Direct naar artikelinhoud

Een excuus kan niet afgedwongen worden

Excuses zijn handelswaar geworden. Excuses worden steeds meer strategisch bekeken en ingezet. Het verbaast mij daarom niet dat bestuurders niet altijd happig zijn op publieke excuses. Als bestuurders iets verkeerd doen of verkeerd ingeschat hebben, laat ze dan gewoon genoegdoening regelen met de benadeelden. Verder geen gedoe voor de bühne. Jan Atze Nicolai LeeuwardenExcuses van bank- en verzekeringsdirecteuren lijken me niet meer mogelijk. Ze wisten natuurlijk net als de heer Decker van Van Lanschot allang wat er omging aan onbetrouwbare producten. En waarvoor moeten ze dan excuses aanbieden? Voor onverantwoorde investeringen in pyramideachtige constructies? Voor het achterwege laten van waarschuwingen? Voor de al langer lopende premieroof uit de inleg van hun klanten voor spaar- en verzekeringsproducten?We mogen ons zelf excuses aanbieden. Voor te zwaar betaalde verantwoordelijkheden zonder aansprakelijkheidsclausules. En niet te vergeten voor de strafrechtelijke en civiele onschendbaarheid waarmee we onze zonnekoningen laten afschermen.Een beetje zuur misschien voor ’gewone’ oplichters en fraudeurs. Die kun je eigenlijk niets meer wijsmaken over ’hoge bomen’ die zoveel wind zouden vangen.Frits Schuurman WaalreAan deze woorden denk ik na het lezen van het bericht, dat burgemeester Cohen geen excuses wil uitspreken naar de zeven mensen die ten onrechte zijn gearresteerd.Het zijn de woorden van zuster Clauthilde. Zij woont in het Franciscaanse klooster San Damiano in Assisi. In een relatie is het uitspreken van ’sorry’ wezenlijk: ’Het spijt me’ zijn woorden waaruit blijkt dat het je spijt dat jij er mede de oorzaak van bent dat de verbinding even verbroken is geweest. En dat je beseft hoe belangrijk het is dit tegen de ander te zeggen. Zuster Clauthilde noemde ’sorry’ het woord van wijsheid. Excuses gaan niet over macht. Excuses maak je vanuit de kracht van verbinding.Ria Pool Meeuwsen NootdorpIk ben die ik ben! Ik ben de weg, de waarheid en het leven. Met deze twee egoïsmen zijn eeuwenlang alle Europese volksstammen heropgevoed. Ik bedoel, dat onze cultuur gebaseerd is op deze twee uitspraken. De egoïsmen zijn ons allen ingeblazen. Bankiers en politici niet uitgezonderd. Er is geen sprake van een ego dat opgeblazen is. Ik wil erop attenderen, dat een van onze godsbeelden, die van een boekhouder is, die waakt over crediteuren én debiteuren. Bij het laatste oordeel wordt de balans opgemaakt! En wat het woord excuus betreft, zegt het woordenboek, dat het komt van excusare: het zich onder verontschuldiging onttrekken aan iets. Er zijn mensen, die nog steeds wachten op excuses van de Ik, die in de hemel is. Als hij het al niet kan, waarom zouden wij het dan moeten kunnen?René Jacobs AmsterdamGeen schuld bekennen is zo oud als de wereld: al in het eerste bijbelboek zegt Kaïn geen sorry tegen zijn vader en moeder als hij zijn broer doodslaat. Hij vindt ook de straf die God hem oplegt te zwaar en pleit voor een lichtere. God vond dat misschien wel redelijk; tenslotte had Hij de mens gecreëerd met een opgeblazen ego, of de mogelijkheid daartoe. Ook koning Salomo die Bathseba wil hebben en daarvoor haar man op een ogenschijnlijk onschuldige manier laat ombrengen krijgt pas spijt als hij gestraft wordt met de dood van een kind. Dan gaat zijn ego er aan. Uit deze oeroude voorbeeldverhalen blijkt dat mensen pas spijt betuigen als ze strafvermindering kunnen krijgen of mentaal aan de grond zitten. Mensen als de bankier Van Lanschot zijn met een kaarsje te zoeken: excuus aanbieden en het boetekleed vrijwillig aantrekken voor anderen. Er zijn maar weinig mensen in Nederland die in de gaten hebben dat dat pas reclame is voor de mens: ingaan tegen de natuur.Ineke Remijnse EdamExcuses heb ik mijn kinderen nooit afgedwongen, zoals veel ouders dat wel doen (’Zeg maar sorry!’) Afgedwongen excuses zeggen me niets; eerlijk inzicht in fouten zegt me veel, dat belooft wat voor de toekomst. Het verhaal achter de excuses en de eerlijkheid waarmee ze worden gemaakt zijn belangrijker dan dat ene woord. Excuses moeten echt zijn.Bestuursvoorzitters, ministers en burgemeesters spreken niet perse uit persoonlijke overtuiging: ze spreken namens hun organisatie of de overheid. Steeds vaker worden hun excuses gevraagd voor zaken uit het verleden waar zij zelf niet bij betrokken waren maar hun organisatie wel (de rk kerk, de Japanse regering, de Nederlandse regering, noem maar op). Institutionele excuses zeggen mij niet zoveel, zeker niet als we pas later tot het inzicht zijn gekomen dat het handelen of nalaten onjuist was en als degenen die excuus vragen, net zo min persoonlijk bij de feiten zijn betrokken als de tegenwoordige gezagsdragers. Soms kunnen ze wel helpen om iets af te ronden.Als burgemeester Cohen geen excuses aanbiedt omdat hij meent juist gehandeld te hebben met de informatie die hij had en omdat hij beseft dat hij het in die omstandigheden weer zo zou doen, vind ik dat verfrissend. Met reden wel gemaakte excuses winnen daardoor aan belang. Van bankbestuurders hoor ik nu graag excuses. Maar ook dan zal ik me afvragen wat anderen aan wantoestanden hebben bijgedragen: bankbestuurders handelden niet in een vacuüm. De topman van Van Lanschot zat dichtbij het vuur maar aan het maatschappelijk klimaat heeft iedereen op zijn manier bijgedragen. Laten we de mensen in ere houden die van dat klimaat afstand kunnen en durven houden, ook tegen de stroom in. Soms krijgen ze achteraf verpletterend gelijk.Anjo Roorda HoutenIn onze cultuur getuigt het van moed en eerlijkheid als iemand zich oprecht verontschuldigt voor verkeerd gedrag. Je kunt je excuses pas aanbieden, als je tot het inzicht gekomen bent dat je in je woorden, doen of laten tekortgeschoten bent of fouten gemaakt hebt. Het is niet terecht om te verwachten dat iemand excuus aanbiedt, die zelf van mening is dat hem niets te verwijten valt. We horen echter steeds vaker dat iemand zijn excuus moet aanbieden. Er worden zelfs excuses geëist. Maar een excuus kan niet afgedwongen worden, alleen vrijelijk gegeven.Irene Welle Nijmegen