Advocatenkantoor elfri.be

D. t/ Gemeente Laakdal

Proceduriële preliminaria

Overwegende dat verwerende partij in haar op 21 maart 2018 ter griffie neergelegde eerste schriftelijke conclusie opwerpt dat niet de vrederechter maar de rechtbank van eerste aanleg bevoegd zou zijn om kennis te nemen van het voorliggende geschil. Dit is dus na het tussenvonnis van 8 november 2017 waarbij een plaatsopneming werd bevolen. Daar excepties m.b.t. de bevoegdheid dienen te worden opgeworpen vóór de sluiting van het debat (cf. art. 639, eerste lid Ger.W.), en daar het debat in casu werd gesloten op 8 november 2017, is onze bevoegdheid (op grond van art. 591, derde Ger.W. en dus terecht) aanvaard.

Overwegende dat bij beschikking van Ons Ambt van 21 februari 2018, met toepassing van art. 747, § 2 Ger.W., de termijnen werden bepaald om conclusie te nemen. In dit vonnis werd o.m. bepaald dat de termijn om conclusie te nemen voor eisende partij «verstrijkt uiterlijk op 23 april 2018». Eisende partij heeft op 17 april 2018, en derhalve tijdig, schriftelijke conclusie (gedateerd 8 april 2018) neergelegd ter griffie. In haar op 20 mei 2018 (tijdig) neergelegde syntheseconclusie verklaart verwerende partij evenwel dat de voormelde conclusie van eisende partij (die op 17 april 2018 ter griffie werd neergelegd) aan haar slechts werd meegedeeld op 16 mei 2018. Verwerende partij vordert bijgevolg dat de voormelde conclusie van eisende partij, gedateert 8 april 2018, «en de bijkomende stukken», uit het debat worden geweerd op grond van het sanctiemechanisme van art. 747, § 4 Ger.W.

Overwegende dat eisende partij ter zitting van 23 mei 2018 niet heeft betwist dat haar conclusie gedateerd op 8 april 2018, slechts op 16 mei 2018 aan verwerende partij werd meegedeeld (verzonden).

Overwegende dat art. 745 Ger.W. bepaalt: «Alle conclusies worden aan de tegenpartij of aan haar advocaat gezonden terzelfder tijd als zij ter griffie worden neergelegd.»

Met toepassing van dit principe heeft de wetgever daarna tot driemaal toe opgelegd dat de conclusie vóór het verstrijken van de conclusietermijnen cumulatief ter griffie wordt «neergelegd» én aan de tegenpartij wordt «(toe)gezonden». De wetgever bepaalt dit zowel in art. 747, § 2, derde lid als in art. 747, § 4 (voorheen art. 747, § 2, zesde lid) Ger.W. als in art. 748, § 1 Ger.W. (S. Mosselmans, «Het sanctiemechanisme van artikel 747 Ger.W.», RW 2017-18, p. 165, nr. 9; Cass. 12 februari 2016, AR nr. C.15.0301.F, Arr.Cass. 2016, p. 361, nr. 102, RW 2017-18, 1177, noot). Er is derhalve een dubbele verplichting van neerlegging ter griffie en gelijktijdige verzending aan de tegenpartij. Enerzijds moet de conclusie tijdig ter griffie worden «neergelegd», wat concreet betekent dat zij binnen de conclusietermijnen ter griffie moet aankomen. De effectieve ontvangst ter griffie is derhalve doorslaggevend. Anderzijds moet de conclusie gelijktijdig (en dus ook tijdig) aan de tegenpartij worden «(toe)gezonden», hetgeen concreet betekent dat het volstaat de conclusie binnen de conclusietermijnen te verzenden. De effectieve ontvangst door de tegenpartij is derhalve niet doorslaggevend en er kan eventueel een «speling» zijn tussen de verzending en de ontvangst van de conclusie (cf. S. Mosselmans, o.c., RW 2017-18, p. 165, nr. 9). In het onderhavige geval is er geen betwisting over dat de conclusie van eisende partij slechts op 16 mei 2018 aan verwerende partij werd verzonden en derhalve laattijdig (cf. supra).

Overwegende dat wanneer de rechter met toepassing van art. 747, § 2 Ger.W. een conclusietermijnenagenda bepaalt, zowel de neerlegging van de conclusie op de griffie als de verzending ervan aan de tegenpartij, binnen de door de rechter bepaalde termijn moeten plaatsvinden. De enkele neerlegging van de conclusie op de griffie binnen de door de rechter bepaalde termijn voldoet niet aan dit wettelijk vereiste, zodat de rechter de te laat aan de tegenpartij verzonden conclusie, ingevolge het sanctiemechanisme van art. 747, § 4 Ger.W. (door S. Mosselmans gekwalificeerd als een «hakbijlmechanisme», o.c., RW 2017-18, p. 166, nr. 10, p. 167, nr. 12), principieel uit het debat dient te weren zoals verwerende partij vraagt, ook al is deze conclusie wel tijdig ter griffie neergelegd (cf. Cass. 21 april 2017, RW 2017-18, 169).

Overwegende dat bij gebrek aan instemming van in casu verwerende partij, om de door eisende partij begane laattijdigheid te dekken, het voormelde sanctiemechanisme autonoom werkt in die zin dat de procedurele nietigheidsleer van artt. 860 e.v. Ger.W. niet als zodanig speelt, zodat het criterium van de belangenschade in de zin van art. 861 Ger.W. in principe niet van toepassing is (cf. S. Mosselmans, o.c., RW 2017-18, p. 166, nr. 10).

Overwegende dat, hoewel de rechter principieel niet mag weigeren de te laat verzonden conclusie uit het debat te weren omdat het belang van de tegenpartij (die dit vraagt) niet zou zijn geschaad, de geciteerde recente rechtsleer (S. Mosselmans, o.c., RW 2017-18, p. 166-168, nr. 10-14) toch pleit voor een zekere «verzachting» van het voormelde sanctiemechanisme, namelijk door dit niet als een in abstracto gehanteerde hakbijl te laten functioneren.

Overwegende dat Ons Ambt zich aansluit bij deze gerechtvaardigde suggestie en overgaat tot toetsing in concreto, daarmee derhalve afstand nemende van het voormelde autonome karakter van het sanctiemechanisme. Het criterium bij uitstek daarbij is de (de)loyale procesvoering, bekeken vanuit het standpunt van elk van de beide gedingvoerende partijen. De vragen die daarbij voorliggen, zijn de volgende. Heeft verwerende partij een redelijk belang als zij blijft aandringen op de wering uit het debat van de te laat verzonden conclusie? Schendt eisende partij het recht van verdediging van verwerende partij door zeven dagen vóór de vastgestelde rechtsdag nog een schriftelijke conclusie aan verwerende partij toe te zenden? Hierna zal blijken dat de feitelijke toedracht van de zaak meebrengt dat beide vragen positief moeten worden beantwoord.

Uit de vergelijking van het beschikkend gedeelte van de inleidende dagvaarding en het beschikkend gedeelte van de op 16 mei 2018 aan verwerende partij meegedeelde conclusie blijkt dat eisende partij in het beschikkende gedeelte van laatstvermelde conclusie een aantal geheel nieuwe en bijkomende vorderingen heeft gesteld, namelijk:1) het «open houden» van de voetweg/sentier 41; 2) het «open houden» van voetwegen en andere wegen en grachten die zich in de nabijheid van zijn percelen bevinden; 3) hem machtiging te verlenen om bij gebrek aan vrijwillige uitvoering door verwerende partij, desnoods zelf, en dit op kosten van verwerende partij, over te gaan tot het voormelde «open houden»; 4) «voor recht te zeggen dat het eisende partij is toegelaten om de toegang tot haar percelen af te sluiten zodat zij opnieuw het rustig genot heeft van haar eigendom»; 5) «subsidiair vordert eisende partij en vergoeding van 7.500 euro van verwerende partij voor de eigendomsbeperkingen die verwerende partij oplegt op het perceel van eisende partij».

Het gaat niet op om zeven dagen vóór de vastgestelde rechtsdag nog zeventien bladzijden argumentatie, met inbegrip van tevens vijf geheel nieuwe en bijkomende vorderingen, aan verwerende partij toe te zenden na eerder de conclusietermijn t.o.v. deze verwerende partij te hebben laten verstrijken. Verwerende partij werpt terecht op dat zij daarop niet meer dienstig heeft kunnen repliceren en dat zij op deze wijze werd verschalkt. De handelwijze van eisende partij dient te worden gekwalificeerd als deloyaal procesgedrag en procesrechtsmisbruik. Het past derhalve de geviseerde conclusie uit het debat te weren met toepassing van het sanctiemechanisme van art. 747, § 4 Ger.W. (cf. S. Mosselmans, o.c., RW 2017-18, p. 167, nrs. 11 en 12; Cass. 11 juni 2015, AR C.14.0433.F, Arr.Cass. 2015, p. 1541, nr. 390, Antwerpen 27 september 1999, AJT 2000-01, p. 54, noot E. Brewaeys). In zoverre verwerende partij ook de wering uit het debat vordert van de door eisende partij neergelegde «bijkomende stukken» (cf. supra), kan op dit verzoek niet worden ingegaan omdat deze bijkomende stukken reeds op 17 april 2018 ter griffie werden neergelegd, d.w.z. tijdig.

...

NOOT 

P. Taelman en T. De Jaeger, «Actuele topics burgerlijk procesrecht: Potpourri en rechtsplegingsvergoeding» in M. Dambre en P. Lecocq (eds.), Rechtskroniek voor de vrede- en politierechters 2018, Brugge, die Keure, 2018, 287-332.

vergelijk Cass. 21 april 2017, RW 2017-18, 169, noot S. Mosselmans.