Overeenkomstig artikel 5 W.Succ. wordt de overlevende echtgenoot, aan wie een huwelijksovereenkomst, die niet aan de regelen betreffende de schenkingen onderworpen is, op voorwaarde van overleving meer dan de helft der gemeenschap toekent, voor de heffing van de rechten van successie en van overgang bij overlijden, gelijkgesteld met de overlevende echtgenoot die, wanneer niet wordt afgeweken van de gelijke verdeling van de gemeenschap, het deel van de andere echtgenoot krachtens een schenking of een uiterste wilsbeschikking geheel of gedeeltelijk verkrijgt.
Het Vlaamse Gewest houdt ten onrechte voor dat het voor de toepassing van artikel 5 W.Succ. volstaat dat de clausule uitwerking krijgt op het moment van het vooroverlijden van één der echtgenoten en dat de formulering van de voorwaarde van vooroverlijden in de clausule slechts een vormvoorwaarde betreft, waarvan het ontbreken niet tot gevolg heeft dat artikel 5 W.Succ. niet kan worden toegepast.
De tekst van artikel 5 W.Succ. is ter zake immers duidelijk en behoeft geen interpretatie: in artikel 5 W.Succ. wordt duidelijk gesteld dat een huwelijksovereenkomst voorhanden is waarin meer dan de helft van de gemeenschap wordt toegekend, op voorwaarde van overleving. Die voorwaarde moet derhalve in de huwelijksovereenkomst besloten zijn opdat de fictie van artikel 5 W.Succ., die als uitzonderingsmaatregel van strikte toepassing is, kan worden toegepast.
Door te stellen dat artikel 5 W.Succ. een fictie invoert die een verblijvingsbeding gelijk stelt met een legaat, ongeacht of er een voorwaarde van overleving werd gesteld, gaat de administratie in tegen de tekst van de wet.
Let wel
Huidige wettelijke bepaling= Vlaamse Codex: artikel 2.7.1.0.4.
Ingevolge decreet van 3 juli 2015 werden de woorden “op voorwaarde van overleving” geschrapt uit het artikel 2.7.1.0.4 VCF (oud artikel 5 W.Succ.), waardoor aldus de sterhuisclausule is komen te vervallen. Alles wat de langstlevende verkrijgt boven de helft van het gemeenschappelijk vermogen, is derhalve thans aan erfbelasting onderworpen.
Verdere evolutie: zie Bruno Indekeu, Luidt Gents arrest een revival van de sterfhuisclausule in? met tal van verwijzingen, zie RW 2014-2015,156.