Wie een rijverbod heeft, mag geen motorvoertuig besturen. Neem dat begrip in zijn gewone, alledaagse zin: elk voertuig dat zichzelf kan voortbewegen met een motor — benzine of elektrisch — en dus kan rijden zonder dat jij voortdurend spierkracht levert. Of er een rijbewijs voor nodig is, speelt geen rol. Ook hoe het toestel opstart, maakt niet uit: sommige stappen en scooters vragen een kort duwtje of één “step” voordat de motor inschakelt. Zodra de motor daarna autonoom aandrijft via een hendel, knop of pedaal, spreken we over een motorvoertuig.
Een elektrische step die tot 25 km/u kan rijden en die snelheid kan aanhouden op de motor, valt dus onder het rijverbod. Uitzondering zijn enkel toestellen die géén autonome aandrijving hebben maar louter ondersteunen: denk aan pure trapondersteuning (zoals bij klassieke e-bikes: motor helpt enkel zolang je blijft trappen) of een beperkte meeloop-/wegrijhulp die niet bedoeld is om zelfstandig te blijven rijden.
Waarom telt dit zo? De regels over rijverbod en rijongeschiktheid gaan over veiligheid: iemand die tijdelijk of blijvend niet geschikt is, moet wegblijven van voertuigen die zelfstandig snelheid kunnen maken. Daarom kijkt men niet eerst naar het rijbewijsregime of naar verzekeringsplichten. Die andere kaders (Wegcode, rijbewijsbesluit, WAM-verzekering) hebben een eigen doel: verkeersplaatsing, opleidingsvereisten of slachtofferbescherming. Voor het rijverbod is de vraag eenvoudiger en strenger: kan het ding zichzelf met een motor voortbewegen? Zo ja, dan geldt het verbod.
Rijden terwijl je medisch ongeschikt bent verklaard, valt onder dezelfde logica. Ook dan maakt het niet uit of het voertuig een rijbewijs vergt. Een e-step die na een korte kick zelfstandig door de motor blijft rijden, is dan verboden terrein. Alleen als de aandrijving je louter helpt terwijl jij continu een fysieke inspanning levert (trapondersteuning), kom je niet in de categorie “motorvoertuig” voor deze regels.
“Maar ik dacht dat het mocht” is zelden een reddingsboei. Een vergissing over de wet telt alleen als die echt onvermijdelijk was. Dat betekent dat je gehandeld moet hebben zoals een voorzichtig en redelijk persoon zou doen: vooraf uitzoeken of jouw toestel onder het rijverbod valt, geen gokjes wagen met randgevallen, en bij twijfel professioneel advies vragen. Dat je op websites leest dat een e-step “als fietser” wordt behandeld, kan je misleiden als je die info loskoppelt van haar context: die gelijkstelling gaat typisch over verkeersgedrag (fietspad, verlichting, enz.), niet over rijverboden of rijgeschiktheid.
Wat betekent dit concreet in het dagelijks leven? Als je rijverbod loopt “voor alle motorvoertuigen”, vermijd dan elk toestel dat zichzelf kan voortbewegen: elektrische steps met gashendel of cruise-achtige functies, elektrische scooters, bromfietsen (klasse A of B), speedpedelecs, monowheels met handgas, enzovoort. Veilig wél: klassieke fietsen, e-bikes met louter trapondersteuning (dus zonder autonome gasfunctie), niet-gemotoriseerde steps, skateboards en vergelijkbare puur spierkrachtige middelen. Let op met “grijze” toestellen: sommige e-bikes en e-steps hebben verborgen of instelbare gasfuncties; zodra die autonoom aandrijven, zit je in de gevarenzone.
Nog twee praktische aandachtspunten. Ten eerste: een rijverbod kan beperkt worden tot categorieën, maar als jouw verbod “alle motorvoertuigen” dekt, is de marge weg. Ten tweede: ook zonder rijverbod kun je in de problemen komen wanneer je medisch ongeschikt bent voor het besturen van motorvoertuigen; die beoordeling gebeurt los van het rijbewijsregime en kijkt opnieuw naar het feit van autonome aandrijving.
De kern houdt dus stand in elke discussie: kijk niet eerst naar labels als “voortbewegingstoestel”, “fietsersregels” of “geen rijbewijs nodig”. Vraag je af of de motor het voertuig zelfstandig doet rijden. Is het antwoord ja, dan hoort het onder het rijverbod en bij rijongeschiktheid buiten beeld te blijven. Bij twijfel: niet doen tot je zekerheid hebt.
Rijverbod en gemotoriseerde toestellen: meer dan auto’s en motorfietsen
Een rijverbod geldt niet alleen voor auto’s of motorfietsen. Het verbod strekt zich uit tot alle motorvoertuigen, ongeacht hun grootte, snelheid of of er een rijbewijs voor vereist is. Dat betekent dat veel moderne elektrische of hybride toestellen er ook onder vallen, zelfs wanneer ze in de praktijk vaak als “lichte” of “onschuldige” vervoersmiddelen worden beschouwd.
Hieronder volgen voorbeelden en een FAQ die de grenzen verduidelijken.
Voorbeelden van toestellen die niet mogen worden gebruikt tijdens een rijverbod
-
Elektrische step met gashendel of cruisefunctie
Zodra de motor het voertuig zelfstandig kan voortbewegen, valt het onder het rijverbod. Het maakt niet uit of je eerst moet afduwen om te starten.
-
Elektrische scooter of bromfiets (klasse A of B)
Evident verboden, ook als de maximumsnelheid beperkt is of als het voertuig als “lichte bromfiets” geldt.
-
Speedpedelec (snelle elektrische fiets tot 45 km/u)
Wordt in de wet als bromfiets beschouwd en vereist een rijbewijs. Rijden ermee tijdens een rijverbod is dus verboden.
-
Elektrische monowheel of hoverboard met motoraandrijving
Hoewel sommige versies geen zadel hebben en klein lijken, blijven ze gemotoriseerde voortbewegingstoestellen die autonoom rijden.
-
Gemotoriseerde rolstoel, golfkar of terreinwagen
Een gemotoriseerde rolstoel mag alleen gebruikt worden voor verplaatsingen omwille van een handicap of beperkte mobiliteit. Voor recreatief gebruik tijdens een rijverbod is ze verboden.
-
Mini-crossmotor of elektrische minibike
Ook al worden ze vaak als speelgoed beschouwd, zodra ze een motor hebben die zelfstandig aandrijft, vallen ze onder het verbod.
-
Elektrische step voor bezorging of woon-werkverkeer
Ook professionele of praktische doeleinden doen niets af aan het verbod.
Voorbeelden van wat wel mag
-
Gewone fiets of e-bike met trapondersteuning
De motor werkt enkel als je zelf trapt, stopt zodra je ophoudt en heeft geen gashendel of knop om autonoom te rijden.
-
Klassieke step zonder motor
Zuiver spierkrachtig, dus toegestaan.
-
Niet-gemotoriseerd skateboard of rolschaatsen
Toegestaan, omdat er geen motorische aandrijving is.
-
Gemotoriseerde rolstoel voor strikt medische noodzaak
Mag gebruikt worden door wie er echt op aangewezen is, niet als vervanging van een vervoermiddel tijdens het rijverbod.
FAQ
1. Geldt het rijverbod ook op privéterrein?
Ja, doorgaans wel. Het verbod geldt voor het besturen van motorvoertuigen, ongeacht waar dat gebeurt. Enkel in uitzonderlijke gevallen – zoals volledig afgesloten, niet-toegankelijke privéterreinen – kan dat anders liggen, maar de grens is vaag.
2. Mag ik een voertuig verplaatsen zonder de motor te gebruiken, bijvoorbeeld duwend?
Ja, zolang de motor volledig uitgeschakeld blijft en je het voertuig enkel fysiek voortduwt. Zodra de motor wordt ingeschakeld, is er sprake van “besturen”.
3. Mag iemand met rijverbod passagier zijn op een scooter?
Ja, maar het is afgeraden. Het rijverbod verbiedt enkel het besturen. Toch kan meereizen op een scooter veiligheidsrisico’s inhouden, en sommige verzekeringen sluiten dekking uit als je rijverbod hebt.
4. Mag ik tijdens mijn rijverbod een voertuig testen of parkeren op eigen terrein?
Neen, ook “testen” of kortstondig manoeuvreren wordt als besturen beschouwd. Zelfs het wegrijden van de oprit of het verplaatsen in de straat valt eronder.
5. Hoe zit het met elektrische fietsen met gashendel?
Zodra de gashendel de fiets zelfstandig doet rijden, zonder dat je trapt, geldt ze als motorvoertuig. Tijdens een rijverbod mag je die dus niet gebruiken.
6. Kan ik mij beroepen op onwetendheid als ik dacht dat het wel mocht?
Neen, tenzij de vergissing echt onvermijdelijk was. De rechter kijkt streng: van iemand met een rijverbod mag worden verwacht dat hij zich vooraf informeert.
7. Wat als mijn toestel maar 6 km/u rijdt, zoals een elektrische kinderstep?
Zolang het toestel zichzelf kan voortbewegen met een motor, valt het technisch onder het begrip motorvoertuig. Ook lage snelheid biedt geen vrijgeleide.
8. En wat met elektrische fietsen of steps voor mensen met een beperking?
Als het gaat om een medisch noodzakelijk hulpmiddel, en de persoon er wettelijk op aangewezen is, geldt er een uitzondering. Voor recreatief gebruik of gemak geldt die uitzondering niet.
Kernboodschap:
Een rijverbod is ruimer dan velen denken. Alles wat een motor heeft en zelfstandig kan rijden, valt eronder — ongeacht snelheid, grootte of rijbewijsvereiste. Enkel toestellen die volledig door spierkracht worden aangedreven of die enkel ondersteunen zolang je actief kracht zet, zijn veilig terrein. Bij twijfel: niet rijden.