijn elkaar getrouwheid, hulp en bijstand verschuldigd”. Deze bepaling werd opgenomen in Hoofdstuk VI Wederzijdse rechten en verplichtingen…
Bronnen en referenties Bücherhexe (2007). Paul Watzlawick. Wikipedia die freie Enzyklopädie. Verkregen 04-02-2007 van http://de.wikipedia.org/wiki/Paul_Watzlawick ExplicitImplicity (2007). Paul Watzalwick. Wikipedia, the free encyclopedia. Verkregen 04-02-2007 van http://en.wikipedia.org/wiki/Paul_Watzlawick Auteur onbekend (2006). Uittreksel van ‘De…
De regels betreffende de foutaansprakelijkheid worden weergegeven in de artikelen 1382 en 1383 oud Burgerlijk Wetboek. Volgens deze artikelen dient degene die door zijn fout of nalatigheid aan een ander schade…
Een nietig verklaarde overeenkomst kan voor partijen geen grondslag van rechten en verplichtingen zijn. De nietige overeenkomst kan ook niet aan derden worden tegengeworpen. Bovendien werkt een nietige rechtshandeling terug…
Voorbeelden van beschikkingen: uittreksel uit het gerechtelijk wetboek: Art. 98. Wanneer een rechter wettig verhinderd is of er een plaats van rechter openstaat in een rechtbank van eerste aanleg of van koophandel…
ONTLEDING LASTER ONDER DE GELDING VAN HET Sw. 1867 • Laster bestaat erin aan een persoon kwaadwillig een bepaald feit ten laste te leggen dat zijn eer kan krenken of hem…
Hoe kan men onroerende goederen verkrijgen door verkrijgende verjaring? voorwaarden: - een voortdurend bezit - een onafgebroken bezit - een openbaar bezit - een niet dubbelzinnig bezit - een bezit als eigenaar…
Principieel is in toepassing van het WER een persoonlijk faillissement van een (ex) bestuurder (nieuwe naam voor zaakvoerder) mogelijk, los van het faillissement van de onderneming waarin deze optrad. Boek I…
Nr. P.15.0880.N H J, inverdenkinggestelde, eiser, tegen H W, burgerlijke partij, verweerder. I. RECHTSPLEGING VOOR HET HOF Het cassatieberoep is gericht tegen het arrest van het hof van beroep te Gent…
Art. 474 Sw. 2024 (Inwerkintreding 8 april 2026) Verzwarende factoren van diefstal en afpersing stelt: “Bij de keuze van de straf of maatregel en de zwaarte ervan voor een in deze…
De OBSI schaal, wordt soms afgekort als de schaal mbt de wijze waarop volledige blindheid,.... wordt vastgesteld (KB 08/02/2006. Dit verkort opschrift mag geen verwarring stichten. De lijst betreft niet…
Bekom toegang tot alle informatie op deze website
Met een abonnement krijgt u toegang tot een schat aan bijkomende informatie (vaak elders niet te vinden), lezen van de volledige teksten zonder beperkingen, verwijzingen naar wetten, rechtspraak en wetten, antwoorden op nog meer vragen, opzoekingen allerhande mogelijkheid tot knippen, plakken, afdrukken, modellen, tips, trics, aandachtspunten professioneel gedeelte en zoveel meer.
Met een abonnement (vanaf 5,95 euro per maand) heeft u steeds een professionele juridische bibliotheek met 25.000 bijdragen ter beschikking
BVBA Advocatenkantoor Elfri De Neve
Stationsstraat 29 - 9700 Oudenaarde
voor afspraak 055/31.86.47
Fax: 055/31.14.03
U heeft geen toegang tot knippen, plakken, opslaan, printen, downloaden, raadpleging archief, sociaal netwerk, vacaturedienst slechts gedeeltelijke toegang tot deze pagina. Om hiervan gebruik te maken van deze functies en diensten dient u u een pro-abonnement te nemen. klik hier voor de verschillende formules
Share