Wat betekent eigendomsverkrijging?
Eigendomsverkrijging is het proces waardoor iemand eigenaar wordt van een goed. Dit kan zowel roerend als onroerend zijn.
Het eigendomsrecht kan op verschillende manieren tot stand komen. Een fundamenteel onderscheid wordt gemaakt tussen oorspronkelijke en afgeleide wijzen van eigendomsverkrijging. Bij een oorspronkelijke verkrijging ontstaat er een nieuw eigendomsrecht dat niet van iemand anders wordt overgenomen. Voorbeelden daarvan zijn de verjaring, de natrekking, de toe-eigening van zaken die aan niemand toebehoren, en schatvinding. Bij een afgeleide verkrijging wordt het recht overgedragen van een vorige eigenaar op een nieuwe titularis. Dit gebeurt onder meer via koop, ruil, schenking, erfopvolging, openbare verkoop of onteigening.
Daarnaast kan een verkrijging onder bezwarende titel gebeuren, wanneer er een tegenprestatie wordt geleverd, of om niet, wanneer vrijgevigheid centraal staat. Verder onderscheidt men verkrijging onder algemene titel, waarbij een geheel vermogen of een deel ervan wordt overgedragen, van verkrijging onder bijzondere titel, die betrekking heeft op specifieke goederen. Ten slotte kan eigendom zowel onder levenden worden overgedragen als bij overlijden.
Het bewijs van eigendom is essentieel. Rechtshandelingen zoals overeenkomsten moeten in principe met een geschrift worden bewezen, terwijl rechtsfeiten zoals bezit en verjaring met alle middelen van recht kunnen worden aangetoond. In elk geval rust de bewijslast in beginsel op degene die zich op het eigendomsrecht beroept.
Welke grote categorieën van eigendomsverkrijging bestaan er?
-
Oorspronkelijke eigendomsverkrijging: het eigendomsrecht ontstaat nieuw, zonder dat het van iemand anders wordt overgenomen.
-
Afgeleide eigendomsverkrijging: men verkrijgt het eigendomsrecht van een vorige eigenaar.
Wat zijn voorbeelden van oorspronkelijke verkrijging?
-
Natrekking en incorporatie
-
Verkrijgende verjaring
-
Occupatio (toe-eigening van een res nullius)
-
Schatvinding en verloren goederen
-
Scheppend werk (artistieke, intellectuele eigendom)
Wat zijn voorbeelden van afgeleide verkrijging?
-
Overeenkomst (koop, ruil, schenking)
-
Erfopvolging (ab intestato of testamentair)
-
Contractuele erfstelling
-
Toewijzing bij openbare verkoop
-
Overheidsingrepen zoals onteigening of opeising
Wat is het verschil tussen verkrijging onder bezwarende titel en om niet?
-
Onder bezwarende titel: de verkrijger levert een tegenprestatie (bv. koop).
-
Om niet: er is geen evenwaardige tegenprestatie, zoals bij schenking.
Wat betekent onder algemene of bijzondere titel?
-
Bijzondere titel: men verkrijgt één of meerdere specifieke goederen (bv. koop van een huis).
-
Algemene titel: men verkrijgt een geheel vermogen of een deel daarvan (bv. erfopvolging, fusie).
Wat betekent onder levenden of bij overlijden?
-
Onder levenden: tijdens het leven van de partijen, bv. via verkoop.
-
Bij overlijden: via erfopvolging of testament.
Hoe bewijs je eigendom?
-
Door geschrift bij rechtshandelingen (bv. notariële akte bij koop van een huis).
-
Door alle middelen van recht bij rechtsfeiten (bv. verjaring).
-
Het Burgerlijk Wetboek bepaalt wie de bewijslast draagt en welke middelen zijn toegelaten.