Luc Tuymans veroordeeld voor plagiaat

De foto van Katrijn Van Giel.© Katrijn Van Giel

Het schilderij van Luc Tuymans.© Luc Tuymans

Luc Tuymans.© Jimmy Kets

Het schilderij van Luc Tuymans, met de foto van Katrijn Van Giel op de voorgrond© rr

thumbnail: De foto van Katrijn Van Giel.
thumbnail: Het schilderij van Luc Tuymans.
thumbnail: Luc Tuymans.
thumbnail: Het schilderij van Luc Tuymans, met de foto van Katrijn Van Giel op de voorgrond

Luc Tuymans pleegde plagiaat toen hij een schilderij baseerde op een foto van De Standaard-fotografe Katrijn Van Giel. De beroemde Antwerpse kunstschilder deed dat volgens de rechter ook te kwader trouw. Dat vernam De Standaard.

Eline Bergmans

‘Het schilderij van Luc Tuymans is niet meer, noch minder dan de overname van de persfoto van Katrijn Van Giel. Door de reproductie van de foto zijn haar auteursrechten geschonden.’

De burgerlijke rechtbank van eerste aanleg in Antwerpen oordeelde dat de wereldvermaarde Antwerpse kunstenaar zich met ‘A Belgian politician’ (2011) bezondigde aan plagiaat. Hij baseerde het schilderij op een portret dat Katrijn Van Giel een jaar eerder na de verkiezingen had gemaakt van Jean-Marie Dedecker.

Katrijn Van Giel maakte de foto (links) van Jean-Marie Dedecker na de verkiezingen in 2010. Volgens Luc Tuymans is zijn schilderij een humoristische bewerking van de krantenfoto.

De bijzondere kadrering, de kleuren, maar ook de belichting die het zweet van de politicus accentueert, zijn op het schilderij hetzelfde als op de foto.

De rechter legde een dwangsom op van 500.000 euro die Tuymans ervan moet weerhouden verdere reproducties te maken.

Beroep

Tuymans gaat wel in beroep tegen de uitspraak. 'Net zoals bij vele hedendaagse kunstenaars is elk werk van Luc Tuymans gebaseerd op bestaande beelden. Hoe kan een artiest de wereld in vraag stellen met zijn kunst als hij geen beelden uit die wereld mag gebruiken? Dit vonnis verbiedt een bepaalde vorm van hedendaags kunst en ontneemt hedendaags kunstenaars het recht om zich uit te drukken', stellen zijn advocaten in een persbericht. Ze blijven er bij dat 'A Belgian Politician' een parodie is.

‘Gebruik toch gewoon je verbeelding’

Luc Tuymans.© BELGA

Jean-Marie Dedecker.© BELGA

thumbnail: Luc Tuymans.
thumbnail: Jean-Marie Dedecker.

De veroordeling van Luc Tuymans zorgt nationaal en internationaal voor heel wat reacties. Veelal relativerend, maar soms ook sterk geopinieerd, zowel voor als tegen Tuymans.

Luc Tuymans pleegde ter kwader trouw plagiaat toen hij een schilderij baseerde op een foto van De Standaard-fotografe Katrijn Van Giel. ‘Als je op deze manier redeneert, kan je evengoed een landschapsschilder van plagiaat beschuldigen omdat hij een landschap naschildert’, liet cartoonist-schilder Kamagurka woensdag zijn ongenoegen blijken op Studio Brussel. Hij erkende dat een vermelding van Van Giel hoffelijker geweest zou zijn, ‘maar plagiaat is het alleszins niet, want dat is iets heel anders, dat is iets binnen hetzelfde medium kopiëren’.

Hier staat ingevoegde content uit een social media netwerk dat cookies wil schrijven of uitlezen. U heeft hiervoor geen toestemming gegeven.

Michiel Hendryckx, eveneens fotograaf bij De Standaard, bleek in dezelfde discussie een andere mening aangedaan. ‘Het zegt iets over de arrogantie van Tuymans. Als hij voor hij begon aan dat schilderij eens naar mevrouw Van Giel had gebeld om te zegen dat hij die foto ging gebruiken, dan zaten we daar nu niet over te discussiëren.’ Hendryckx wijst erop dat het ‘niet zomaar een fotootje’ is, en benadrukte dat dat zijn prijs heeft. ‘Die man loopt echt naast zijn schoenen.’

‘Dit gaat niet over een schilderijtje dat boven de buffetkast van tante Marie-Louise hangt’, klinkt het bij journaliste Kathleen Vereecken. Dat vindt ook de Nationale Vereniging van Beroepsfotografen. De niet-erkenning van Katrijn Van Giel ‘getuigt van misplaatste superioriteit’, zegt men aan De Tijd. De Vlaamse Vereniging voor Journalisten is eveneens blij met het 'terechte' vonnis. 'Het is jammer dat kunstenaar Tuymans, nochtans niet onbekend met, noch ongevoelig voor het auteursrecht, niet vooraf aan Katrijn Van Giel de toestemming heeft gevraagd om haar beeld te mogen gebruiken als basis voor eigen werk. Eveneens is te betreuren dat de schilder niet tot een passende vergoeding voor het gebruik van de foto is gekomen.'

Op sociale media wordt veelal spottend gereageerd. Cartoonist Lectrr knipoogt naar het kunstwerk van Arne Quinze, terwijl voormalig Story-hoofdredacteur Thomas Siffer iemand zoekt die wat van humor kent.

Hier staat ingevoegde content uit een social media netwerk dat cookies wil schrijven of uitlezen. U heeft hiervoor geen toestemming gegeven.

Hier staat ingevoegde content uit een social media netwerk dat cookies wil schrijven of uitlezen. U heeft hiervoor geen toestemming gegeven.

Uiteraard doen intussen veel nieuwe parodieën de ronde. En de discussie heeft ook het buitenland bereikt, waar meningen ook alle windrichtingen uitgaan. ‘Als Tuymans schuldig is, moeten heel wat kunstenaars bang worden’, zegt Iers straatkunstenaar Conor Harrington. ‘Irrelevante discussie in het post-internet-tijdperk’, relativeert de New-Yorkse kunstenares Esmeralda Kosmatopoulos. ‘Gebruik toch gewoon je verbeelding’, maant de Californische beeldkunstenaar Shirley Hazlett dan weer aan.

Hier staat ingevoegde content uit een social media netwerk dat cookies wil schrijven of uitlezen. U heeft hiervoor geen toestemming gegeven.

‘Zelfs als ik niets zeg, blijf ik voor controverse zorgen.’ Jean-Marie Dedecker kijkt in dS Avond deels geamuseerd deels ontgoocheld naar de rechtszaak over zijn portret. ‘Ik sta wel versteld van de controverse omdat het niet echt hoeft.’

‘Ach, ik zou liegen als ik zei dat het me niets deed’, klinkt het nog. ‘Natuurlijk streelt het de ijdelheid wat. Tuymans is niet de eerste de beste.’