Procedure
De vorderingen strekkende tot toewijzing, afschaffing of verplaatsing van een recht van uitweg kent een eigen procedure bepaald in de artikelen 1345 en 1371bis Ger.W. bestaande uit een verplichte voorafgaande oproeping tot minnelijke schikking, en, bij gebreke aan een akkoord bij minnelijke schikking, de inleiding van de procedure bij wijze van tegensprekelijk verzoekschrift. Deze bijzondere procedure slaat enkel op de wettelijke erfdienstbaarheid bedoeld en geregeld in de artikelen 682-685 Burgerlijk Wetboek, en niet op vorderingen betreffende een conventionele erfdienstbaarheid van doorgang of overgang.
De vorderingen die strekken tot het ontkennen van het bestaan van een erfdienstbaarheid van uitweg (‘actio negatoria’) en de vorderingen strekkende tot het betalen van een vergoeding voor de schade die de toekenning van een uitweg met zich meebrengt zijn daarentegen niet onderworpen die bijzondere rechtspleging en dienen ingeleid bij dagvaarding.
Voorafgaandelijk aan een procedure een procedure tot het bekomen, afschaffing of verplaatsing van een recht van uitweg van recht van uitweg , vereist weliswaar een voorafgaande oproeping in minnelijke schikking. Maar bij gebreke hieraan is het aan de verweerder om een exceptie in te stellen.
Deze exceptie dient voor elk verweer (in limine litis opgeworpen). Indien dit verweer aldus tijdig wordt ingeroepen is de vordering tot het bekomen van een uitweg onontvankelijk.
Vredegerecht Marche-en-Famenne 25 juni 2013 tijdschrift van vrederechters 2014,555
Uittreksel uit het gerechtelijk wetboek
Recht van uitweg.
Art. 1371bis. <W 1-3-1978, art. 3> De vordering tot toewijzing, afschaffing of verplaatsing van een uitweg wordt ingesteld bij verzoekschrift dat de naam, voornamen, beroep en woonplaats vermeldt van de eigenaar van elk van de betrokken percelen.
Binnen acht dagen na de indiening van het verzoekschrift bepaalt de rechter bij beschikking dag en uur van verschijning ter plaatse. De partijen werden ten minste acht dagen vó6r de dag van de verschijning opgeroepen bij gerechtsbrief.
Indien blijkt dat de uitweg met minder kosten en lasten kan worden gevorderd jegens een of meer andere erven welke het ingesloten erf afsluiten van de openbare weg, zal de vrederechter de eiser bevelen de eigenaars van die erven ter griffie bekend te maken. Deze eigenaars worden bij gerechtsbrief in de zaak geroepen.
De eigenaars die in België geen bekende woonplaats hebben, worden geroepen bij gerechtsbrief, gericht aan de burgemeester van de gemeente, waarin hun eigendom gelegen is en aan de procureur des Konings, de burgemeester zendt de gerechtsbrief onverwijld door aan de eigenaars of de gebruikers van dat eigendom.
De rechter kan bij beschikking onderaan het verzoekschrift een deskundige aanwijzen die, op verzoek van de griffier, de verschijning van de partijen ter plaatse bijwoont en kan worden belast met alle opdrachten welke de oplossing van het geschil kunnen bevorderen.
Het vonnis waarbij een uitweg wordt toegewezen is voorlopig uitvoerbaar niettegenstaande hoger beroep of verzet en zonder borgstelling. De vernietiging van het vonnis kan geen aanleiding geven tot enige andere schadevergoeding dan die bedoeld in artikel 682 van het Burgerlijk Wetboek.
Rechtspleging inzake pacht, recht van voorkoop, recht van uitweg en uitgesteld loon in land- en tuinbouw
Art. 1345. Inzake pacht, recht van voorkoop ten gunste van de huurders van landeigendommen recht van uitweg en tenzij bij tussenvordering, inzake uitgesteld loon in land- en tuinbouw wordt geen enkele rechtsvordering toegelaten, indien de eiser niet tevoren aan de rechter een schriftelijk of mondeling verzoek heeft gedaan om de toekomstige verweerder ter minnelijke schikking te doen oproepen. De griffie stelt van die vordering proces-verbaal op. Binnen acht dagen na het verzoek roept de rechter de partijen op ter minnelijke schikking; van het verschijnen wordt proces-verbaal opgemaakt. Indien overeenkomst wordt bereikt, worden de bewoordingen ervan vastgesteld in het proces-verbaal en de uitgifte wordt voorzien van het formulier van tenuitvoerlegging.
Wat de termijnen betreft, die bij de wet verleend worden, heeft het verzoek, ingediend zoals hiervoren wordt gezegd, de gevolgen van een gerechtelijke dagvaarding, mits deze wordt uitgebracht binnen een maand na de datum van het proces-verbaal waaruit blijkt dat de partijen niet tot een minnelijke schikking zijn gekomen.
Gedurende deze voorafgaande poging tot minnelijke schikking kan de rechter, op eigen initiatief of op verzoek van partijen, het advies inwinnen van een technisch adviseur.
De bezoldiging van de door de rechter aangewezen technische adviseur wordt vastgesteld volgens een tarief bepaald door de Koning. Zij komt voor de helft ten laste van elke partij, behalve dat zij bij gebreke van minnelijke schikking en in geval van geschil, op verzoek van de winnende partij ten laste wordt gebracht van de verliezende partij, onverminderd artikel 1017.